سیل عظیم مهاجرت دستاوردهای جنبش زنان را با چالش روبرو می‌سازد
برخی از مهاجرانی کە بە مصر آمدەاند حامل فرهنگ‌هایی هستند که با دستاوردهای جنبش زنان در تعارض قرار دارد. نهادهای زنان نیز به منظور ادغام مهاجران در جامعه و افزایش سطح آگاهی آنان، اقدام به برگزاری دوره‌های آموزشی کرده‌اند.
اسماء فتحی
قاهرە- گزارش‌های منتشره حاکی از آن است که طی دوره اخیر، تعداد مهاجرانی که از کشورهای مختلف به مصر وارد می‌شوند، رو به افزایش بوده است. این مهاجران حامل فرهنگ‌های متفاوتی هستند که ممکن است با دستاوردهای جنبش‌های مدنی در زمینه بهبود وضعیت زنان و نقش آنان در عرصه‌های عمومی و خصوصی مغایرت داشته باشد. این موضوع نیاز به مداخله نهادهای ذی‌ربط به منظور حفظ دستاوردهای گذشته زنان را می‌طلبد.
برخورد با پرونده مهاجران به عنوان یکی از مهمترین چالش‌های مطرح شده در دوره اخیر محسوب می‌شود. دلیل این امر، وجود تفاوت‌های فرهنگی در خصوص وضعیت زنان و جایگاه آنها در اذهان عمومی، و نیز تأثیرگذاری زنان در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است.
در گزارش حاضر، واکنش‌های تعدادی از فعالان حقوق زنان در خصوص این موضوع مورد بررسی قرار گرفت. آنان بر ضرورت توجه به پرونده مهاجران تأکید داشتند، زیرا برخی الگوهای فرهنگی مهاجران می‌تواند دستاوردهای جنبش‌های زنان در سال‌های اخیر را با چالش مواجه سازد. از جمله این موارد می‌توان به ختنه دختران، کودک همسری و سایر مسائلی اشاره کرد که جامعه همچنان در تلاش است تا زنان را از آسیب‌های آنها مصون نگه دارد، آسیب‌هایی که بر مسیر شغلی و خانوادگی آنان اثر منفی می‌گذارد.
لازم است ایده‌ها و آموزه‌های فرهنگی متفاوت از جمله ختنه دختران، مورد بازنگری قرار گرفته و با فرهنگ بومی و قوانین محلی هماهنگ شوند.
هدیر احمد، وکیل حقوقی و عضو حزب اتحاد در زمینه مسائل و حقوق زنان، اظهار داشت: تعداد بسیار زیادی از مهاجران از کشورهای مختلف آفریقایی، اروپایی و آسیایی به مصر وارد می‌شوند. با این حال، در دوره‌های اخیر و به دلیل جنگ‌ها و فشارهای سیاسی وارده از سوی برخی کشورهای همسایه، تعداد ورودی‌ها افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته است. این مهاجران به دنبال پیدا کردن مکانی امن برای زندگی آینده خود و فرزندانشان هستند. هر یک از آنان فرهنگ و باورهای کلیشه‌ای خاص خود را به همراه دارند که احتمالاً با واقعیات موجود در محل ورودشان متفاوت است.
وی تأکید کرد که تفاوت‌های فرهنگی بسیار گسترده‌ای بین مهاجران وجود دارد. به عنوان مثال، در کشور سودان ختنه دختران به عنوان یک عقیده الزامی در نظر گرفته می‌شود. این موضوع می‌تواند به طور منفی بر مسیری که جنبش زنان مصر برای کاهش این پدیده طی کرده است، تأثیر منفی بگذارد. مسیری که منجر به پاسخ قانون‌گذاری از طریق تشدید مجازات‌ها پس از جرم‌انگاری روشن این عمل شده است.
وی تأکید کرد که ختنه دختران تنها تفاوت فرهنگی نیست که دستاوردهای جنبش زنان محلی را تهدید می‌کند، بلکه کودک همسری و همچنین جایگاه پایین‌تر زنان در خانواده نیز از دیگر تفاوت‌های موجود است. این در حالی است که جنبش زنان در مصر برای ارتقای جایگاه زنان و قرار دادن آنها در کنار مردان و شکستن کلیشه‌هایی که مانع پیشرفت و موفقیت زنان می‌شود، تلاش کرده است.
هدیر احمد معتقد است که تغییر باورهای کلیشه‌ای مهاجران وارد شده به مصر نیازمند تلاش بیشتری از سوی جامعه مدنی است. لازم است از طریق برگزاری سمینارهای آموزشی و اطلاع‌رسانی، زمینه ادغام و همراهی مهاجران با ایده‌ها و قوانین محلی مصر فراهم شود تا با الگوهای فکری متفاوتی که در داخل کشور وجود دارد، آشنا شوند.
