آرتمیا تنها موجود زنده دریاچه ارومیه
دریاچه ارومیه، با وسعت تقریبی، معادل شش هزار كیلومتر مربع ، بیستمین دریاچه بزرگ جهان و بزرگترین دریاچه داخلی در کل کوردستان است. این دریاچه طی دوران‌های مختلف، نام های متفاوتی از جملە ریما، چی‌چست، زپاتا، کبودان وشور داشته است.
مرکز خبر
آب بیش از سی رودخانه به دریاچه ارومیه می ریزد. عمق متوسط آب حدود ٦ متر می باشد. مهمترین نكته در مورد این دریاچه، شوری آن است، بطوریكه پس از بحرالمیت شورترین دریاچه جهان محسوب می شود.
این دریاچه با داشتن بیش از یک‌صد جزیره کوچک صخره‌ای محل توقف پرندگان مهاجر از جمله فلامینگو، پلیکان، کفچه‌نوک، اکراس، لک‌لک، اردک پیسه، نوک‌خنجری، چوب‌پا، و مرغ نوروزی می‌باشد.
پارک ملی دریاچه ارومیه، جزء یکی از ١٠ پارک ملی کره زمین و همچنین جزء یکی از ٥٩ منطقه بین‌المللی ذخیره‌گاه زیست‌کره در یونسکو ثبت شده است، حیات وحش این دریاچه در سیستم اکولوژیکی ویژه‌ای رشد کرده و در هیچ نقطه‌ای از ایران نظیری ندارد. از میان ۵٣ گونه پستاندار، شناسایی شده در استان ارومیه تعداد٢٣ گونه در پارک ملی دریاچه، زیست می‌کنند که قوچ، میش ارمنی و گوزن زرد ایرانی در داخل جزایر و پستاندارانی چون گرگ، شغال و روباه در محدوده پیرامون پارک ملی از جمله آنها است.
دریاچه ارومیه بزرگترین، آبگیر دائمی در آسیای غربی است. حوضه آبریز دریاچه ارومیه در زمان پرآبی آن، ۵٧٠هزار هکتار است، که در شرایط فعلی به۵١ هزار هکتار مربع، کاهش یافته است. طول دریاچه ارومیه ١۵٢ کیلومتر و عرض آن ٤۵ کیلومتر است.
خشک شدن دریاچە از اواسط دهه ۸۰ آغاز و امروزه در خطر خشک شدن کامل، قرار دارد. بررسی تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد که در سال ۲۰۱۵ ، دریاچه، هشتاد درصد مساحت خود را از دست داده است. دلایل بسیاری برای خشک شدن آن ذکر شده‌است به طوری که، خشکسالی بەتنهایی باعث کاهش ۵ درصدی بارش در حوزه آبریز دریاچه نشده، بلکه عوامل انسانی، شامل احداث بی رویه و غیر استاندارد پروژه‌های اقتصادی-آبی به همراه ساخت بزرگراه ۱۵ کیلومتری بر روی دریاچه با دریچه کوچک ۱/۲ کیلومتری وضعیت آن را بحرانی کرده است.
آرتمیا چیست؟
آرتميا يكي از انواع مهم و نسبتاً گسترده سخت پوستان است، كه از آب‌های لب شور تا آب‌های شور كه، ميزان املاح آنها ممكن است تا چند برابر آب دريا باشد زندگی می‌كند. اسم علمی اين سخت پوستان به زبان لاتين با توجه به شكل ظاهری آن آرتميا (به معنی گوشواره آبی) می‌باشد. آرتمیای بالغ دارای دو چشم قرنیه و١١جفت پای شناست، كه آبشش‌ها روی آن قرار دارند.
بر اساس اسناد علمی، اولین گزارش مکتوب علمی دربارەی آرتمیا متعلق به آرتمیای دریاچه ارومیه می‌باشد که در اوایل قرن دهم میلادی توسط اصطخری، جغرافیدان ایرانی در کتاب صور الاقالیم و کتاب مسالک و ممالک تحت عنوان سگ آبزی نام برده شده است.
آرتمیا تنها موجود زنده دریاچه ارومیه از خانواده سخت پوستان است، که می‌تواند در آب غلیظ و شور زندگی و از جلبک‌های موجود دریاچه تغذیه کند. این جاندار شاخص‌ترین موجود زنده دریاچه است که خوراک اصلی پرندگان و منبع غذایی برای ماهیان خاویار است. این جاندار تک‌سلولی، با شرایط آب شور دریاچه ارومیه، سازگاری پیدا کرده است و همزمان در شرایطی کە استرس محیطی وجود نداشتە باشد، می‌تواند زندەزایی و تخم‌گذاری کند.
زیستگاه آرتمیا
بەعلت وجود آب‌های شور در سراسر دنیا، همچنین توانایی پراكنش طبیعی و جغرافیایی، گونه‌های آرتمیا به روش‌های مختلف از قبیل جابجایی كیست‌ها توسط عواملی نظیر باد و پرندگان آبی مهاجر، قابلیت انتشار وسیعی در كره زمین را دارد.
آرتمیا بهترین غذای زنده، برای انواع آبزیان محسوب می شود، زیرا هیچ گونه اندام دفاعی ندارد در جاهایی زندگی می کند که دشمن طبیعی نداشته باشد، به همین دلیل آرتمیا، در آب های شوری زندگی می کند که کمترین موجودی می تواند چنین غلظت شوری، را تحمل کند.
تاكنون وجود آرتمیا در ۵٠٠ منطقه جغرافیایی، كره زمین گزارش و به ثبت رسیده است، اما هنوز هم لیست پراكندگی جغرافیایی آرتمیا یک لیست موقت می باشد و با كشف زیستگاه‌های جدید آرتمیا، خصوصاً در آسیای مركزی و چین، برتعداد زیستگاه‌های آن افزوده می‌شود.
اهميت و موارد استفاده آرتميا
آرتمیا در صنایع پرورش میگو و ماهی مورد استفاده قرار میگیرد، سالانه بیش از ٢٠٠٠تن کیست آرتمیا یا کیست آن در تغذیه مراحل نوزادی ماهیان، سخت پوستان و نرم تنان و.. مورد استفاده میگیرد.
این موجود تک سلولی، در زيستگاه‌های طبيعی، از جلبک‌های تک‌سلولی، ذرات ريز گياهان و باكتری‌های موجود در آب تغذيه می‌کند. بطور كلی، آرتميا می‌تواند از هر ذرەای كه اندازه آن در محدوده ١ الی ۵ ميكرون باشد، تغذيه كند.
عوامل انسانی، افزایش دمای کره زمین، گازهای گلخانەای، خشکسالی های دهه اخیر در منطقه و تبخیر بسیار بالای آب، سبب کاهش آب دریاچه ارومیه و بالا رفتن غلظت نمک آن، به بالای ٣٦٠ گرم بر لیترشده، عوامل موجود شرایط مطلوب برای ادامه حیات آرتمیا را به خطر می‌اندازد.
این روزها در کنار تغییر رنگ دریاچه و انواع بلاهایی که این زیستگاه را تهدید می‌کند، نه تنها زندگی حیوانات و پرندگان را بە مخاطره انداختە، بلکه آرتمیا، تنها موجود زنده آن نیزدر وضعیت بسیار بحرانی قرار گرفته است که ادامه این روند، حیات این موجود با ارزش را، با خطر جدی مواجه خواهد کرد.