شبنم توکلی

تهران - سازمان ملل ششم فوریه هر سال را روز جهانی مبارزه با ناقص‌سازی زنان نامیده است. ناقص‌سازی جنسی یا ختنه کردن زنان بدین صورت است که تمام یا قسمتی از اندام تناسلی خارجی کلیتوریس به وسیله چاقو یا تیغ تیز برداشته می‌شود که با درد شدیدی همراه است و همچنین دارای عوارض بسیاری برای شخص ختنه شده می‌­باشد طبق گزارشات برخی از محققان ختنه‌کردن زنان ریشه دو هزارساله دارد و به تمدن‌های ابتدایی رم و عرب‌ها برمی­‌گردد که ختنه کردن زنان را نشان پاکدامنی زن می‌­دانستند. در حالیکه هر سال یک میلیون نفر به آمار زنان ختنه شده جهان افزوده می­‌گردد این امر به یک دغدغه جهانی تبدیل شده است. طبق گزاراشات سازمان ملل در ٢٩ کشور جهان که عمدتا در خاورمیانه و برخی مناطق شمالی، شرقی و غربی آفریقا، آسیا واقع شده­‌اند، ناقص‌سازی جنسی زنان رواج دارد همچنین در میان برخی از مهاجران مقیم در اروپا، استرالیا و آمریکای شمالی نیز دیده می‌شود.

نادیا.ج، ٣٠ ساله و مقیم تهران است. او که اصالتاً عرب می­‌باشد چندین سال است که به همراه همسرش جهت کار و ادامه تحصیل به تهران مهاجرت کرده‌اند. نادیا یکی از هزاران زنی است که در کودکی توسط خانواده ختنه گردیده است. او می‌گوید: من خیلی کوچک بودم که ختنەام کردند آن موقع نمی‌دانستم دارند چه بلایی بر سرم می‌آورند مثل یک خواب یادم میاید دراز کشیده بودم و مادرم برایم شعر می‌خواند با یک زن دیگر که می‌گفتند مهمان است اما همان کسی بود که قرار بود من را برای همیشه ناقص کند، درد زیادی داشت ولی انگار چاره‌ای نبود چون بعدها متوجه شدم که دو خواهر بزرگتر از خودم نیز تجربه چنین دردی را داشتەاند و من تا مدت‌ها که ساکن در آن روستا بودم فکر می‌کردم این یک چیز طبیعی است ولی رفته رفته هرچه سنم بالاتر رفت مشکلات پس از ختنه برایم عیان‌تر گردید. زمانی که از آن فضای سنتی برای همیشه خارج شدم خیلی طول نکشید که فهمیدم چه آسیبی بر جسم و روان من وارد شده است.

ناقص‌سازی جنسی زنان در ایران امروزه با آگاهی سازی مردم روندی رو به کاهش گرفته است با این وجود هنوز هم در برخی استان‌های آن شماری از زنان را می­بینیم که در گذشته ختنه گردیده‌اند ۴ استان سنە، هرمزگان، کرماشان و اورمیە شاهد چنین پدیده­ای بوده‌اند که بیش از همه استان هرمزگان بیشترین امار از ناقص‌سازی زنان را داراست.

نادیا در ادامه می‌گوید: ما در یک روستای مرزی واقع در خوزستان زندگی می‌کردیم سن و سال زیادی نداشتم که ازدواج کردم فقط دلم می‌خواست زودتر از آن روستا فرار کنم انگار غبار سنت‌های کهن و خرافات هنوز بر چهره مردم آن نقطه از زمین پاک نشده بود. البته تا وقتی که برای ادامه تحصیل از آن فضای سنتی خارج نشده بودم متوجه بسیاری از تفاوت­­‌ها نبودم و خیلی از رفتارها و عادات برای امری عادی و طبیعی به چشم می­‌آمد اما وضعیت در دوران مدرسه و دانشگاه برای من خیلی تغییر کرد انگار از آن دنیای سرد و خاکستری بیرون آمده بودم و دلم نمی­‌خواست به آنجا برگردم. سال‌ها از بیان کردن چیزی که بر سرم آورده بودند شرم داشتم چون از همان کودکی به من یاد داده بودند صحبت کردن از اندام‌های جنسی کاری شرم‌آور و زشت است حتی زمانی که برای اولین بار پریود شدم و مادرم خانه نبود خجالت می‌کشیدم از پدرم چیزی بپرسم و چند ساعتی خودم را داخل حمام پنهان کردم که کسی هم متوجه خونریزیم نشود. همیشه در دوران پریودی درد زیادی داشتم زمانی که برای معاینه نزد پزشک رفتم و متوجه ختنه کردنم شد برای اولین بار بود که فهمیدم ختنه کردن بین دختران رواج ندارد و یک کار غیر انسانی است که ممکن است سلامت زن را به­‌خطر بیندازد و حتی موجب مرگ او گردد آنجا برای اولین بار بود که فهمیدم آدم سرد مزاجی هستم و این بخاطر بلایی است که در کودکی بر سرم آورده بودند که مثلا آبروی خانواده را حفظ کرده باشند در حالیکه من هیچ خطری برای آبروی خانواده نداشتم و می‌­توانستم مثل بسیاری از زنان دیگر خیلی عادی زندگی کنم و بسیاری از احساسات را که از همان کودکی در من خفه کردند در بزرگسالی تجربه کنم.

