تهدید روزافزون برای کودکان؛ خشونت در تونس به سطح بحرانی می‌رسد
در دوره‌های اخیر، میزان خشونت علیه کودکان، به ویژه در کشور تونس، شدت یافته است؛ به طوری که خانواده‌ها در رأس فهرست عاملان خشونت قرار دارند و پس از آنها، مدارس قرار می‌گیرند.
نزیهه بوسعیدی
تونس- کودکان تونسی از سوی خانواده، به ویژه در فضاهای داخلی، در معرض انواع خشونت کلامی، روانی، جسمی و جنسی قرار دارند و در اولویت نخست قرار می‌گیرند؛ دومین سطح خشونت در خیابان‌ها و اماکن عمومی و سپس در مؤسسات آموزشی رخ می‌دهد. در پاسخ به این شرایط، پدیده گرایش کودکان به خشونت و ارتکاب جرائم مختلف بروز یافته است. این امر متخصصان و جامعه مدنی را بر آن داشته تا به بحث و بررسی در خصوص گسترش خشونت علیه کودکان، پیامدهای آن و راهکارهای کاهش این معضل بپردازند.
خانواده‌ها برترین نقش را در خشونت علیه کودکان تونسی ایفا می‌کنند؛ به نحوی که ۶۰ درصد از ۲۲۶۹۰ گزارش ثبت‌شده توسط نمایندگان حمایت از کودکان به خشونت در خانه مربوط می‌شود. اگرچه خشونت هیچ توجیهی ندارد، برخی از متخصصان بر این باورند که والدین به منظور تخلیه فشارهای اقتصادی و اجتماعی که بر آنها وارد می‌شود، گاهی اوقات به آزار فرزندان خود دست می‌زنند.
خیابان‌ها با ۱۸ درصد در رتبه دوم اعمال خشونت علیه کودکان تونسی قرار دارند و پس از آن مؤسسات آموزشی با ۱۳ درصد مواجهه با خشونت را نشان می‌دهند. مؤسسات بهداشتی نیز با ۴ درصد در موقعیت بعدی قرار گرفته‌اند و در نهایت، مؤسسات امنیتی و مراقبتی با تنها ۱ درصد، کمترین نرخ را به خود اختصاص داده‌اند.
شیوع خشونت علیه کودکان در تونس منجر به واکنش انجمن‌ها و سازمان‌های مختلف شده است، به گونه‌ای که بیانیه‌های محکومیت متعددی صادر شده‌اند. سازمان بین‌المللی حمایت از کودکان مدیترانه نیز در این زمینه فعال بوده و اعلام کرده است که در ماه آوریل گذشته، آمار بی‌سابقه‌ای از حوادث خشونت به ثبت رسیده است که به جرائم و تلاش‌های ناموفق برای قتل ارتقا یافته و در برخی موارد حتی معلمان را نیز هدف قرار داده است. این سازمان تأکید کرده که تصویب یک روز ملی برای مبارزه با خشونت اجتماعی و خانگی و ایجاد قوانین جدیدی که مجازات‌های متناسب با جرم را تعیین کنند، اهمیت بالایی دارد.
لطیفه تاجوری، پژوهشگر در زمینه‌های علوم اجتماعی، جرم‌شناسی و پیشگیری از انحراف، درباره وضعیت جرائم در جهان بیان می‌کند: «جرائم در سراسر کشورهای جهان گسترش یافته‌اند، اما در تونس، دو دیدگاه متفاوت وجود دارد؛ یک دیدگاه معتقد است که نرخ جرم افزایش یافته، در حالی که دیدگاه دیگری بر این باور است که احساس ناامنی بیش از خود جرم افزایش یافته است.» او همچنین به گزارش‌های نمایندگان حمایت از کودکان اشاره کرده و تأکید می‌کند که کودکان در سال‌های اخیر بیش از پیش در معرض تهدید قرار گرفته‌اند.
لطیفه تاجوری در ادامه توضیحات خود تأکید می‌کند که تمام گزارش‌های ارسالی به نمایندگی حمایت از کودکان، خانواده‌ها را به عنوان یکی از عوامل اصلی خشونت علیه کودکان معرفی می‌کنند، که این خشونت شامل موارد تجاوز جنسی نیز می‌شود. او همچنین از وضعیت نگران‌کننده در مؤسسات آموزشی گزارش می‌دهد، جایی که خشونت به صورت گسترده‌ای رایج شده و بین خود کودکان و حتی بین دانش‌آموزان و کادر آموزشی نیز اعمال می‌شود.
