آگرین حسینی

دیواندره-  خشونت علیه زنان در طول تاریخ جوامع بشری به اشکال و انواع گوناگون وجود داشته که در برخی جوامع این آسیب اجتماعی تشدید شده است. پدیده دردناک خشونت علیه زنان در ابعاد مختلف آن، سلامت جسم و روان زنان را به خطر می‌اندازد و حقوق انسانی آنان را مورد تجاوز قرار می دهد. خشونت علیه زنان پدیده‌ای است که در آن زن به خاطر جنسیت خود و صرفاً به علت زن بودن مورد اعمال زور از سوی جنس مخالف قرار می‌گیرد. یا خشونت ممکن است توسط افرادی از همان جنس، یا از سوی مردان و اشخاص عادی، اعضای خانواده‌ها و دولت‌‌ها اعمال شود. در همین زمینە با شمسه جلالی مشاور و فعال حقوق زنان گفت‌وگویی انجام دادەایم.

 

«تبعیض جنسیتی در خانوادە یکی از اشکال خشونت علیە زنان»

شمسه جلالی می‌گوید: زنان در خانوادە بە شکل‌های مختلفی مورد خشونت قرار می‌گیرند و گاها زنان این خشونت را از مردان دریافت کرده و این نیز ناخواسته در جامعه و هم نوع‌های خود تکثیر می‌شود، این خشونت‌ها جدا از خشونت‌هایی است که مردان و جامعه بر زنان اعمال می‌کنند اما تکمیل کننده آن است، از بدو تولد ما زنان اولین قربانیان خشونت هستیم این روزها در برخی از خانواده‌ها داشتن پسر نوعی امتیاز محسوب شدە و برای آنها حائز اهمیت است. خیلی از پدرها و مادرها وقتی حرف از جنسیت فرزندشان می‌شود با تعارف می‌گویند «فرقی نمی‌کند فقط سالم باشد.» اما ته دل، بسیاری هنوز پسر را به دختر ترجیح می‌دهند، ترجیحی که در دراز مدت منشا تبعیض‌های آزار دهنده و جبران‌ناپذیری است. این برتری‌‌ها کە ریشه در سنت‌های کهن و دیرینە خانواده‌ها دارد، یکی از مهمترین علل آن حفظ نام خانوادگی است بە این معنی کە فرزند پسر، نام خانوادگی را زنده نگه داشتە و نسلشان را ادامه می‌دهد. در این گروه از خانواده‌ها، پسرها دارای ارزش بیشتری هستند، این نوع تبعیض جنسیتی از سوی مردان بە زنان هم منتقل شدە و آنان نیز ناخودآگاە همان روالی را بە پیش می‌برند کە جامعە مردسالار بر آنان تحمیل کردە است.

شمسە جلالی در ادامه صحبت‌های خود به چرخه خشونت در مادران اشاره کردە و می‌گوید: هرگاه در جامعه‌ای زن مورد آزار و خشونت قرار بگیرد اولین زیان آن متوجه کانون خانواده خواهد بود و کودکان در خانواده‌هایی که علیه زنان خشونت اعمال می‌شود، از نظر  روانی و جسمانی و حتی در درازمدت، زندگی آنها تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.

 

«ذهنیت مردسالار و زن‌ستیز بر آیندە دختران تأثیر می‌گذارد»

شمسە جلالی با اشارە بە اینکە در برخی خانوادەها، پسران از آزادی عمل بیشتری در برقراری ارتباطات، انتخاب همسر، فعالیت‌های خارج از خانه و … برخوردارند، گفت: این عوامل بر رشد شخصیتی دختران و پسران تأثیر بسزایی دارد. اعطای آزادی عمل بیشتر به پسران در خانواده، ازدواج اجباری، محدودکردن دختران از استعدادها و توانمندی‌هایشان صرفا به دلیل جنسیت، از دیگر تبعیض‌‌هاییست کە در خانوادەهای مردسالار علیە زن اعمال می‌شود و این سبب ایجاد عقدەهای روانی خاص شدە و ممکن است در آیندە بە فردی آسیب‌پذیر در جامعە تبدیل شود.

شمسە جلالی با اشارە بە ناآگاهی زنان از حقوق خود و قوانین موجود، بیان کرد: هرچند خشونت مختص جامعەای خاص نیست اما در کشوری مانند ایران و نگاە سنتی جامعە بە زنان، خشونت، عدم شکایت و پیگیری را تشدید کردە است و بسیاری از خشونت و قتل‌های خانوادگی از سوی نزدیکان یا بستگان درجه دوم بە بهانەی ناموس اتفاق افتاده است. پس برای مقابلە با این پدیدە باید به زنان آموزش صحیح داده شود تا زمینه‌ساز خشونت علیه خود نباشند و اینکە زنان نسبت به حق و حقوق خود، بازنگری در قانون و راهكارهای مقابله با خشونت آگاهی‌های لازم را بە دست آورند. بسیاری از زنانی که دچار خشونت می‌شوند به دلایل متعددی حاضر به افشای آن نیستند. آشکار کردن خشونت، شکایت به قانون و مراجعه به مشاور و روان شناس، از جمله اقداماتی است که پس از بروز خشونت باید انجام بپذیرد.

وی می‌گوید: ریشه بسیاری از این قتل‌ها بدبینی، تعصبات قومی و فرهنگی و دینی است اما به عنوان مثال مطابق ماده ۶۳۰ قانون مجازات اسلامی اگر مردی همسر خود را در حال زنا با مرد دیگری مشاهده کند و علم به تمکین زن داشته باشد، می‌تواند در همان حال آنان را به قتل برساند. قانون راه را برای این‌گونه قتل‌ها باز گذاشته است.

 

«حکومت خشونت علیه زنان را سازماندهی می‌کند»

شمسە جلالی در توضیح خشونت حکومت و جامعە بە زنان می‌گوید: وقتی گشت‌ ارشاد زنان را به جرم پوشش اختیاری مورد ضرب‌وشتم قرار می‌دهد و یا با سخنان تحقیرآمیز و دخالت در  امور شخصی، اعمال خشونت می‌کند این یعنی وادارکردن زنان به این که تنها با انکارخودشان یا پوشاندن خودشان بتوانند در جامعه حق و شانس حضور داشته باشند. خشونت علیه زنان در ایران تحت حمایت دولت در حال افزایش است . در واقع رژیم ایران خود به صورت سیستماتیک، عامل و تسهیل کننده خشونت فیزیکی، روانی، اقتصادی و سیاسی علیه زنان می‌باشد. وقتی قوانین در این جامعه عملا تبعیض علیه زنان را  اعمال می‌کند، این ذهنیت مردسالاری و خشونت علیە یکدیگر رواج می‌یابد و تبعیض‌های جنسیتی را در اشتغال، تحصیل و غیره تشدید می‌کند، در واقع باید گفت که خود این حکومت خشونت علیه زنان را سازمان می‌دهد.