«جنگ حاصل قدرت مردانە است»
اقتدار سلطەگرا آغاز گر جنگ است و جنگ‌ها ریشەی اقتصادی و قدرت‌گرایی داشتەاند و زنان و کودکان قربانیان اصلی آن بودەاند. رعنا سلیمانی معتقد است تا زمانی کە برابری جنسیتی حاکم نباشد جهان شاهد استثمار، خشونت‌ورزی علیە زنان و قتل‌های ناموسی و جنگ خواهد بود.
مژگان کرماشانی
مرکز خبر – جنگ اخیر روسیە و اوکراین کە از سوی روسیە آغاز شد تاثیرات بسیار منفی در سطح جهان و منطقە داشتە است. آوارگی، فقر و بازتولید خشونت از جملە آثار مشهود جنگ هستند و در آیندە تاثیرات منفی آن بیشتر قابل مشاهدە خواهد بود. این وضعیت سال‌ها است در خاورمیانە حاکم است. جنگی کە نە بە خواست مردم منطقە بلکە بە خواست کشورهای استعمارگر و دولت‌های وابستە بە آنها انجام شدە است. فقر، آوارگی و خشونت علیە غیرنظامیان بە ویژە زنان از ویژگی‌های برجستەی جنگ‌های ایجاد شدە است. زنان و کودکان در این جنگ‌های تحمیلی قربانیان اصلی هستند. از دیرباز خشونت جنسی علیە زنان در جنگ‌ها بە عنوان بخشی از مردانگی توصیف شدە و سلطەگرایان آن را ابزاری جهت قدرت‌نمایی خود دانستەاند.
در جنگ اخیر اوکراین نیز بنابر آماری کە سازمان ملل ارائە دادە است صدها زن از سوی نظامی‌های روسیە و حتی ارتش اوکراین مورد تجاوز قرار گرفتەاند.
نویسندگان و ادیبان بە عنوان بخش فعالی از جامعە همیشە مخالف با جنگ و خشونت‌هایی بودەاند کە از سوی اقتدارگرایان و سلطەجویان بر مردم تحمیل شدە است چە بسا تعداد زیادی از آنان بە دلیل مخالفت با اقتدارگرایی و خرافەپرستی کە از سوی اقتدارگرایان برجامعە تحمیل شدە است جانباختەاند.
خبرگزاری زن این بار جنگ و تاثیرات آن را از دیدگاە رمان‌نویس و ادیب رعنا سلیمانی مورد بررسی قرار می‌دهد. رعنا سلیمانی از جملە نویسندگانی است کە در کتاب‌هایش تبعیض جنسیتی و اقتدارگرایی را بە چالش کشیدە است و در مصاحبە با خبرگزاری زن اقتدارگرایی مردانە و نقش آن در بازتولید خشونت و ایجاد جنگ را بە چالش می‌کشد.
«جنگ ادامەی سیاست است با ابزاری دیگر«
رعنا سلیمانی در آغاز سخنان خود با اشارە بە اینکە نویسندگان طرفدار آزادی بی قید و شرط و برابری جنسیتی هستند سخنانی از اندیمشند نظامی کلاوز ویتز را یادآور می‌شود کە بە اعتقاد او «جنگ ادامەی سیاست است با ابزاری دیگر، وقتی کە دیپلماسی پاسخگو نباشد دولتمردان بە نمایندگی از صاحبان سرمایە برای سیطرەی اقتصادی بە جنگ روی می‌آورند. جنگ‌ها حاصل توزیع نادرست منابع قدرت هستند یعنی هر وقت قدرت اقتصادی بخواهد جابجا شود جنگ رخ می‌دهد.«
رعنا در ادامە با اشارە بە جنگ‌هایی کە در خاورمیانە ایجاد شدەاند می‌افزاید: «ریشەی جنگ‌ها اقتصادی است از آن‌جا کە جامعەی چندهزارسالە بر پایەی مردسالاری بنیاد شدە و قدرت سیاسی و اقتصادی در دست مردان بودە است می‌توان گفت جنگ حاصل قدرت‌داشتن مردان است و تا زمانی کە برابری جنسیتی در جهان حاکم نشود جهان شاهد استثمار، خشونت‌ورزی علیە زنان و قتل‌های ناموسی و جنگ خواهد بود.»
«سوءاستفادەی جنسی از زنان در صحنەهای نبرد بە نوعی غنیمت جنگی است«
وی بە تاثیرات جنگ بر غیرنظامیان و خشونت و تجاوزهای سیستماتیکی کە در جنگ‌ها رایج می‌پردازد و می‌گوید: «برخی از این موارد حکایت از تجاوزهای سیستماتیک سازمان‌یافتە و حتی فاحشگی تحت اجبار نیروهای اشغال‌کنندە دارد، در واقع سوءاستفادەی جنسی از زنان در صحنەهای نبرد بە نوعی غنیمت جنگی است و اولین قربانیان جنگ‌های بشری زنان و کودکان بودند.»
