ترزه طه

سلیمانی- بحران‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشورها دلایل اصلی مهاجرت هستند در حالی کە دولت و مسئولین وظیفەی حل این بحران‌ها را برعهدە دارند، اما اقلیم کوردستان فاقد هرگونە خدمات شهری از جملە آب، برق است، دستمزد کارمندان پرداخت نمی‌شود و شهروندان در بدترین وضعیت ممکن قرار دارند. عدم برنامەی منسجم برای حل مشکلات باعث افزایش بحران شدە است. با وجود چندین رودخانە و سد بزرگ اما شهروندان از نعمت آب بی‌بهرە هستند، برق مورد نیاز تامین نمی‌شود خیابان‌ها و کوچەها در بدترین شرایط ممکن قرار دارند تنها چند ساعت باران کافی است تا سیلاب شهر را فراگیرد. دستمزد و حقوق کارمندان پرداخت نمی‌شود و با وجود منابع طبیعی بسیاری کە در این سرزمین نهفتە است شهروندان از شدت سرما و عدم دسترسی بە سوخت زندگیشان را از دست می‌دهند.

احزاب سیاسی با متهم ساختن همدیگر، زیر بار مسئولیت شانە خالی می‌کنند، اقلیمی پنج میلیون نفری بە دو بخش زرد و سبز تقسیم شدە کە در یکی آزادی بیان در حال خفقان است و در دیگری نیز بە دلیل افراد مسلح وابستە بە مسئولین حکومتی و حزبی و نبود امنیت، از شهر فراری هستند.

عراق تلاش می‌کند مردم مناطق کوردنشین را در شهرهای محل اختلاف کوچ دهد، علاوەبر یکدست‌سازی قومی کە در کرکوک انجام می‌شود، اشغال‌گری ترکیە و ایران نیز ادامە دارد و مردم مناطق مرزی با تهدید و ارعاب این دو کشور مواجە هستند. اشغالگران از هر سویی کوردستان را احاطە کردەاند.

حکومت نە تنها وضیفەی خود را در قبال شهروندان انجام ندادە است بلکە هر روز شهروندان را با مشکلات بیشتری از جملە پرداخت مالیات و ... وامی‌دارد.

ناامیدی، بحران‌های موجود و عدم توانایی حکومت اقلیم در کنترل آن باعث شدە شهروندان بە چند گروە تقسیم شوند، گروهی تنها زندگی می‌کنند و گروهی برای یافتن زندگی بهتر مهاجرت را انتخاب می‌کنند. برخی مهاجرت را رویایی دست نیافتنی می‌دانند و برخی کابوسی کە عزیزانشان را از آنان ربودە است. اژە گورستان رویاها است.

 

آمار مهاجرت عراق و اقلیم کوردستان

تنها طی سال ۲۰۱۵ بیش از ١٨٠ هزار نفر از عراق و اقلیم کوردستان مهاجرت کردەاند، ۲۵ نفر جانباختە و ٧ نفر نیز مفقود شدەاند. سال ۲۰۱۶ بیش از۱۶۰هزار نفر اقدام بە مهاجرت کردەاند، ۷۸ نفر جان خود را از دست داده، ۵۴ نفر مفقود شده‌اند.

سال ۲۰۱۷ نیز ۹۲٬۶۹۱ نفر مهاجرت کرده‌اند، ۲۹ نفر جان خود را از دست داده، ۶۷ نفر مفقود شده‌اند.

۶۹٬۲۰۳ نفر سال ۲۰۱۸ مهاجرت کرده، ۵۴ نفر جان خود را از دست داده‌ و ۱۸ نفر مفقود شده‌اند.

سال ۲۰۱۹  نیز ۵۳٬۲۴۰ نفر مهاجرت کرده، ۴۷ نفر جان خود را از دست داده و ۱۰ نفر مفقود شده‌اند.

 ۳۴ هزار نفر سال ۲۰۲۰ مهاجرت کرده‌اند، ۱۸ نفر جان خود را از دست داده و ۱۷ نفر مفقود شده‌اند.

۵۳ هزار نفر در سال ۲۰۲۱ مهاجرت کرده، ۳۶ نفر جان خود را از دست داده و ۱۷ نفر مفقود شده‌اند.

براساس آمار موجود طی شش سال گذشتە بیش از۴٩  هزار نفر از شهروندان عراق و اقلیم کوردستان مهاجرت کرده‌اند، آمارها گویای کاهش میزان مهاجرت نسبت بە سال ٢٠١۵ هستند اما سال ٢٠٢١ نسبت بە بە ساسل ٢٠٢٠ آمار مهاجرت ۵۵ درصد افزایش یافته و دشورای مسیر نیز باعث افزایش دو برابری مرگ و میر مهاجران شدە است.

 

دشواری مسیر مهاجرت

شهروندان از طریق دریای اژه و یا کشور بلاروس اقدام بە مهاجرت می‌کنند، لهستان مانع ورود مهاجران از طریق بلاروس بە اروپا می‌شود و شرایط مهاجرت از طریق دریای اژە نیز روز بە روز سخت‌تر می‌شود. مهاجران چندین ساعت با قایق‌های شکستەای کە توانایی مقاومت در برابر امواج قوی و تعداد مهاجران را ندارد در دریا سرگردان می‌شوند. دریای اژە بە گورستان مهاجران تبدیل شدە است.

 

آمار قربانیان مهاجرت طی ١٠ روز

طی شش سال گذشته ۲۸۷ مهاجر در مسیر‌های متفاوت جانباختە و۱۹۰ نفر مفقود شده‌اند، هر هفتە نیز خبر غرق شدن قایق مهاجران کورد منتشر می‌شود.

