نورشان عبدی 

کوبانی -

 

محتوای توافق سوریه و ترکیه برای کشیدن آبهای فرات 

توافق موقت سوریه و ترکیه برای تقسیم آبهای رود فرات بین سوریه و ترکیه در ۱۷ ژوئیه ۱۹۸۷، در طول دوره‌ی پر کردن حوضه‌ی سد آتاتورک، که به ۵ سال ادامه دارد، منعقد شد و طرف ترکیه‌ای متعهد شد تا در توافق توزیع نهایی آب رود فرات بین سه کشور واقع در کرانه‌های آن،‌ نرخ سالانه بیش از ۵۰۰ متر مکعب بر ثانیه را به طور موقت در مرز سوریه و ترکیه تامین کند. 

همچنین، در سال ۱۹۹۴، سوریه توافق‌نامه را با ترکیه در سازمان ملل برای تضمین حداقل حق سوریه و عراق در آبهای رود فرات ثبت کرد و در ۱۷ آوریل ۱۹۸۹ ابتکار عمل را امضا کرد تا با عراق توافق‌نامه‌ای را تصویب کند که شرط سهم عراق ۵۸ درصد از آب فرات خواهد بود، در حالی که سهم سوریه ۴۲ درصد است و بنابراین سهم سوریه از آب ۶٬۶۲۷ میلیارد متر مکعب است، سهم عراق ۹٬۱۰۶ میلیارد متر مکعب است و سهم ترکیه ۱۵٬۷۰۰ میلیارد متر مکعب در سال است، اما از آنجا که ابتدای فوریه ۲۰۲۱ و به دلیل قطع شدن رود فرات، سطح آب به طرز چشمگیری کاهش یافته است.

رود فرات از ترکیه سرچشمه می‌گیرد، در یک مسیر جنوب شرقی از جهت سوریه و عراق جریان دارد و طولانی‌ترین رودخانه در جنوب غربی آسیا است و طول آن حدود ۲۸۰۰ کیلومتر است. این بخشی از رودهای دجله و فرات است که از وسط خاورمیانه تا ابتدای خلیج عربستان جریان دارد و منابع آنها حدود هشتاد کیلومتر از یکدیگر فاصله دارند.

 

تابستان و گرمای زیاد یک مشکل واقعی است 

رئیس اداره‌ی آب کوبانی، خالیصه حاج عبدالقادر، گفت: "دولت ترکیه از ابتدای فوریه تا امروز به قطع آب رود فرات از مناطق ما ادامه داده است که به پایین‌ترین سطح رسیده است، و مدیریت آب آن را از طریق زیر آب در چاهها بیرون کشیده و بین مردم توزیع می‌کند."

افت سطح آب تأثیر منفی مستقیم بر کشاورزی، تأمین برق و آب و امنیت روزمره‌ی مردم دارد "به دلیل سطح پایین، تعداد ساعات پمپاژ آب به محله‌های کوبانی کاهش یافته است."

وی افزود: "در ماههای تابستان و با درجه حرارت بالا، مردم از کمبود آب رنج می‌برند، زیرا غرقاب‌ها(چاه‌های که با موتور آب بالا می‌کشند) به اندازه‌ی کافی آب برای تأمین نیاز همه‌ی محله‌ها نمی‌گیرند. از آنجا که مردم به آب دسترسی ندارند و مجبورند آن را از مخازن خریداری کنند. مردم منطقه‌ی فرات از نظر خدمات با مشکل روبرو هستند و خرید آب به صورت روزانه راه‌حلی برای جلوگیری از این مشکلات نیست."

وی اظهار داشت: "ما به عنوان بخش آب در كوبانی محدود به توزیع آب برای مردم با سطح پایین رودخانه فرات هستیم، و حوضه‌ها اغلب در ساعات عصر پر می‌شوند، یعنی فقط بعد از ساعت ۱۲ به مدت ۶ ساعت‌، و سطح آب روز به روز کاهش می‌یابد. ما به دنبال یافتن راه‌حل برای انتقال آب به مردم در همه‌ی محله‌ها هستیم."

وی با اشاره به اینکه اداره‌ی آب به جای خرید آب به دنبال اختصاص مخازن بزرگ برای توزیع آب در محله‌هایی است که به آب اصلی دسترسی ندارند، "بسیاری از خانواده‌ها هستند که توانایی مالی برای خرید آب دو بار در هفته برای هر خانه را ندارند، و هفته‌ی گذشته به دلیل نقص در عملکرد برخی از خطوط بدلیل سحط زیاد خط آب برای سه روز متوالی افتتاح شد." خودمدیریتی، با توانایی‌های ناچیز به دنبال تامین آب برای مردم است.

 

کمبود آب فرات تأثیر بسزایی در بخش بهداشت دارد 

پایین بودن سطح رودخانه‌ی فرات و قطع جریان آن منجر به حذف ایستگاه‌های فیلتراسیون از سرویس و ظهور جلبک‌ها و قارچ‌ها در سطح آب شده و باعث آلودگی آب می‌شود که باعث افزایش موارد مسمومیت در بین آب‌ها می‌شود. والدین و فرزندان بیشتر در معرض آسیب هستند.

عزیزه ابراهیم، رئیس مشترک سازمان بهداشت در منطقه‌ی فرات، گفت: "با آغاز تابستان و افزایش دما، درصد موارد مسمومیت در منطقه‌ی فرات افزایش یافت."

وی اظهار داشت: "بیشترین موارد در معرض مسمومیت کودکان هستند، و طبق آمار، بیمارستان کوبانی علاوه بر آمار بیمارستان‌های خصوصی و کلینیک‌های پزشکان، روزانه از ۳۰ تا ۴۰ مورد مسمومیت دریافت می‌کند."

طبق آمار سازمان بهداشت در منطقه‌ی فرات، با شروع تابستان و افزایش دما از ابتدای ماه مه، هر بیمارستان ۳۰ مورد مسمومیت دریافت می‌کند و در طول ماه ژوئن، بیمارستان کوبانی ۱۴۶۴ نفر را تحت درمان قرار داد، اکثریت آنها کودک هستند.

وی توضیح داد که علائم مسمومیت اسهال، استفراغ و دمای بالای بدن است، "هنگام ورود به بیمارستان، پزشکان شروع به درمان‌های لازم برای آنها می‌کنند، اما ایمن‌سازی داروها به دلیل بسته بودن معابر دشوار شده است."

وی در مورد اقدامات پیشگیرانه‌ای که والدین باید برای محافظت از فرزندان خود انجام دهند‌، می‌گوید: "آب فیلتر شده باید نوشیده شود، یا مادران باید آب را بجوشانند و خنک کنند و به ویژه در این مرحله توجه بیشتری به فرزندان خود داشته باشند."

عزیزه ابراهیم، رئیس مشترک سازمان بهداشت در منطقه‌ی فرات، از سازمان‌های بین‌المللی و حقوق بشر خواستار اقدام و جلوگیری از فاجعه‌ی انسانی در مناطق شمال و شرق سوریه شدند.

کاهش سطح فرات به طور قابل توجهی ساعات برق‌رسانی از سدها را تحت تأثیر قرار داده و بخش کشاورزی نیز تحت تأثیر قرار گرفته است، زیرا زمین‌های کشاورزی در شمال و شرق سوریه حاصلخیز است و به مقدار زیادی آب نیاز دارد.