وی همچنین معتقد است که اتخاذ تدابیر لازم در قبال مهاجران امری ضروری است، زیرا تعداد زیادی از آنها در سطوح مختلف مورد نقض حقوق انسانی قرار می‌گیرند و اکثرشان از راه‌های دستیابی به حقوق خود و همچنین مسیرهای قانونی برای محافظت از خود و خانواده‌شان بی‌اطلاع هستند.
نابرابری فرهنگی بر ارتقای جایگاه زنان تأثیر منفی خواهد گذاشت
فاتن صبحی، روزنامه‌نگار حوزه مسائل زنان، اظهار داشت: ملیت‌ها و فرهنگ‌های متعددی وجود دارند که با آنچه فعالان فمینیست در حال تغییر دادن در واقعیات محلی هستند، تفاوت‌هایی دارد. تعداد زیادی از این فرهنگ‌ها، زنان را بیشتر در قالب‌های کلیشه‌ای و حاشیه‌ای قرار می‌دهند. وی توضیح داد که در برخی ملیت‌ها، پدیده‌هایی چون ازدواج زودهنگام، ختنه دختران، بارداری‌های متعدد و سایر موارد، به عنوان بخشی از سنت‌های فرهنگی آنهاست که نمی‌توان به راحتی از آنها چشم پوشید.
علاوه بر این، تعدادی از زنان سایر ملیت‌ها، مرد را در جایگاهی برتر از زن قرار می‌دهند و بر کارهای مراقبتی و خدماتیِ زنان نسبت به مردان تأکید دارند. تمام این موارد نیازمند بازنگری و بازبینی است.
وی توضیح داد که مردان مصری از زنان انتظار دارند مانند زنان سایر ملیت‌ها رفتار کنند و شرایط سختی که این زنان در آن به سر می‌برند و اینکه بدون سرزمین و کشوری هستند و تعدادی از آنها مورد آزار و اذیت‌های خشونت‌آمیز قرار گرفته‌اند که باعث نقض حقوق بشری‌شان شده است را نادیده بگیرند. وی همچنین اشاره کرد که فرهنگ زنان مصری نیز تحت تأثیر رفتار زنان سایر ملیت‌ها قرار گرفته است و اکنون تقلید از آنها صورت می‌گیرد که می‌تواند به طور چشمگیری بر دستاوردهای جنبش زنان محلی تأثیر منفی بگذارد و آنچه تاکنون انجام شده است را تهدید کند.
وی تأکید نمود که پذیرش ایده ختنه ترکیبی توسط برخی مهاجران، یکی از بزرگترین چالش‌های کنونی محسوب می‌شود. این امر می‌تواند منجر به قطع اندام تناسلی زنان گردد؛ لذا اتخاذ تدابیر عملی و توجه فوری جهت جلوگیری از انتقال و اعمال آن در مصر ضروری به نظر می‌رسد. وی تصریح نمود که ایده‌های مربوط به عفت و پاکدامنی نیز وجود دارد که با پوشش ادیان و به کارگیری ضرب‌المثل‌ها و آموزه‌های مذهبی مورد حمایت قرار گرفته و نیازمند رد و نقد جدی هستند.
فاتن صبحی افزود یکی دیگر از چالش‌های موجود، مربوط به نگرش بخشی از زنان مهاجر نسبت به خشونت‌های وارده بر خودشان است. چرا که تعداد زیادی از آنان این خشونت‌ها را به عنوان بخشی طبیعی از زندگی می‌پذیرند و درک نمی‌کنند که این امر نادرست است. ریشه این مسئله نیز در تفاوت فرهنگی ایشان با جامعه میزبان و همچنین عدم آگاهی کافی برخی گروه‌های اجتماعی محلی نهفته است که می‌تواند تأثیرات منفی بر جامعه داشته باشد.
وی تصریح نمود که یکی از راهکارهای اصلی برای رویارویی با مسئلەی تفاوت‌های فرهنگی، مسئولیت‌پذیری نهادهایی همچون شورای ملی زنان و سازمان‌های مردم‌نهاد است تا با آثار باقی‌مانده از خشونت‌ها و نقض حقوقی که مهاجران پیش و پس از پناهندگی متحمل شده‌اند، مقابله نمایند.
وی بر اهمیت آموزش و اطلاع‌رسانی در خصوص برابری جنسیتی و رعایت حقوق بشر زنان تأکید نمود. همچنین بر لزوم تلاش برای ادغام مهاجران در فرهنگ بومی جامعەی میزبان تأکید کرد تا از بروز چندفرهنگی شدید و ایجاد شکاف میان شهروندان بومی جلوگیری به عمل آید.
