هندیه عشیی

لیبی - روانشناسان تأکید کردند که آسیب‌های ناشی از بلایای طبیعی بر کودکان، آنها را از لحاظ روانی، اجتماعی و اقتصادی تحت تأثیر قرار داده و شدیداً آسیب‌پذیر می‌سازد و بر رشد جسمانی و ذهنی آنها اثر می‌گذارد.

پس از اینکه طوفان دانیل در سپتامبر سال گذشته شهرهای شرق لیبی را درنوردید و منجر به کشته شدن هزاران نفر از جمله کودکان شد و مناطق مسکونی و روستایی را ویران کرد، کودکان با شرایط استرس‌‌زای شدیدی مواجه شدند که تأثیرات آن بر تمام جنبه‌های زندگی آنها باقی مانده است.

مشاور اجتماعی و متخصص همزیستی اجتماعی، خیریه فرج فرجانی درباره تأثیرات جنگ و درگیری‌های اخیر بر کودکان لیبی اظهار داشت: جنگ‌ها و درگیری‌های سال‌های اخیر در لیبی، تأثیر روانی و اجتماعی بزرگی بر کودکان این کشور گذاشته است.

وی افزود: سیل درنه و فاجعه و مرگ ومیر حاصل از آن، تجربه‌ای بسیار سخت برای مردم لیبی به ویژه کودکانی بود که آن را تجربه کردند.

خیریه فرج فرجانی در مورد تأثیرات ناشی از بلایای طبیعی توضیح داد: این تأثیرات شامل موارد متعددی از جمله: تأثیرات روانی، اجتماعی، جسمانی و اقتصادی و همچنین اختلالات ناشی از آثار روانی است. وی با بیان اینکە در این شرایط، زنان و کودکان بیشترین آسیب را از این بلایا می‌بینند،  خواستار حمایت از کودکان به عنوان آسیب‌پذیرترین گروه در برابر جنگ‌ها، درگیری‌ها و بلایای طبیعی مانند طوفان دانیل شد.

او توضیح داد: کودکان در مواردی مانند از دست دادن والدین یا خواهر و برادر، ممکن است از ادامه زندگی سر باز زنند.

وی افزود: من یک دختر ١٠ ساله را درمان می‌کنم که مادرش را در طوفان دانیل در شهر درنه از دست داده است. او از زندگی کردن و غذا خوردن بدون مادرش سر باز می‌زند. او کاملاً درک نمی‌کند چه اتفاقی افتاده، اما احساس از دست دادن و غم ، او را از زندگی کردن منصرف کرده است.

خیریە فرج فرجانی خواستار تقویت برنامه‌های حمایت روانی و مشاوره برای کودکان و بزرگسالان پس از فاجعه دانیل در لیبی شد که در آن خانواده‌های زیادی از بین رفتند. وی بیان کرد این کار می‌تواند از طریق رسانه‌ها، ان‌جی‌اوها و حتی از طریق خود کودک با تقویت ظرفیت‌هایش انجام شود. همچنین تأکید کرد جامعه نیز نقش مهمی در بازتوانی روانی کودکان و بزرگسالان پس از آسیب‌های روانی دارد.

 

 

فوزیه هادی سالم، عضو هیئت علمی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه بنغازی و رئیس واحد حمایت روانی و زندگی در مرکز امل برای معلولین چندگانه، درباره آسیب‌پذیری کودکان در برابر بلایا اظهار داشت: کودکان بیش از دیگران در بلایای طبیعی مانند سیل، آتشفشان، زلزله و همچنین بلایای دست انسان مانند جنگ و درگیری‌های مسلحانه، آسیب می‌بینند.

وی توضیح داد که آسیب‌های وارده بر کودکان در این بلایا، آنها را از لحاظ روانی، اجتماعی و اقتصادی تحت تاثیر قرار دادە و بسیار آسیب‌پذیر می‌کند، و بر رشد جسمی و ذهنی آنها تاثیر منفی می‌گذارد.

وی معتقد است که آموزش و تحصیل یکی از مهمترین راه‌ها برای بازگرداندن تعادل روانی کودکانی است که تجربه‌ی بلایای طبیعی یا دست انسان را داشته‌اند. به نظر او، آموزش و تحصیل شامل بسیاری از فعالیت‌ها، برنامه‌های آگاهی‌رسانی، ورزشی و ذهنی است که به کودکان کمک می‌کند تا مجدداً ادغام شوند و بتوانند بحرانی را که قبلاً تجربه کرده‌اند، پشت سر بگذارند.

واکنش کودکان به آسیب روانی متفاوت است. آنها ممکن است برای خوابیدن مشکل داشته باشند، کابوس ببیند. گاهی اوقات علائم بلافاصله پس از آسیب روانی ظاهر نمی‌شوند و ممکن است پس از روزها یا هفته‌ها نمایان شوند.

از مهمترین روش‌های درمان پس از آسیب روانی، پذیرش اختلال ایجاد شده در کودک است. صحبت با کودکان در خانواده یا مدرسه به آنها کمک می‌کند تا با تجربه دردناک کنار بیایند. کودکان پس از آسیب روانی ممکن است اعتماد به دیگران را از دست بدهند که بر رفتار خارجی و خلق و خوی آنها تأثیر می‌گذارد. آنها ممکن است اغلب اوقات عصبی، مضطرب و نگران باشند.

فوزیه هادی سالم، درباره روش‌های درمان کودکان پس از آسیب روانی گفت: یکی از مهمترین روش‌ها، تشویق آنها به انجام بازی‌ها و ورزش‌هایی است که قبلاً انجام می‌دادند.

وی با اشارە بە اینکە کار گروهی با کودکان در جلساتی که هدفش تخلیه روانی و عاطفی و تعدیل رفتار اجتماعی آنهاست، از دیگر روش‌های موثر است، تصریح کرد: ارائه مشاوره روانی و اجتماعی به خانواده‌ها برای آگاهی از روش‌های برخورد با فرزندانشان پس از آسیب روانی، و فراهم کردن امنیت و آرامش عاطفی برای کودکان از دیگر روش‌های موثر است.