آگرین حسینی

دیواندره-  آموزش جنسی کودک و نوجوان از مهمترین مسائلی است که باید مورد توجە قرار بگیرد اما این مسئلە در جامعه ما اکثر والدین این موضوع را نادیده می‌گیرند و ترجیح می‌دهند از گفت‌وگو در مورد آن خودداری کنند غافل از اینکه این غفلت می‌تواند اشتباهات جبران ناپذیری را برای فرزندان به جای بگذارد و آینده کودک را تحت تأثیر قرار دهد. در همین زمینە با آرزو مرادی مشاور تربیتی کودکان گفت‌وگویی داشتیم.

آرزو مرادی در ابتدای سخنان خود می‌گوید: تربیت جنسی یعنی داشتن دانش و اطلاعات رفتار مناسب و ندادن احساس بد بە کودک است که این عوامل با دادن اطلاعات صحیح به کودک و رفتار صحیح به وجود می‌آید و این آگاهی اتفاق نمی‌افتد مگر با آگاە کردن جامعە. بە نظر من جامعه از خانواده شروع می‌شود یعنی اولین آموزش‌های ما به خانواده برمی‌گردد، نگاه بدبینانه به مطرح کردن مسائل جنسی در ایران همواره وجود داشته است. در بعضی خانواده‌ها که عمدتا بافت سنتی دارند تا قبل از  زمان ازدواج، فرزندان حق ندارند به موضوعات جنسی فکر کنند چه برسد به صحبت و آموزش دیدن درباره آن.

آرزو مرادی در ادامە می‌گوید: باید از همان ابتدا یعنی در حوالی سنین یک سالگی آموزش شروع شود، اما بیشتر کودکان در سنین ۳ تا ۵ سالگی کنجکاوی‌های بسیاری به خرج می‌دهند در این زمان بهترین وقت برای گفت‌وگو با کودک است و نباید صحبت در این زمینه را به بهانه اینکه فرزندمان سؤالی نمی‌پرسد به تأخیر بیاندازیم. اصول و چارچوب سنی کودک و نوجوان را در نظر بگیریم و باتوجه بە سؤال‌های کودک پاسخ واضح و شفاف بدهیم نه اطلاعات زیاد که کودک سر در گم شود و نه کم. در هنگام صحبت با کودک شنونده خوبی باشید واحساسات کودک خود را درک کنید. نباید از نام‌های عجیب و غیرواقعی برای صدازدن اندام خصوصی کودک استفاده کنید. اگر چنین کاری انجام می‌دهید، در کنارش به معرفی درست دستگاه تناسلی در حد سن و سال کودک دقت داشته باشید به زبان ساده حرف بزنید نشان دهید کە از سؤال‌های او خوشحال هستید و اجازه دهید بە شما اعتماد کند. فضایی گرم و صمیمی ایجاد شود تا کودک احساس راحتی داشته باشد و با انواع سؤال‌ها و کنجکاوی‌هایی که ممکن است برای کودکتان ایجاد شود آشنا باشید.

وی با اشارە بە اینکە در مدارس آین آموزش‌ها ارائە نمی‌شود، گفت: آگاهی پایین و دیدگاه بسته بعضی از معلمان و  فضای کلی حاکم بر آموزش و پرورش ایران امکان افزایش آگاهی‌های جنسی را از دانش‌آموزان می‌گیرد. در بسیاری از موارد رفتارهای جنسی کودکان و نوجوانان در مدارس بدون در نظر گرفتن علت انجام این رفتار از سوی دانش‌آموزان، با برخوردهای شدید تنبیهی از سوی مدرسه مواجه می‌شود.

همچنین در ایران آموزش جنسی به کودکان و نوجوانان عملا مغفول است و بر خلاف کشورهای دیگر جهان که مسئله آموزش جنسی را از دوره کودکی آغاز می‌کنند آموزش و برنامەریزی برای آن صورت نگرفتە است، در ایران این مسئله با غفلتی آگاهانه به فراموشی سپرده می‌شود. غفلتی که  نتایجی فاجعه‌بار به دنبال دارد.