در فاصلەی روزهای ۲۱ و ۲۲ دسامبر ۲۰۲۱ قایقی با ۷۰ سرنشین که بیشتر آن‌ها کورد بودند در دریای اژه غرق شد و تنها ۱۲ نفر نجات یافتند.

۲۳ دسامبر ۲۰۲۱ قایق دیگری در دریای اژه، در مرز یونان با ۹۰ مهاجر به یک جزیره‌ی صخره‌ای برخورد کرد و ۱۱ مهاجر کشته شدند.

۲۴ دسامبر، قایق دیگری با ۸۰ مهاجر غرق شد، ۱۶ جسد پیدا شد که هیچ کدام کورد نبودند و ۲۹ دسامبر قایق دیگری غرق شد و دو مهاجر جانباختند.

 

چرا مهاجرت؟

بحران سیاسی، اقتصادی و اجتماعی از عوامل اصلی مهاجرت هستند، شهروندانی کە اقدام بە مهاجرت کردەاند عدم ثبات را عامل مهاجرت خود می‌دانند و می‌گویند برای یافتن زندگی ایدەآل و آیندەی بهتر مهاجرت را انتخاب کردەاند. آنها از "دروغ‌های شاخدار" کە قاچاقچیان سخن می‌گویند.

لانه عمر ۳۳ ساله، اکنون در اردوگاهی در یونان بە سر می‌برد کە نیم ساعت با آتن فاصله دارد. از ۱۹ نوامبر  کوردستان را ترک کرده است. ساعت ۲ بعد از ظهر  ٢٢ دسامبر، سواحل ترکیە را بە مقصد یونان ترک کردە و پس از ۴٨ ساعت وارد جزیرەای در یونان شد و بە کمپ فرستادە شد.

 لانه پیش از این در کوردستان کارمند بود بە همراه دو فرزند و همسرش اقدام بە مهاجرت کرده‌اند. لانە با اشاره به بحران‌های موجود کوردستان و عدم ثبات در آن، در پی یافتن زندگی ایدەآل مهاجرت کردە است.

وی مهاجرت را بە کسی توصیە نمی‌کند و می‌گوید "قاچاقچیان وعده و وعیدهای بسیاری دادند در حالی که هیچ‌کدام صحت نداشت. بیش از ۱۰۵ نفر در قایقی ۱۴ متری که حتی جایی برای نفس کشیدن نداشته، جا گرفتند. کاپیتان کار بلدی هم وجود نداشت، آنها واقعا با زندگی مهاجران بازی می‌کنند.

«ما زودتر سوار قایق شدیم، اما مهاجرانی کە آخر سر سوار می‌شدند می‌گفتند آنها را با لگد ومشت سوار می‌کردند، قاچاقچیان می‌گفتند سوار شوید بازگشتی وجود ندارد، جایی که منتظر قایق بودیم خطرناک بود، پس به اجبار باید سوار قایق می‌شدیم و راه چاره‌ای نداشتی.»

لانە و خانودەاش بە مدت ١٠ روز است در اردوگاهی نزدیک آتن هستند و می‌گوید: «با سلامتی بە اینجا آمدیم ولی  فکر نمی‌کنم به سلامتی از اینجا برویم». لوازم گرمایشی در کمپ نیست و ساکنان آن زندگی سختی را بسر می‌برند.

کشور مقصد را انتخاب نکردەاند اما می‌خواهند کشوری باشد کە زندگی‌شان در آنجا ثبات داشتە باشد و آیندەای بهتر برای فرزندانشان رقم بزنند. جو ناپایدار آب وهوا  نیز مانع آنها در ادامە راە است.

تریفه ابراهیم بە همراە همسر و دو فرزندش ٢٠ نوامبر سواحل ترکیە را بە مقصد یونان ترک کرد. پیشتر خانوادەاش را از رفتن خود مطلع ساختە بود، اما در کمال ناباوری رسانەها خبر مرگ تریفە و فرزندانش را منتشر می‌کنند، خانوادەی تریفە بر این باورند « هرگز مهاجرت راه‌حل نبودە».

تریفه زنی خانه‌دار و مادر دو کودک پنج و چهارسالە بە نام لاوی و لیندا، با پسرخالەاش ازدواج کردە بود. با وجود اینکە بیش از یک ماه در ترکیه بودند اما خانوادەاش از رفتن آنها بی‌خبر بودند.

سوزان ابراهیم، خواهر تریفه می‌گوید: «ماجرا را از تلویزیون شنیدیم، باورمان نمی‌شد، چون انتظار نداشتیم خواهرمان برود. پس از دو روز هنوز منتظر خبر بودیم با موبایلشان تماس می‌گرفتیم اما آنتن نداشت، بعدا بە ما اطمینان دادە شد قایقی کە خواهرم، دو فرزندش و همسرش سوار آن بودند غرق شدە و آنها نیز جانباختەاند.»

 

ما مثل خانواده‌های انفال هستيم

وی می‌گوید مهاجرت هیچ وقت راه‌حل نیست، اما مردم از حکومت ناامید هستند. «مهاجرت بخصوص برای خانواده و‌ اکنون با این هوای سرد اصلا کار خوبی نیست.»

سوزان می‌گوید آنها اکنون در تلاش‌اند تا اجساد خواهر و فرزندانش را برگردانند و خواستار بازگرداندن اجسادشان تحت هر شرایطی هستند. «همانند خانوادەهای انفالیم، در میان افرادی که به کوردستان برمی‌گردند، اعم از زنده یا مرده، بدنبال فرزندانمان هستیم.»