«چهره‌های دیگری دارد» تجربه شورش علیه واقعیت روزنامه‌نگاری فمینیستی در مصر است
تجربه «چهرەهای دیگری دارد» یکی از ایده‌های شورش علیه واقعیت مطبوعات محلی پس از انقلاب «۲۵ ژانویه» است که خیلی سطحی به مسائل زنان می‌پرداخت و میل به تغییر آنها را به رویایی با امید و انقلاب تبدیل کرد.
أسماء فتحی
قاهره- انقلاب ۲۵ ژانویه ٢٠١١ در مصر توانست روحی جدید و رویاهای متفاوت ایجاد کند که میل به شورش را در دل زنان افزایش داد، از جمله رنیم العفیفی مدیر پروژه «چهرەهای دیگری دارد» توانست دیدگاهی متفاوت جامعه را از منظر فمینیستی ارائه دهد.
خبرگزاری ما برای شناخت برخی از تجربیات موفقی که بر مسائل زنان مصری تأثیر گذاشت، با مالک این ایدە، رعنیم العفیفی روزنامەنگار محلی، گفت‌وگو کرد. بحران‌های زنان و نادیده گرفتن برخی از آنها به بهانه عدم صلاحیت جامعه برای این مطالب همان چیزی است که وی آن را نمی‌پذیرد، کسانی که علیه واقعیت خود در میدان‌ها قیام کردند و رویاهای تغییر رادیکال در جنبه‌های مختلف را بار کردند، می‌توانند این ایده‌ها را بپذیرند.
رعنیم العفیفی تجربه خود را پشت سر گذاشت و تصمیم گرفت برای رویای تغییر و شورش خود ریسک کند. به خصوص از آنجایی که او مسیرهای مختلفی را در پیش گرفت که فایده‌ای نداشت، بنابراین تصمیم گرفت صفحه زنان را که محدود به مد غربی و موارد دیگر است و هیچ تلاشی برای انطباق آن با جامعه محلی انجام نشده است، به پلتفرمی تبدیل کند که موضوعات مختلف از دیدگاە فمینیستی را مورد بحث قرار دهد.
«و چهره‌های دیگری هم دارد» تجربه‌ای فمینیستی که تقریباً کامل‌ترین تجربه در فضای داخلی محلی است. می‌توانید در مورد آغاز و اینکه چگونه این ایده شورشی علیه واقعیت در آن زمان بود، بگویید؟
فکر کردن به پروژه «چهرەهای دیگری دارد» در نتیجه شورش علیه واقعیت ژورنالیستی محلی بود، با انقلاب ۲۵ ژانویه دیدم که حقوق زنان تضییع شده است و اینکه ایده‌های زیادی وجود دارد که واقعاً نیاز به بررسی دارند، مانند متهم کردن آنها در طول تظاهرات که آنها فقط برای یافتن همسر آمده‌اند و بسیاری چیزهای دیگر کە تجاوز محسوب می‌شود در حالی که مرد سرزنش نمی‌شود یا حتی در مورد تخلفاتی که علیه زنان انجام می‌دهد مقصر نیست، اما این تبعیض چنان ظالمانە بود تا شورشی برای شکست و تغییر آن برپا شد.
اتفاقی که در آن زمان افتاد سوالات متعددی را در مورد دلایل متهم کردن زنان و نه مردان ایجاد کرد، در آن زمان من کسی را متقاعد نکردم که در این زمینه کار کند یا حتی استفاده از اصطلاحاتی مانند "آزار و اذیت" را بپذیرد.
در آن زمان میدان باز بود و این با جنبشی از سازمان‌های زنان همراه بود که من با آنها ارتباط برقرار کردم تا مهارت‌هایم را توسعه دهم، همه ما حامل کارت انقلاب و اعتقاد به تغییر بودیم، علاوه بر سن و سال و شور و شوق بعد از فارغ‌التحصیلی، همه اینها مرا بر آن داشت تا تصمیم بگیرم تا سایت «چهره‌های دیگری دارد» را راه‌اندازی کنم سعی کردم با برخی از همکاران صحبت کنم تا در این پروژە با من همکاری کنند اما آنها به این ایده اعتقاد نداشتند.
موضوع پس از بسته شدن همه راه‌ها در مقابل من به یک تصمیم شخصی ناشی از تمایل به تغییر، حتی در یک محدوده تنگ، تغییر کرد، بنابراین در جلسات آموزشی و کارگاه‌های آموزشی شرکت کردە و مبلغی را پس‌انداز کردم تا بتوانم در سایت کار کنم و همزمان با روز زن مصر در شانزدهم مارس٢٠١٣ پلتفرم متفاوت «چهره‌های دیگری دارد» آغاز بە کار کرد.
کار چگونه پیشرفت کرد و اکنون «چهره‌های دیگری دارد» بە کجا رسید؟
در واقع من یک دوره دو تا سه ماهه را به تنهایی کار می‌کردم پس از آن کە فعالیت داوطلبانه شروع شد من مشتاق بودم که کارکنان متشکل از زنان و دختران باشند تا تصویر موردنظر خود را تکمیل کنم. در سال ۲۰۱۴ این وب‌سایت توسعه یافت و سازمان‌های فمینیستی شروع به توجه به تولیدات مختلفی کردند که از وب‌سایت منتشر می‌شد و متوجه شدند که ارائه روزنامه‌نگاری از منظر فمینیستی در تأثیرگذاری اهمیت زیادی دارد.