وی نتایج فاجعە‌بار این مسئلە را چنین بیان کرد: در کمال ناباوری شاهد روابط جنسی تعداد معدودی از دختران در سنین راهنمایی و حاملگی‌های ناخواسته در دوره دبیرستان هستیم. من چند مدت پیش در یکی از مدارس استان سنه برای آموزش رفته بودیم متوجه شدیم حتی موارد سقط جنین هم داشتیم و متوجه شدیم که دختران و پسران نوجوان در سنینی که ما فکرش را نمی‌کنیم، درگیر مسائل جنسی می‌شوند. یک کودک دبستانی باید بداند که چه کسی و تا چه حدی می‌تواند به بدن او دست بزند و اعضای خصوصی او از جمله قسمت‌هایی است که جز والدین و پزشک کسی حق مشاهده یا لمس آن را ندارد.

آرزو مرادی با اشارە بە اینکه عدم آشنایی با مفاهیم جنسی و محدود دانستن آن که والدین نتوانند با کودکان خود در این مورد صحبت کنند، می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری داشتە باشد، گفت: بدتر از این قضیه آن است که بسیاری از والدین تصور می‌کنند که صحبت در رابطه با مسائل جنسی ممکن است به ترغیب کودکان برای کسب تجربه‌های نامطلوب جنسی منجر شود.

وی افزود : مطالعات متعدد در جهان، نشان داده‌اند که آموزش مناسب در سن مقتضی، نه تنها باعث تشویق رفتار پرخطر نشده است، بلکه فرزندانی که از نظر جنسی به درستی آموزش دیده‌اند حتی در نوجوانی و جوانی فعالیت جنسی را به مراتب دیرتر شروع کرده‌اند.

آرزو مرادی در مورد اینکە والدین چە چیزی را آموزش دهند، گفت:  از جمله مهم‌ترین راه‌های آموزش مسائل جنسی به کودکان موارد زیر است:

 آموزش مراقبت از بدن به کودکان؛ در بسیاری از موارد مشکلات و خطرات جنسی که کودک را تهدید می‌کند با لمس شدن از سوی اطرافیان اتفاق می‌افتد. بیان این موضوع به کودک که لمس خوب چه تفاوتی با لمس بد دارد بسیار مهم است. لمس دست و سرشانه‌ها در صورتی که با تمایل کودک صورت بگیرد لمس خوب،  و در آغوش کشیدن با زور و دست زدن به جای خصوصی کودک به عنوان لمس بد مطرح می‌شود.

اجازە هنگام ورود به اتاق والدین؛ بهتر است درباره در زدن و سپس ورود به اتاق پدر و مادر آموزش درستی به کودک داده شود. پدر و مادر می‌بایست معنا و مفهوم حریم شخصی را به کودک آموزش دهند و از او بخواهند این قانون را درباره همه افراد و حتی دیگران در مقابل خودش هم رعایت کند.

پاسخ به سوالات جنسیتی کودکان؛ یکی از مهم‌ترین راه‌های آموزش مسائل جنسی به کودکان پاسخ به سوالات جنسیتی آن‌هاست. کودکان، به ویژه در سنین پایین‌تر تفاوت‌های بدنی خود را با جنس مخالفشان تشخیص می‌دهند و درباره آن کنجکاوی می‌کنند. پاسخ درست به سؤالات جنسیتی کودکان گره‌های ذهنی آن‌ها را باز می‌کند.

کنترل فضای مجازی؛ در سنین ۹ تا ۱۲ سال حتی سن کمتر احتمال ورود کودک به فضای مجازی زیاد می‌شود. پس هرگز نگذارید که کودکتان بی‌قانون و بدون هیچ حد و مرزی از اینترنت استفاده کند.

راەهای دفاع آموزش داده شود؛ برای تربیت جنسی کودکان باید راه‌های دفاع از خود را نیز به کودک آموزش دهید. به او بگویید که اگر فردی قصد آزار او را داشت باید چه کند و این موضوع را به چه کسانی اطلاع بدهد.