قوانین ناکارآمد چگونه به قتل زنان در سودان دامن می‌زند؟
در سودان، خشونت مردان علیه زنان هر از گاهی با جنایت‌هایی هولناک تکرار می‌شود. این خشونت‌ها، که با انگیزه‌های گوناگون به قتل می‌انجامند، وجدان جامعه را جریحه‌دار کرده‌اند.
آیه ابراهیم
سودان- در روزهای اخیر، خبر قتل هولناک یک پزشک زن سودانی و خواهرش در عربستان سعودی به دست همسر سابق او، موجی از واکنش را در شبکه‌های اجتماعی برانگیخت. قاتل با سلاحی برنده به این دو خواهر حمله کرد و آن‌ها را در دم به قتل رساند. مادر و دو خواهر دیگرشان نیز در این حمله مجروح و به بیمارستان منتقل شدند.
این جنایت در نهم ژوئیه رخ داد. قاتل، همسر سابق خود، دکتر رؤی دفع الله را با ضربات یک سلاح برنده به قتل رساند. او سپس خواهر همسرش، دکتر دلال دفع الله را نیز کشت و پیکرش را مثله کرد. دلال که کوچک‌ترین خواهر بود، رابطه بسیار نزدیکی با پدرش داشت.
در این حمله، خواهر دیگر خانواده، دکتر ربی دفع الله، بر اثر ضربه ساطور به سر، در بخش مراقبت‌های ویژه بستری شد. دکتر ریماز دفع الله، خواهر چهارم، نیز از ناحیه انگشتان و صورت آسیب دید و تحت مراقبت ویژه قرار گرفت. مادر خانواده، رانیا، نیز که از ناحیه سر به شدت مجروح شده بود، به همراه دخترانش در همان بخش بستری است.
تأکید بر اهمیت آگاهی‌بخشی
سلیمه اسحق، رئیس واحد مبارزه با خشونت علیه زنان و کودکان، ضمن ابراز تأسف از تکرار قتل زنان به دست همسران یا همسران سابقشان، می‌گوید: «ریشه بسیاری از این جنایات، انتقام‌جویی مردان از همسران سابقشان است.»
او با اشاره به پرونده‌ای که در آن مردی همسر سابقش را مقابل چشمان فرزندانشان به قتل رساند و تنها به هفت سال زندان محکوم شد، گفت: «تا زمانی که عدالت به درستی اجرا نشود، این جنایات متوقف نخواهند شد. این جرائم اغلب ریشه در خشم مرد از جدایی و احساس تحقیر شدن دارد.» خانم اسحق تأکید کرد که برخی از این مردان ذاتاً شرور هستند و نباید تصور کرد که چنین جنایاتی همیشه تحت تأثیر مواد مخدر یا بیماری روانی رخ می‌دهد.
سلیمه اسحق با تأکید بر اینکه بسیاری از جنایات انتقام‌جویانه مردان به مرگ زنان می‌انجامد، بر ضرورت حیاتی آگاهی‌بخشی در این زمینه پافشاری کرد. به گفته او، این همان حلقه مفقوده‌ای است که می‌تواند از وقوع چنین فجایعی پیشگیری کند.
آیات فضل، روزنامه‌نگار حوزه حوادث، معتقد است: «قتل عمد، به‌ویژه با این درجه از خشونت، پدیده‌ای بیگانه با جامعه سودان است. در گذشته نیز قتل اتفاق می‌افتاد، اما استفاده از ابزارهای خشونت‌باری مانند سلاح سرد، امری جدید و نگران‌کننده به شمار می‌رود.»
او درباره وضعیت زنان سودانی در کشورهای حوزه خلیج، محل وقوع این جنایت، می‌گوید که این زنان از حمایت قانونی کافی برخوردار نیستند. خانم فضل خواستار ایجاد سازوکاری برای حل اختلافات خانوادگی مانند حضانت شد تا از تبدیل آن‌ها به فاجعه جلوگیری شود. وی یادآور شد که قوانین سودان مجازات‌های سنگینی چون اعدام و دیه را برای قتل عمد پیش‌بینی کرده است.
پیامدهای درگیری: عاملی در افزایش قتل‌ها
سلما عوض فضیل، فعال رسانه‌ای و مدافع حقوق زنان، این جنایت را با هر معیاری فجیع می‌داند. با این حال، او معتقد است که این موارد استثنایی را نمی‌توان به کل جامعه سودان تعمیم داد، زیرا جامعه چنین فجایعی را برنمی‌تابد و به شدت محکوم می‌کند. به باور او، این قتل‌ها علاوه‌بر حس تملک در مردان، از پیامدهای درگیری‌های اخیر در کشور نیز نشئت می‌گیرد.
امنیه مکاوی، از مسئولان یک روزنامه محلی، نیز بر ضرورت وضع قوانین بازدارنده برای عاملان خشونت علیه زنان و انجام تحقیقات شفاف در این خصوص تأکید کرد.
او خشونت علیه زنان را مصداق بارز نقض حقوق بشر دانست و یادآور شد که زنان سودانی طی درگیری‌های اخیر، آزارهای بی‌شماری را متحمل شده‌اند. خانم مکاوی با بیان اینکه هیچ توجیهی برای قتل وجود ندارد، این گونه جرائم را محصول ناهنجاری‌های محیط اجتماعیِ فردِ بزهکار دانست.