لارا گوهری

مهاباد- پس از قتل حکومتی ژینا امینی به خاطر پوشش توسط حکومت ایران، اعتراضات گسترده‌ای در ایران و کوردستان شکل گرفت. زنان و مردان زیادی به خیابان آمدند و علیه ظلم و ناعدالتی و ایدئولوژی ضد زن قیام کردند. این جنبش در طول حکومت جمهوری اسلامی ایران بی‌سابقه بوده است و پایه‌های استبدادی را لرزاندە است. اما مسئلەی پوشش و حجاب در ایران تنها به حکومت جمهوری اسلامی و حتی دورەهای پیش از آن بر نمی‌گردد. زنان برای پوشش خود علیه فرهنگ مردسالار در خانواده و جامعه مبارزه کرده‌اند اما قیام اخیر تاثیر به سزایی بر پوشش زنان و حتی تولیدی و فروشگاه های لباس زنانه داشته است. امسال به خاطر نوسان قیمت‌های قیمت مانتو نسبت به سال‌های قبل خیلی گرانتر شده است و مردم هم تمایلی به خرید مانتو، روسری و پوشش مورد تائید حکومت ندارند و کمتر مانتو خریده‌اند. بیشتر سعی کرده‌اند بلوزهای چهار خانه گشاد و کوتاه بپوشند و موهایشان لخت باشد یا کلاه بپوشند. در کنار تغییر پوشش زنان، عرف اجتماعی هم تغییر کرده است و جامعه مشکلی ندارد که زنان پوشش آزادتری داشته باشند انگار در چند قدمی یک انقلاب هستیم این آزادی اجتماعی که زنان به دست آوردند حکومت را به عقب کشیده‌اند و جامعه خواستار تغییرات سیاسی و اجتماعی بزرگی است و در آینده‌ای نزدیک ایدئولوژی ضدزن و انسانیت برچیده می‌شود.

به صورت میدانی به مانتو فروشی‌های مختلف در نقاط مختلف مهاباد سرزدەایم تا بدانیم چرا امسال زنان کمتر خرید کرده‌اند و بازار فروش مغازه‌داران چگونه بوده است. بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد مبارزه در قلب خیابان همچنان تپنده است.

 

«مد حال حاضر ایران تابعی از اعتراضات است»

لاوین آیین پناه فروشنده‌ی لباس و مانتوهای زنانه است او دربارەی فروش لباس و مانتوهای زنانه در طول قیام ژینا می‌گوید: «مشتری‌های من در بازه سنی ۱۵ تا ۴۰ سال هستند و نوع اجناس مغازه مشتری را جذب می‌کند کسانی که به مغازه من می‌آیند و از اینجا خرید می‌کنند پوششی آزاد برای خود انتخاب کرده‌اند. پوشش زنان قبل از اعتراضات اخیر نیز در حال تغییر بود اما با شروع سال جدید با وجود اعتراضاتی که در جریان است می‌توانم بگویم لباس‌ها کاملا از سبک سنتی خود خارج شده‌اند و حتی در اجناسی که خریداری کرده‌ایم که اکثراً از تولیدی ‌های تهران به دستمان می‌رسد شاهد تغییر هستیم و می‌توان گفت مد حال حاضر ایران تابعی از اعتراضات است».

وی در ادامه در مورد سلیقه‌ی مشتری‌ها و تغییر سبک لباس زنان می‌گوید: «مشتری‌ها به دنبال لباس‌های کوتاه و جلو باز هستند و اگر در بازار مانتو جلو بسته‌ای را پیدا کنید حتماً در جلو دکمه‌هایی دارد که زنان  آن را نمی بندند. قبلازنان مانتوهای جلو بسته می‌پوشیدند کم کم این مانتوها تبدیل به مانتوهای جلو باز شدند ولی بعد قیام ژینا تعریف سابق مانتو عوض شد و زنان مانتوی موردی علاقه‌ای حکومتی نمی‌پوشند و مانتوهای کوتاه جلو باز که شبیه بلوز هستند می‌پوشند. حتی تغییر در شلوار هم کاملاً مشهود است که دیگر شلوارهای بلند خواهان چندانی ندارد و اغلب شلوارهای ۸۵ و ۷۰ سانتی به فروش می‌رسد و مشتری‌هایی هم هستند که خواهان شلوار با قدهای کوتاه‌تر هستند و یا زنان در پوشش خود از دامن‌هایی با انواع قد با پیراهن استفاده می‌کنند همچنین کت و شلوار و پیراهن و شلوار ست زنانه خواهان زیادی دارد».

سال گذشته در فروش‌های اینترنتی برای لباس‌های باز و شلوارهای کوتاه حکومت محدودیت ایجاد کرده بود ولی تولیدی‌ها از این فرمان حکومت سرپیچی می‌کردند.

در مورد محدود کردن فروش اینترنتی توسط حکومت می‌گوید: «در فروش‌های اینترنتی و تبلیغاتی که تولیدی‌ها انجام می‌دهند از سال گذشته محدودیت‌هایی اعمال کرده بودند که شلوار‌هایی با قد کوتاه تولید نشود یا کت‌های زنانه از قد ۱۸۰ به پایین تولید نشود و یا تولید مانتوهای جلوباز را ممنوع کرده بودند اما تولیدی‌ها به صورت مخفی آن را به مغازه داران می‌فروختند. فروش شال و روسری هم بسیار کم شده و جای خود را به فروش کلاه در انواع مدل داده است و در فصل سرما هودی و پیراهن‌های کلاه دار بیشتر استفاده می‌شد. فروش مانتو و لباس زنانه در کل کم شده است و می‌توان گفت نسبت به سال اخیر نصف شده چون علاوه بر اعتراضات قیمت بالای اجناس در خرید مردم تاثیر داشته است.«

 

زنان با نافرمانی مدنی از قوانین استبدادی حکومتی و عرف‌های نادرست جامعه سرپیچی می‌کنند

زنان علاوه بر حکومت با فرهنگ مردسالار، جامعه و خانواده برای سبک پوشش در حال مبارزه هستند و زنان امروزه در خیابان پوشش مورد نظر حکومت را پس زده‌اند و هنوز پوشش مطلوب خود را نمی‌توانند بپوشند ولی کم کم با نافرمانی مدنی زنان می‌توانند آزادانه لباس مورد نظر خود را بپوشند. دموکراسی و آزادی یعنی یک زن معجبه با یک زن که به پوشش اعتقادی ندارد هر دو بتوانند آزادانه لباس بپوشند.

 مردانی که در قیام اخیر در خیابان شعارهای آزادی خواهی سر دادند و هنوز خواهران و همسرانشان توانایی و اختیار پوشش انتخابی خود را ندارند به این بهانه که آن ها نباید پیش قدم باشند. زنان چند نسل اخیر شاهد خشونت و مخالفت‌های زیادی به دلیل پوشش خود بوده‌اند که تغییرات چند سال اخیر نتیجه‌ی آن بوده است که اگر در گذشته نبستن یک دکمه‌ی پایینی مانتو بهانه‌  آزار زنان بود ولی اکنون نپوشیدن مانتو زنان را از سوی حکومت و فرهنگ مرد سالار آزار می‌دهد. این واقعیت‌ها نشان می‌دهد تنها کسانی که می‌توانند برای زنان بجنگند خود زنان هستند. در کنار این محدودیت‌ها مردان زیادی هم هستند که در قیام ژینا در کنار زنان بودند و در خیابان همراه آنها سینه در برابر گلوله‌های حکومتی سپر می‌کردند و از قیام زنان حمایت کردند.