ما همچنین همیشه مشتاقانه منتظر اتفاقاتی هستیم که در خارج از کشور اتفاق می‌افتد، به ویژه در مورد رسانه‌های دیجیتال، ما مشتاق تنوع و توسعە بودیم از کار در روزنامەنگاری چاپی، از طریق پادکست " او صدا دارد" در دو فصل از جملە گزارش‌های عمیق با عنوان «جنبش آنها».
ما چندین سال مجموعه‌های «کومیکس» منتشر کردیم که در طی آن درباره موضوعات حساس از جمله تجاوز همسر صحبت کردیم این مناسب‌ترین راه برای نفوذ به فضاهای بسته جامعه بود و بعد از آن فیلم‌هایی که از تجربیات و موفقیت‌های زنان صحبت می‌کنند با عنوان «قصه‌های آنها» منتشر شد.
همچنین اولین نفری هستیم که کارگاه‌های روزنامه‌نگاری حساس به جنسیت را ارائه دادیم و در نقد فیلم نیز حضور داشتیم و می‌توان گفت پروژە «و چهره‌های دیگری دارد» یک سفر آموزشی بود که در جهات مختلف برای من تجربه و مهارت پیدا کرد.
این تریبون بر نقد فیلم متمرکز بود، واقعیت زنان در سینما و تأثیر آن بر مسائل زنان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
صنعت سینما در دنیا حتی در خود هالیوود هم علیه زنان بسیار تبعیض‌آمیز است حدود ٩٠ درصد فیلم‌ها، اگر بیشتر از این نباشد، توسط مردان کارگردانی می‌شود و به طور کلی می‌توان گفت که بخش اصلی آن مردانه است و اگرچه بخش سینمایی محلی را زنان ساخته‌اند، از جمله عزیزه امین، فاطمه رشدی، آسیا و امینه محمد، اما غلبە مردان در فقدان تقریباً کامل چارچوب‌های حمایت از زنان، وجود دارد که آنها را در برابر تبعیض جنسیتی آسیب‌پذیرتر می‌کند.
در مورد اتفاقاتی که در اکران می‌افتد، این موضوع مربوط به مرد یا زن بودن مسئول کار نیست، بلکه مربوط به فرهنگ و خلاقیت است تعداد زیادی از فیلم‌های محمدخان عمدتاً فمینیستی هستند و زنان و واقعیت رنج آنها را به وضوح بیان می‌کند زیرا پیام‌های پنهان نزدیک‌ترین پیام‌ها به گیرنده و تأثیرگذارترین آنها در وجدان او هستند، در حالی که صراحت کلاسیک معمولاً منجر به بیگانگی و طرد می‌شود.
تصمیم گرفتم مهارت‌های خود را در این زمینه توسعه دهم، بنابراین در کارگاه‌های آموزشی سینما شرکت کردم و در مورد ادغام دیدگاه فمینیستی و سینما بیشتر مطالعه کردم و پس از آن تصمیم گرفتم به چند فیلم نگاه کنم و آنها را از منظر فمینیستی تجزیه و تحلیل کنم. این برای انتخاب تعدادی از سریال‌هایی کە تماشا می‌شوند تکامل یافتە است تا بتوانیم آنها را نیز تحلیل کنیم.
تعدادی از سازندگان درام با ما تماس گرفتند و مخاطبانی منتظر نوشته‌هایی هستند که ما در مورد سریال هر سال انجام می‌دهیم، آثار دیزنی را تقسیم کردیم و با مشاهده تأثیر آن بر فرهنگ کودکان، خوانش فیلم‌های آن را از نظر فمینیستی و چگونگی تغییر آن از مردانە به فیلم‌هایی که جهت گیری متفاوتی در جنبش فمینیستی دارند ارائە کردیم.
همچنین در نشریه‌ای که به نظر من یکی از مهمترین تولیدات ما در پروژه «چهرەهای دیگری دارد»، خوانشی از جایگاه زنان روی پوسترهای سینمایی از ابتدای سینمای ناطق تا سال ۲۰۱۵ ارائه کردیم.
همانطور که آموزش‌هایی در مورد زبان حساس به جنسیت ارائه کردید، تاثیر آن را بر فرهنگ دریافت کننده چگونه می‌بینید؟
باید این اعتقاد وجود داشته باشد که زبان فرهنگ ما را تثبیت می‌کند و از برخورد ما و نحوه نگرش ما به مسائل مختلف می‌گوید و برخی از آن در نتیجه میراث اصطلاحات استفاده می‌کنند. سوابق طولانی در مورد دلایل استفاده از برخی اصطلاحات غیرحساس به جنسیت وجود دارد، مانند مثلە‌کردن آلت تناسلی زنان، که برخی از آنها برای فهمیدن، از اصطلاح "ختنه" استفاده می‌کنند. در حالی که هستند کسانی که از اصطلاح کاملاً گمراه کننده مانند «الطهارة» استفاده می‌کنند که بر خلاف حقیقت آن، خوب بودن آن را نشان می‌دهد.
توجه به اصطلاحاتی که به دلیل تأثیر آنها بر گیرنده و فرهنگ او به کار می‌رود ضروری است، به خصوص که ترس استفاده از اصطلاحات واقعی وجود دارد که بیانگر رنج زنان و واقعیت آنچه آنها در بسیاری از مسائل مانند "مثلە‌کردن آلت تناسلی" می‌گذرانند تا با جامعە درگیر نشوند.