اسماء فتحی

قاهرە - حوادث مربوط به قتل زنان در حال حاضر بیشترین توجه را در محافل مختلف به خود جلب کرده است و با ادامه این روند، مواجهه با این موارد کمتر از گذشته بار احساسی دارد. در زمان قتل دانشجویی به نام نیره اشرف، این حادثه به یک رویداد مهم در اذهان عمومی تبدیل شد و اختلاف نظرها و مباحثاتی پیرامون آن به وجود آمد که در نهایت همگی وقوع این جنایت را محکوم می‌کردند.

با گذشت زمان و تکرار و تنوع پدیده‌های قتل زنان، شدت واکنش به این جنایات کاهش یافته و این موارد به بخشی از اخبار روزمره تبدیل شده‌اند که تا حدودی برای برخی افراد عادی شده است. این وضعیت باعث نگرانی و سردرگمی بسیاری از فعالان حقوق زنان، به ویژه فمینیست‌ها شده است، چرا که آنان در معرض انواع خشونت قرار دارند، در حالی که نوعی پذیرش ضمنی یا عادی‌سازی نقض حقوق آنان تا حد ارتکاب قتل مشاهده می‌شود.

نمی‌توان تأثیر نقض‌های مذکور بر حضور زنان در عرصه عمومی و توانایی آنها در دستیابی به موفقیت و پیشرفت را نادیده گرفت، زیرا این افراد در فضایی قرار دارند که خشونت علیه آنان را تحمل می‌کند، به ویژه در مواردی که این خشونت از سوی خانواده یا نزدیکان اعمال می‌شود. این مسئله نیازمند تلاش‌های مستمر و جدی از سوی تمامی نهادهای ذی‌ربط برای مقابله با آن و یافتن راه‌حل‌های بنیادین است.

 

ضرورت توجه جدی به مسائل زنان و جلوگیری از سهل‌انگاری

هاله دومه، وکیل دیوان عالی تجدیدنظر، اظهار داشت که در دوره اخیر زنجیره‌ای از نقض حقوق زنان، از جمله خشونت‌های خانوادگی و غیرخانوادگی، به وقوع پیوسته که در برخی موارد به قتل علنی دختران در خیابان‌ها منجر شده است. وی بر این باور است که اولین گام برای حل این معضل، جدی گرفتن مسائل زنان از سوی دادستانی کل و پیشگیری از وقوع چنین جنایاتی پیش از رسیدن به مرحله قتل یا تجاوز، و نیز اقدام به موقع برای حفاظت از قربانیان است.

وی تأکید کرد که زنان نیازمند اقدام سریع و فوری هستند، به ویژه در مواردی که درخواست ممنوعیت آزار و اذیت یا آنچه که در قوانین دیگر به عنوان «دستور حمایتی محدودکننده» شناخته می‌شود، مطرح باشد. این مسئله باید با جدیت مورد بررسی قرار گیرد و نباید به عنوان یک گزارش اداری بایگانی شود، به خصوص در صورتی که درخواست‌کننده به دلیل تهدید، تعقیب و سایر ترس‌ها که او را به پیگیری مسیر قانونی واداشته است، در خطر باشد.

 

نقش عدالت سریع در حمایت از زنان

وی تأکید کرد که تمامی پرونده‌های مرتبط با زنان، حتی ساده‌ترین آنها که مربوط به امور خانوادگی است، نباید از مفهوم عدالت سریع مستثنی باشند. این امر ممکن است در برخی موارد باعث احساس ناامیدی و مانع از پیگیری مسیر قانونی به عنوان یکی از ابزارهای کمک‌رسانی به زنان شود. وی معتقد است که پیشرفت‌های حاصل در رسیدگی به جرائم مربوط به زنان، از یک سو باعث افزایش اعتماد آنان به نتایج این مسیر می‌شود و از سوی دیگر، به عنوان بازدارنده‌ای واقعی برای کاهش جرائم عمل می‌کند. این مسئله، به ویژه پس از افزایش نرخ نقض حقوق زنان که منجر به از دست دادن جان آنها شده است، نیازمند بازنگری و توجه ویژه است.

وی تأکید کرد که پیشنهاد سیاست‌ها و قوانین جایگزین از سوی جامعه مدنی، هنگام بررسی مکانیسم‌های تقویت حمایت از زنان، امری مهم و ضروری است. علاوه بر این، برخورد با مفهوم عادت و پذیرشی که جامعه به آن گرفتار شده است نیز لازم و حیاتی است. فراوانی جرائم علیه زنان باعث شده این پدیده‌ها قابل قبول و غیرمنفور شوند. بنابراین، مقابله با این وضعیت نیازمند اتخاذ اقدامات بازدارنده قاطع علیه مرتکبان جرائم است.

 

 

نقش دولت در حمایت از زنان

آیه عبدالحمید، مدیر پروژه‌های مبادره سوپر ومن، تأکید کرد که دولت موظف است نقش خود را در تدوین سیاست‌های حمایتی واضح از زنان در برابر تجاوزات علیه آنان ایفا کند، زیرا دولت با قانون بر شهروندان حاکمیت دارد. وی تصریح کرد که مداخله دولت در سطح اصلاحات قانونی باید با واقعیت‌های عملی کنونی متناسب باشد، زیرا قانون یکی از مهمترین ابزارهای بازدارنده و مؤثر در مسائل مختلف، از جمله امنیت زنان در حوزه‌های عمومی و خصوصی است. وی معتقد است که توصیف دقیق جرائمی که علیه زنان انجام می‌شود نیز بسیار ضروری است و باید اذعان کرد که این جرائم ویژگی خاصی دارند و با سایر جرائم متفاوت هستند، زیرا اغلب از منظر اعمال قدرت و همچنین روابط خانوادگی یا اجتماعی رخ می‌دهند.

 

نقش مؤثر و تاثیرگذار جامعه مدنی

آیه عبدالحمید بر این باور است که نهادهای جامعه مدنی از اهمیت و تأثیرگذاری بسیاری برخوردارند، زیرا این نهادها به افراد در حوزه‌های مختلف نزدیک‌تر هستند و تا حدودی به عنوان واسطه‌های معتبر عمل می‌کنند که می‌توانند بر تصمیمات دولت و زمینه‌های اجتماعی تأثیرگذار باشند. وی افزود که نهادهای مرتبط با زنان با تمام توان و امکانات خود در این زمینه فعالیت می‌کنند، اما راه‌حل اصلی در شکستن و حذف انگ و برچسب‌هایی است که به زنان زده می‌شود، زیرا این امر یکی از دلایل خودکشی بسیاری از آنان است و نقش مهمی در سوءاستفاده و تحت فشار قرار دادن آنها دارد. وی بر اهمیت کار فرهنگی و افزایش آگاهی در مورد نقش زنان و تغییر برخی مفاهیم رایج درباره نقش‌های اجتماعی و توانایی زنان در تصمیم‌گیری برای خود تأکید کرد، زیرا همه این موارد از دلایل مهمی بوده که جان بسیاری از زنان را به خطر انداخته است.