در جوامعی که ختنه کردن زنان به‌واسطه مذهب و باورهای سنتی رواج دارد ناقص کردن اندام جنسی زنان راه‌ی برای حفظ باکرگی و معصومیت زن است بدین گونه که زنی که ختنه نشود از جامعه طرد شده و به مثابه خطری برای آبروی خانواده می‌باشد با این وجود ناقص‌سازی جنسی زنان در کودکی پیامدهای ناگواری برای آنان دربردارد که تمام عمر گریبانگیر آنان خواهد بود.

نادیا در ادامه می‌گوید ختنه کردن زنان مثالی بارز از خشونت علیه زنان است زنی که در کودکی ختنه شده تمام عمرش را باید با احساس اضطراب و افسردگی و سرد مزاجی سرکند و این آسیبی که به جسم و روح او می‌­زنند با هیچ چیز دیگری قابل قیاس نیست، انگار که راه نفس کشیدن را از تو گرفته باشند با این بهانه که مبادا نفس کشیدن تو راه نفس کشیدن را بر دیگری تنگ کرده باشد.

او می‌گوید: من و خیلی از دختران دیگر آن روستا در آن دوره قربانی یک­سری باورهای خرافی و سنت­‌های جاهلی شدیم که هزینه روانی زیادی برای ما دربرداشت، در این دوره که به واسطه گسترش رسانه و فضای مجازی مردم آگاه­تر شدند و چنین پدیده ضد انسانی کمتر در میان جوامع ما دیده می‌شود اما باز هم برای ریشه کن کردن آن در سراسر جهان ما به تلاش تمام انسان‌ها و همچنین دولت­‌ها نیاز داریم که با وضع قوانین، گسترش آگاهی و روایت زنان آسیب‌­دیده دیگر شاهد هیچ زنی نباشیم که جان و روانش را با ناقص سازی جنسی او در معرض خطر قرار دهند.

هرچند امروزه این خشونت به شیوه‌ی مدرنش با عمل‌ها ی زیبایی همانند "لابیاپلاستی" یا همان جراحی زیبا سازی اندام جنسی زنان در حال گسترش است و گزارشات این گونه نشان می‌­دهد که درصد بالایی از متخصصین زنان به مراجعین خود پیشنهاد این عمل زیبایی را می‌دهند و حتی کلینیک‌های زیبایی به صورت قسطی نیز این عمل را انجام می‌دهند. شواهد نشان می‌­دهد که در چندسال اخیر تعداد زیادی از زنان به این عمل‌ها روی آورده‌اند. درست است که ختنه کردن به شکل سنتی از بین رفته است ولی سرمایه داری به شکل‌های نوین خود و ابزار مردسالانه و پورنوگرافی و رسانه پر مخاطبش زنان را وادار به انجام چنین عمل‌هایی می‌کند.

زهرا.د نیز از تجربەی عجیب خود در یک مطب پزشکی می‌گوید: زمانی که من برای معاینه به متخصص زنان مراجعه کردم اولین پیشنهادی که به من داد عمل لابیاپلاستی بود، آن لحظه خیلی احساس بدی داشتم چون قبلاً نیز از طرف همسرم این پیشنهاد به صورت غیره مستقیم داده شده بود با نشان دادن عکس­‌های پورن و تعریف از آن‌ها انگار همان بیان قدیمی به شیوه‌ی مدرنش به شدیدترین شکل در حال بازتولید است.

او در ادامە با اشارە بە اینکە مطب‌های پزشکی امروزە بە محل تبلیغ ناقص‌سازی جنسی زنان بە شیوەای مدرن تبدیل شدەاند، می‌گوید: این روزها جرأت نداریم به دکتر زنان مراجعه کنیم اولین پیشنهادی که می‌دهند عمل زیبایی است انگار که درمان بیمار برایشان اولویت ندارد و از هر تکنیکی برای قانع کردنت استفاده می­‌کنند حتی از تحقیر! این حس بسیار ناخوشایندی است که جامعه تو را وادار به انجام چنین عمل‌هایی بکند و ایستادگی در برابرش مقاومت زیادی می­‌خواهد. من از اندام خودم راضی هستم ولی جامعه آنچنان تو را وادار به چنین کارهایی می‌کند که تو ناچارن به آن تن می­‌دهی. به نظرم این به نوعی خشونت مدرنی است علیه زنان که زیر چتر رسانه و تبلیغات کلینیک‌های زیبایی و پورنوگرافی خودش را پنهان کرده است.