لطیفه تاجوری در تحلیل خود بر این نکته تأکید می‌کند که ویژگی‌های یک رابطه‌ی سه‌گانه‌ی مؤثر و پایدار در محیط‌های آموزشی هنوز مشخص نشده‌اند. به گفته‌ی او، یک مؤسسه‌ی آموزشی ایده‌آل باید دانش‌آموزانی با شخصیتی قوی و ثابت در زمینه‌های اجتماعی و روانی پرورش دهد و باید الگویی از روابط را آموزش دهد که از نظام آموزشی در مرحله‌ی دوم و نظام خانوادگی در مرحله‌ی اول تأثیر می‌پذیرد. او همچنین تأکید می‌کند که تمام نهادهای اجتماعی، از جمله مدارس، مراکز فرهنگی و باشگاه‌های ورزشی، با پدیده‌ی خشونت به عنوان یک مسئله‌ی عمومی و فراگیر مواجه هستند.
لطیفه تاجوری بر این نکته تأکید می‌کند که آمار آزار و تجاوزات جنسی ممکن است کمتر از آنچه که واقعاً رخ می‌دهد به ثبت برسد، و دلایل متعددی برای این پدیده وجود دارد. او می‌گوید که عوامل اجتماعی و فرهنگی می‌توانند مانع از بیان آزادانه درباره خشونت و پیگیری‌های قضایی شوند. همچنین، نبود مکانیزم‌های مناسب برای حمایت از قربانیان و کسانی که این خشونت‌ها را گزارش می‌کنند، یکی دیگر از چالش‌های بزرگ است. لطیفه تاجوری همچنین به شکاف بین قوانین و مقررات با آنچه به طور رسمی اعلام می‌شود و واقعیت‌هایی که افراد عادی با آنها روبرو هستند و دسترسی آنها به خدمات اشاره می‌کند، که این موضوعات می‌توانند درک عمومی از وضعیت واقعی را دشوار سازند.
لطیفه تاجوری با تأکید بر داده‌هایی که نگاهی به خشونت جنسی و نحوه مواجهه با آن در محیط‌های خانوادگی، آموزشی و اجتماعی ارائه می‌دهد، تصریح می‌کند که این موارد باید ما را به بحث و بررسی درباره روش‌های پیشگیری سوق دهند. او می‌افزاید: «همه‌ی موارد ذکر شده در مورد خشونت علیه کودکان باید ما را به تفکر درباره‌ی چگونگی محافظت از آنها در برابر انواع خشونت، از جمله آزار جنسی، هدایت کند. اغلب خشونت‌های جسمی در فضاهای بسته اتفاق می‌افتند و خانواده‌ها باید به اهمیت حفاظت از فرزندان خود و عدم اعتماد کورکورانه به افراد، چه خویشاوند و چه غریبه، آگاه باشند. ما می‌دانیم که روابط خانوادگی ممکن است با همسایگان و سایر افراد در محله توسعه یابد، اما خانواده‌ها باید آگاه باشند که خطر آزار جنسی کودکان توسط اعضای خانواده یا افراد دیگر وجود دارد.»
لطیفه تاجوری به چالش‌هایی اشاره می‌کند که کودکان هنگام گزارش خشونت، به ویژه خشونت جنسی، با آن مواجه می‌شوند. او توضیح می‌دهد که کودکان غالباً هنگام گفتن این موضوعات به بزرگترها، با اتهام دروغگویی روبه‌رو می‌شوند، که این خود مانع از گزارش‌دهی بیشتر آنها می‌شود. او می‌گوید: «والدینی که خطر این مشکل را درک نمی‌کنند، وضعیت را پیچیده‌تر می‌سازند و ممکن است به آسیب‌های روانی و جسمی در کودک منجر شوند، مانند انزوا. این امر می‌تواند کودک را به سمت رفتارهای پرخطر در شبکه‌ها سوق دهد، چه در ارتباط با قاچاق انسان یا شبکه‌های فاحشگی، و در نهایت، کودک را در موقعیت شکننده‌ای قرار می‌دهد که از احتمالات محافظتی موجود تهی شده و در نتیجه به شکار آسان برای چندین شبکه و فرد تبدیل می‌شود.»