آسیبپذیری بیشتر زنان در برابر تنشهای روانی ناشی از جنگ
در جنگها و درگیریها خطر ابتلا به آسیبهای روانی بسیار بالاست، اما اغلب به این موضوع توجه کافی نمیشود یا به اندازه کافی جدی گرفته نمیشود. دلیل این امر کمبود آگاهی درباره این آسیبها و درک ناکافی از خطرات آنها عنوان شده است.
میسا قاضی
سودان- در سودان مشاهده مستقیم خشونتها، آوارگی اجباری، جابجایی اضطراری و بمبارانها در جریان درگیریهای مداوم اخیر، از عوامل اصلی بروز آسیبهای روانی در میان زنان و دختران این کشور بوده است. علاوه بر این، ناتوانی در دسترسی به نیازهای اساسی از جمله آب، غذا و سرپناه نیز بر شدت این معضل افزوده است.
نمارق فتح الرحمن، متخصص روانشناسی، تأکید کرد که درگیریهای مداوم در سودان تأثیر عمیقی بر سلامت روان زنان داشته است. وی در این باره تصریح کرد: «از طریق حضور در جلسات حمایت روانی از زنان آواره و مقیم، کاملاً مشخص شده است که جنگ باعث ایجاد آسیبهای روانی ناشی از عدم ثبات و امنیت در آنها شده است. بسیاری از زنان دچار آسیبهای روانی ناشی از مشاهده درگیریها، اجساد و ویرانیهایی شدهاند که در خارطوم رخ داده است. تعداد زیادی از آنها همچنان دچار شوک، اضطراب و نگرانی نسبت به آنچه اتفاق افتاده و ممکن است رخ دهد هستند. آنها هنوز به ثبات روانی نرسیدهاند و نمیتوانند خود را جزو افراد بهبودیافته یا رسیده به منطقه امن در نظر بگیرند.»
به گفته این متخصص روانشناسی، برای کاهش تأثیرات منفی روانی ناشی از درگیریها بر زنان و دختران سودانی، باید از رسانهها شروع کرد. وی افزود برخی رسانهها با هدف ایجاد وحشت و ترس عمل میکنند و تصاویری منتشر میکنند که ارتباطی با واقعیتهای سودان ندارد. ایشان تأکید کرد باید در برابر این گونه ترسافکنیها مقاومت کرد و آنها را با انتشار پیامهای مثبت مهار نمود. برگزاری جلسات حمایت روانی توسط سازمانها و کمیتههای محلی با همکاری روانشناسان، زنان را تشویق میکند تا شوکها و فشارهای روانی ناشی از درگیریها را تخلیه کنند. همچنین این جلسات به آنها کمک میکند تا درباره واقعیتها بحث کرده و راههای بهتری برای سازگاری با شرایط پیدا نمایند.
به گفته اعتدال وراق، روانشناس، زنان در طول جنگها و بحرانها به دلیل عاطفیتر بودن نسبت به مردان، از نظر روانی بیشتر تحت تأثیر قرار میگیرند و آسیب میبینند. وی افزود زنان ارتباط نزدیکتری با خانه دارند، بنابراین ترک خانه تأثیر شدیدی بر آنها میگذارد. وی افزود زنان آواره در مناطق پناهگاهی با فشارها و مشکلات بسیاری به ویژه از سوی جامعه محلی مواجه هستند. در حالی که مردان معمولاً روزهای خود را در خارج از خانه سپری میکنند، زنان مجبورند داخل خانه بمانند و با فشارها و خشونتهای خانگی مواجه شوند.
درخصوص طرح خود به نام «آرامش»، وی بیان کرد کە در آن به بحث درباره روابط ایمن پرداختهایم. بسیاری از غیرنظامیان به مناطقی کوچ کردهاند که فامیل و آشنا دارند، اما برخی از آنها با بیمهری و آسیبهای روانی شدیدی مواجه شدهاند. اگرچه این ممکن است غیرعمدی باشد، اما با توجه به وضعیت سخت آوارگان، میزبانها باید آنها را بپذیرند و اگر نمیتوانند، باید این موضوع را با صراحت بیان کنند.
به گفتەی اعتدال وراق، هدف از این طرح کاهش تأثیرات رویدادهای اخیر و ارائه راهنمایی برای مقابله با ترس و اضطراب بوده است. این طرح مورد استقبال گستردهای قرار گرفته و هدف آن رساندن افراد به آرامش و عبور از این شرایط با کمترین آسیب است. همچنین در این ابتکار، راهنماییهایی برای برخورد با کودکان در این شرایط ارائه شده است.
او افزود: مجموعهای از راهنماییهای آگاهیبخش را از طریق شبکههای اجتماعی و پیامک منتشر کردم. این اقدام حتی پس از ترک خارطوم نیز ادامه دادم.
اعتدال وراق در پایان سخنان خود، تأکید کرد شعار او این است که تلاش برای موفقیت، خود به خود یک موفقیت محسوب میشود. وی همگان را تشویق کرد تا از این دایره خارج شوند، استعدادهای خود را کشف کنند، احساس درد و ناامیدی را پشت سر بگذارند و بدانند که هیچ باری بر دوش آنها نیست.