لینا الخطیب

ادلب - با فرا رسیدن زمستان، فشار مالی بر زنان آواره ادلب چندبرابر می‌شود. آنها باید در شرایطی که قیمت‌ها پیوسته بالا می‌رود و قدرت خریدشان به شدت کاهش یافته، هزینه‌های سنگین لباس زمستانی، گرمایش، لوازم مدرسه و نیازهای روزمره خانواده‌هایشان را تامین کنند.

اسماء حکیم، زن ۴۱ ساله‌ای که با خانواده‌اش در اردوگاه کفرلوسین شمال ادلب زندگی می‌کند، زمستان دیگری را در شرایطی بسیار نامناسب و بدون داشتن حداقل‌های زندگی سپری می‌کند. او می‌گوید: «آمدن زمستان برای ما یعنی شروع نگرانی‌های بزرگ. نیازهایمان بیشتر می‌شود اما منابع و کمک‌ها کم است. بیکاری همه‌جا را گرفته و پیدا کردن کار تقریباً غیرممکن شده.»

به گفته او، زمستان مشکلات دیگری هم دارد. تهیه لوازم تحصیل بچه‌ها مثل دفتر و کتاب و لباس مدرسه یک طرف، رساندن آنها به مدرسه هم مشکل دیگری است. راه‌های ناهموار و گل‌آلود باعث می‌شود مجبور شوند برای فرستادن بچه‌ها به مدرسه، وسیله نقلیه کرایه کنند که این هم هزینه‌ای است روی همه هزینه‌های دیگر.

با نزدیک شدن زمستان، سناء العدل که از شهر خان شیخون آواره شده و اکنون در اردوگاهی غیررسمی در حربنوش حومه شمالی ادلب اقامت دارد، تلاش می‌کند چادرش را برای زمستان آماده کند. او پارگی‌های چادر را می‌دوزد و با کمک فرزندانش هر چیزی را که بتواند برای گرم کردن چادر استفاده شود، جمع‌آوری می‌کند.

به گفته سناء: «زمستان برای ما آوارگان مهمان سنگینی است. باران‌های سیل‌آسا چادرهایمان را با خود می‌برد و همه جا را گل و لای فرا می‌گیرد. آب به داخل چادرها نفوذ می‌کند و ما هیچ امکانات اولیه و وسیله‌ای برای گرم کردن خود نداریم.»

او با آهی عمیق ادامه می‌دهد: «همسرم دو سال است که در زندان است. من برای تامین مخارج چهار فرزندم از صبح تا شب در مزرعه کار می‌کنم. هر تن هیزم بیش از ۱۷۰ دلار شده و برای من که در این اردوگاه زندگی می‌کنم، این مبلغ اصلاً قابل پرداخت نیست. به همین خاطر مجبوریم چوب و کارتن جمع کنیم تا وقتی هوا خیلی سرد شد، بتوانیم بخاری را روشن کنیم.»

سناء می‌گوید پنج فرزندش به لباس زمستانی نیاز دارند، اما قیمت‌ها آنقدر بالاست که نمی‌تواند برایشان لباس نو بخرد و مجبور است از مغازه‌های لباس دست دوم خرید کند.

خواسته کریمه العثمان، پیرزن ۶۶ ساله آواره از معره النعمان در اردوگاه کفریحمول، تنها چند عایق ضد باران و چند وسیله گرمایشی است. او می‌گوید: «زمستان برای ما همان فصل عذاب است که چیزی جز سرما و سیل و آوارگی و بی‌خبری برای ما به ارمغان نداشته است.» کریمه که تنها زندگی می‌کند و فشار خون و دیابت دارد، می‌افزاید: «از هنگام شروع باران، چادرم غرق آب شده. با این تن رنجور و بیمار، تحمل این سرما را ندارم.»

تنها آرزوی کریمه این است که فرزندانش را که جنگ از هم جدایشان کرده، دوباره ببیند و سقفی بالای سر داشته باشد؛ یک آپارتمان که بتواند در آن با عزت زندگی کند، یا دست کم یک چادر نو که او را از سرمای زمستان حفظ کند.

علیاء المحمد که در یک سازمان امدادی کار می‌کند، درباره رنج زمستانی آوارگان می‌گوید: «هر زمستان که می‌گذرد، زندگی در این اردوگاه‌ها دردناک‌تر می‌شود. ماندن در اینجا یعنی مصیبت‌های بیشتر، یعنی محروم شدن از حق یک زندگی امن، یعنی تباه شدن آینده بچه‌ها که نه درس درستی می‌توانند بخوانند و نه سرپناه درستی دارند. وضعیت انسانی روز به روز بدتر می‌شود و امید بازگشت به خانه و کاشانه هم کمرنگ و کمرنگ‌تر.»

علیاء می‌گوید اردوگاه‌ها هیچ زیرساخت مناسبی برای مقابله با بدی هوا ندارند و هر زمستان، آوارگان به خاطر کمبود امکانات و وخامت اوضاع انسانی، همان رنج‌های قبل را دوباره تجربه می‌کنند. او از سازمان‌های بشردوستانه و امدادی درخواست کرده هر چه زودتر به کمک بیایند و از تامین مواد امدادی ضروری گرفته تا تعمیر چادرهای خراب و درست کردن سیستم‌های فاضلاب به آنها کمک کنند.

گزارش «گروه هماهنگ‌کننده امدادرسانی سوریه» نشان می‌دهد با نزدیک شدن زمستان، شمار نیازمندان به کمک‌های انسانی در شمال سوریه از ۴.۴ میلیون نفر فراتر رفته که ۸۰ درصد آنها در اردوگاه‌ها زندگی می‌کنند. این در حالی است که نرخ بیکاری در میان مردم عادی به رقم بی‌سابقه ۸۸.۸۲ درصد رسیده است.

در نظرسنجی از ۶۷ هزار آواره در ۴۷۱ اردوگاه شمال سوریه، نتایج هشداردهنده‌ای به دست آمده است: ۹۸ درصد آوارگان گفته‌اند نیاز فوری به وسایل گرمایشی دارند و می‌خواهند مطمئن باشند در تمام زمستان به این وسایل دسترسی خواهند داشت. ۹۴ درصد خواستار تامین آب کافی در اردوگاه‌ها و افزایش کمک‌های بشردوستانه شده‌اند. ۸۷ درصد درخواست کرده‌اند چادرهای آسیب دیده‌شان را که دیگر تاب تحمل شرایط جوی را ندارند، تعویض کنند و ۹۲ درصد به عایق‌های ضد باران برای چادرهایشان نیاز دارند.

حالا با شروع فصل سرما، کابوس زمستان هم به فهرست بلند مشکلات این مردم اضافه شده است. ترس و نگرانی از این مهمان ناخوانده به چادرها و دل‌های زنان آواره در اردوگاه‌های شمال سوریه رخنه کرده است و مثل سال‌های گذشته فصل سرمای امسال نیز چیزی جز مصیبت برای آن‌ها به همراه نداشته است.