آیه ابراهیم

سودان – با وجود درخواست‌های فزاینده برای وضع قوانین سخت‌گیرانه و اجرای عدالت، سودان شاهد افزایش نگران‌کننده خشونت علیه زنان است. این خشونت‌ها که از تعرض جسمی تا قتل را شامل می‌شود، امنیت و پیشرفت اجتماعی زنان را تهدید می‌کند.

در هجدهم آگوست گذشته، قتل دکتر روعه علاءالدین در شهرک پزشکی مروی، موجی از خشم را در سودان برانگیخت. همسر سابق او با وارد کردن ۱۶ ضربه با جسمی تیز، وی را به قتل رساند.

کمتر از یک ماه پیش از این حادثه نیز، خبر قتل یک پزشک دیگر و خواهرش به دست همسر سابق وی در عربستان سعودی، در شبکه‌های اجتماعی بازتاب گسترده‌ای داشت. در این حمله که با جسمی تیز صورت گرفت، مادر و دو خواهر دیگر مقتول نیز مجروح و به بیمارستان منتقل شدند.

 

خشونت‌های مکرر علیه زنان

ازهار ابراهیم، روان‌شناس وزارت بهداشت و عضو انجمن تنظیم خانواده، ضمن ابراز تأسف عمیق از افزایش زن‌کشی در سودان، این حوادث دردناک را نیازمند واکنشی جدی دانست و گفت: «ما سودانی نوین می‌خواهیم که در آن توانمندسازی زنان نهادینه شود و از حقوقشان به شکلی مؤثر و پایدار حفاظت گردد.»

او توضیح داد که فشارهای روانی ناشی از درگیری‌ها، در کنار مشکلات اقتصادی و اجتماعی، از اصلی‌ترین عوامل ارتکاب چنین جرایمی است. به گفته وی، پدیده آوارگی و نبود تفاهم فکری نیز به بروز دگرگونی‌های رفتاری در جامعه دامن زده است.

این روان‌شناس بر اهمیت شکل‌گیری زندگی مشترک بر پایه احترام و تفاهم تأکید کرد. او همچنین خواستار افزایش آگاهی اجتماعی و پذیرش واقعیت‌های موجود شد و از مردان خواست تا به زنان توجهی را که شایسته آن هستند، نشان دهند.

زنان سودانی بارها، به‌ویژه با تکرار خشونت‌هایی که گاه با انگیزه‌های مختلف به قتل می‌انجامد، خواستار وضع قوانین بازدارنده شده‌اند. جامعه سودان شاهد جنایات تکان‌دهنده‌ای بوده است که نیاز فوری به مداخله قاطع قانونی برای تضمین امنیت زنان و پایان دادن به این روند را آشکار می‌سازد.

بسیاری از زنان سودانی معتقدند که قتل عمد، به‌ویژه با روش‌های بی‌رحمانه، با فرهنگ جامعه آنان بیگانه است. هرچند چنین جنایاتی در گذشته نیز سابقه داشته، اما آنچه امروز نگران‌کننده است، وحشیانه‌تر شدن ابزار جرم، مانند استفاده از سلاح سرد، است. این پدیده نامأنوس، از تغییری خطرناک در الگوی خشونت اجتماعی حکایت دارد.

 

عدم توازن در زندگی مشترک

بسمات شریف، رئیس اتحادیه زنان سودان در ولایت شمالی، ریشه بخشی از این خشونت‌ها را در موفقیت شغلی و استقلال مالی زنان می‌داند. به باور او، این استقلال می‌تواند توازن را در زندگی مشترک برهم زند و نبود قدردانی متقابل، برخی مردان را به سمت یأس و افسردگی سوق می‌دهد. این احساسات منفی در نهایت ممکن است به خشونت علیه زنان منجر شود. از این منظر، درک دلایل روانی و اجتماعی این جرایم و تأکید بر روابط مبتنی بر احترام و برابری اهمیت می‌یابد.

او ابراز امیدواری کرد که با انجام مطالعات تخصصی، دلایل این پدیده شناسایی و از تکرار آن جلوگیری شود. بسمات شریف با اشاره به سوابق تاریخی، بر اهمیت پذیرش موفقیت و استقلال زنان از سوی مردان تأکید کرد.

 

نبود آگاهی

ملاذ صلاح‌الدین، از کارکنان بیمارستانی که یکی از این جنایات در آن رخ داد، تکرار این حوادث را خطری جدی با ابعاد عمیق اجتماعی، روانی و فرهنگی می‌داند. او معتقد است که ناآگاهی عمومی، این بحران را تشدید می‌کند و می‌توان با تشخیص به‌موقع علائم هشداردهنده و افزایش آگاهی، از وقوع فاجعه جلوگیری کرد.

وی بر لزوم برگزاری دوره‌های آموزشی از درون خانواده‌ها تأکید کرد و گفت که در ساختار اجتماعی کنونی، قدرت عمدتاً در دست مردان است. ملاذ صلاح‌الدین همچنین فشارهای شدید روانی و اجتماعی ناشی از درگیری‌های اخیر کشور را در بازگشت این جنایات مؤثر دانست.

 

درخواست برای وضع قوانین بازدارنده

آیات فضل، روزنامه‌نگار حوزه حوادث، تاکید می‌کند که قتل زنان به دست همسران سابقشان به یک پدیده رایج در سودان تبدیل شده است. به گفته او، این جنایات تصادفی نیستند و ریشه در عواملی چون ضعف حمایت‌های قانونی از زنان، حسادت و انگیزه‌های انتقام‌جویانه دارند.

او می‌افزاید که اختلافات بر سر حقوق کودکان، مانند نفقه و ارث، نیز به این خشونت‌ها دامن می‌زند. این وضعیت، بازنگری جدی در ساختارهای قانونی و اجتماعی را برای حمایت از زنان و برقراری عدالت در خانواده ضروری می‌سازد.

به باور این روزنامه‌نگار، برخی مردان جدایی را، به‌ویژه اگر دلیل آن خیانت یا طرد شدن باشد، توهینی به شخصیت خود می‌دانند. این احساس آن‌ها را به سوی انتقام‌جویی و خشونت سوق می‌دهد که گاهی به قتل نیز ختم می‌شود.

آیات فضل در پایان تأکید کرد که برای مهار این بحران، باید اقداماتی فوری صورت گیرد. این اقدامات شامل حمایت بی‌درنگ از قربانیان، اجرای قاطع قانون، تلاش برای تغییر هنجارهای فرهنگی نادرست و وضع قوانینی بازدارنده است که مجازات قطعی مجرمان و عدم تکرار جرم را تضمین کند.