بی‌خانمانی یکی از پدیده‌های نابهنجار اجتماعی است که در اغلب شهرهای بزرگ جهان به چشم می‌خورد و پیامدهای ناگوار بسیاری دارد. این پدیده به‌صورت معضلی بزرگ دامن‌گیر کشورهای رو به توسعه و حتی کشورهای توسعه‌یافته‌ی صنعتی است. بی‌خانمان‌ها از افراد و اقشار مختلفی تشکیل‌شده‌اند. بی‌خانمانی، دلايل زيادی دارد و همیشه ناشی از فقر نیست اما می‌توان این‌گونه گفت که با خود فقر هم می‌آورد. بی‌خانمانی گاهی به دليل بی‌سرپناهی است؛ این نوع از بی‌خانمانی شامل افرادی است که در ماشین، چادر یا مکان‌های دیگری زندگی می‌کنند؛ آن‌ها ازنظر فنی از افراد بی‌سرپناه مجزا هستند. يا به شکل موقت در خوابگاه‌ها، هتل‌ها و خانه دوستان خود اسکان دارند.

 

ژیران محمدی

مهاباد - بی‌خانمانی تأثیر رویدادها روی افراد است برخی از محرک‌ها ممکن است به‌شدت روی فرد تأثیرگذار باشد. این محرک‌ها اغلب از زمان کودکی آغاز می‌شوند. یکی از عوامل عمده‌ی بی‌خانمانی، جابه‌جایی‌های مخرب و مکرر در دوران کودکی است. بی‌سرپناهی نیز از دیگر دلایل بی‌خانمانی است.

خبرگزاری زن با یک بی‌خانمان در زمستان صحبت کرده است و در مورد وضعیت او و مشکلات بی‌خانمان‌ها گفت‌وگویی داشته است.

(ر.ک) ۲۹ ساله و به خاطر وضعیت مالی خانواده‌اش نتوانسته است بیشتر از راهنمایی بخواند. می‌گوید: «بعد از ترک تحصیل به کارگری روی آوردم. مادرم چند سال پیش فوت کرده است و پدرم در خانه‌ی سالمندان است. یک برادر بزرگ‌تر دارم که مهاجرت کرده برای تأمین هزینه‌ی مهاجرت برادرم مجبور شدم شب و روز کار کنم. بیشتر هزینه‌ی سفرش را از آشنایان قرض گرفتیم و قول دادیم بعد از رسیدن برادرم به آن جا با کار کردن قرض‌های آنها را برگردانیم اما تا الان از او خبری نشده است».

او درباره‌ی کارش می‌گوید: «قبلاً تابستان‌ها با برادرم برای کار فصلی به استان‌های مجاور می‌رفتیم و این برای گذران زندگی‌مان کافی بود اما بعد از رفتن برادرم دیگر کسی به من کار نمی‌دهد الان زمستان‌ها روزها صبح‌ها و شب‌ها تا دیروقت داخل شهر دنبال کارتن، پلاستیک یا حلبی‌های کهنه می‌گردم. تابستان و بهار هم، داخل شهر میدانی است صبح زود کارگرها را برای کار می‌برند آنجا منتظر می‌مانم تا مرا برای کار ببرند اما بیشتر اوقات بیکار می‌مانم».

(ر.ک) درباره‌ی سرمای شب‌های زمستان می‌گوید:« شب‌ها خیلی سردم می‌شود، بخاری برقی روشن می‌کنم لباس زیاد به تن دارم و پتو هم با خودم دارم اما باز هم بعضی شب‌ها تحمل سرما خیلی سخت می‌شود، روزها آن‌قدر خسته می‌شوم شب‌ها به خاطر خستگی زیاد زود خوابم می‌برد».

(ر.ک) در پایان با بغض درباره‌ی جای خوابش می‌گوید: «خانه‌ای دارم که سقف آن را خدا نگه‌داشته است و بعضی مواقع حتی باران به من می‌زند، امیدوارم امسال با برف و باران خراب نشود. همه به من می‌گویند معتاد هستی و از من بیزارند مرا تهدید به خراب کردن خانه‌ام کرده‌اند».

زینب مولانفر مسئول اداره‌ی بهزیستی درباره‌ی رسیدگی به بی‌خانمان‌ها می‌گوید: «کار سازمان‌دهی بی‌خانمان‌ها و کارتن‌خواب‌ها توسط اورژانس اجتماعی و بخش اجتماعی اداره‌ی بهزیستی انجام می‌گیرد ما در اینجا امکاناتی برای کمک به آن‌ها در اختیار نداریم».

او در ادامه می‌افزاید: «بودجه برای کمک به ‌بی‌خانمان‌ها و کارتن‌خواب‌ها اختصاص داده نمی‌شود چون اعتباری نیست. گرمخانه‌ای برای پناه دادن بی‌خانمان‌ها وجود ندارد».

سارا صحرایی، مددکار اجتماعی اورژانس اجتماعی می‌گوید: «با توجه به مواردی که در سردشت به آن‌ها برخوردیم بی‌خانمانی‌های سردشت ناشی از اختلافات خانوادگی است و ناشی از فقر و نداری نیست به گفته‌ی صحرایی وظیفه‌ی سازمان‌دهی این موارد بر عهده‌ی کمیته‌ی امداد است. شهرداری سردشت یک مرکز نگهداری برای بی‌خانمان‌ها در نظر گرفته است که در زمستان خود را گرم کنند اما هنوز اجرایی نشده است».

او در مورد اقدامات انجام‌شده توسط بهزیستی می‌گوید: « بهزیستی در مواردی که توسط سازمان و اورژانس اجتماعی تعیین کرده است مثلاً افراد زیر ۱۸ سال، معلول و ناتوان یا کسانی که جایی برای زندگی نداشته باشند و یا بی‌سرپرست باشند کمک می‌کنند و آن‌ها را به مراکز نگهداری می‌فرستند. این نگهداری به‌صورت موقت است و وظیفه‌ی نگهداری از آن‌ها به‌خصوص افراد فقیر بر عهده‌ی کمیته‌ی امداد است و به آنان مستمری اختصاص می‌دهند».