رعنا سلیمانی در ادامەی سخنان خود و با اشارە بە جنگ‌های جهانی و قربانیان آن می‌گوید: «جایی کە جنگ اتفاق می‌افتد ریشەی انسانیت می‌سوزد، مرد، زن، پیر و جوان و حتی جنینی کە متولد نشدە قربانی می‌شوند.»
رعنا رمان معروف «بیوه‌ها» بە نویسندگی »آریل دورفمن» کە منبع الهام فیلم »دوشیزە و مرگ» بە کارگردانی »رومن پولانسکی» بودە را یادآور می‌شود کە بیانگر رنج زنانی است کە همسرانشان را در جنگ از دست دادەاند و می‌گوید: «درست است کە جنگ بە وسیلەی مردان و سران قدرت شروع می‌شود اما این یک مسئلەی جنسیتی نیست زیرا بیش‌ترین آمار مرگ‌ومیر در جنگ‌ها متعلق بە مردان است و حتی در گورهای دستەجمعی بیشتر مردان هستند، کلمەی مرد از مردن و کلمەی زن از زندگی معنا می‌شود، زنان در اکثر موارد می‌ماندند و مردان بە جنگ رفتە و کشتە می‌شدند و زنان تا آخر عمر در سوز از دست‌دادن همسر، برادرو پسرشان بودند و زندگی تلخ و سیاهی را سپری می‌كردند.»
«ازدل زاغەهای شرم تاریخ برمیخیزم»
او با نگاهی بە تاریخ رم باستان بر تاثیرات جنگ برسلامتی زنان می‌پردازد و می‌گوید: «بخشی از تاریخ افسانەی رم باستان بە زنان سابین و تجاوز بە آنان اختصاص دارد زنانی کە در تشویش و جنگ و استیصال هستی و تعلقات‌شان بە یغما می‌رفت همین نمونەها بیشتر از این تأثیر مخرب و ویرانگر نمی‌تواند بر زیست و زندگی و سلامتی زنان وارد کند.»
بە گفتەی رعنا سلیمانی زنان ضد جنگ و خشونت هستند، وی حضور فعال زنان در جنبش‌های صلح‌طلبانە، آزادی‌خواهی برابری‌طلبی را از نمونەهای بارز آن می‌داند و چنین بە سخنان خود ادامە می‌دهد: «زنان اگر صاحب قدرت سیاسی، قدرت اقتصادی باشند خشونت، فساد و اختلاس کاهش می‌یابد. کشورهای زن‌سالار مانند نروژ، فنلاند یا اسپانیا کە بیش‌ترین سران آن زنان هستند بسیار کمتر درگیر تنش‌های سیاسی، اقتصادی، نظامی، نژادی، قومی و زبانی می‌شوند و بە میزانی کە زن قدرت داشتە باشد صلح و آرامش در جامعە بیشتر است.»
پیام رعنا برای زنان این است «همراه با مردان و دوش بە دوش هم در جامعە حضور یابیم چون همەی ما برابریم و چە فردی و چە جمعی باید علیە هرگونە ظلم و ستم و جنگ و خشونت مبارزە کنیم و برای تغییر جهان بە نفع بشریت و بە نفع همە تلاش کنیم.«
وی سخنان خود را با اشعاری از مایە‌ی آنجلو شاعر آمریکایی بە پایان می‌رساند؛ «گیرم کە نامی از من نباشد در تاریخی کە تو می‌نویسی، گیرم کە خصمانە نامە را پنهان کنید در پس دروغ‌های شاخدارت- گیرم کە زیر پا لگدکوبم کنی باز اما مثل خاک برمیخیزم- جسارت من تو را می‌آزارد درست مثل ماە مثل خورشید، با همان قطعیت کە جزر و مد رخ می‌دهد درست مثل امید کە قد می‌کشد باز برمیخیزم-ازدل زاغەهای شرم تاریخ برمیخیزم- از میان گذشتەهایی کە ریشە در رنج دارند باز برمیخیزم- من اقیانوس سیاهم پهناور و خروشان جاری و آسی موجم من- پشت سر می‌گذارم شب‌های هراس را برمیخیزم- پیش می‌روم بە سوی سپیدە کە آزاد است و رها برمیخیزم- دردست دارم محبتی کە بە ارث بردم از اجدادم من امید و رویای بردگانم برمیخیزم برمیخیزم.«