استفاده از اخبار گمراه‌کننده برای ایجاد جنگ روانی در دوران صلح
شایعات و اخبار نادرست که با نیت‌هایی چون تبلیغ حساب‌ها یا صفحات مجازی و کسب درآمد منتشر می‌شوند، در زمان جنگ به منظور ایجاد جنگ روانی با اهداف پنهان به کار گرفته می‌شوند.
رفیف اسلیم
غزە- علاوه بر رنج و محنت مردم غزه که ناشی از جنگی است که وارد نهمین ماه خود شده، آوارگی، ویرانی و محرومیت، شایعات و اخبار نادرست پیرامون وضعیت انسانی غیرنظامیان در غزه نیز پدیدار شده‌اند. این اطلاعات گمراه کننده به جای ایجاد راه‌حل‌ها و گشایش‌های مورد نیاز، تنها بر شدت بحران می‌افزایند و افق روشنی را مسدود می‌کنند.
از زمان آغاز جنگ در غزه بین نیروهای اسرائیلی و جنبش حماس، روزانه با حجم بی‌پایانی از شایعات که از طریق رسانه‌های اجتماعی و رسانه‌های خواندنی و شنیداری منتشر می‌شوند، روبرو هستیم. در مصاحبه‌ای با ورده الدریملی، فعال اجتماعی، وی تأکید کرد که در طول جنگ‌ها و درگیری‌ها، به‌ویژه در نقل و انتقال اخبار و اطلاعات از طریق رسانه‌ها یا شبکه‌های اجتماعی، هرج و مرج زیادی به وجود می‌آید. او افزود که شایعات به دلیل وفور اطلاعات دریافت شده از یک سو و فشار بر کارکنان رسانه‌ای برای به‌روزرسانی و دستیابی به اخبار در هر لحظه از سوی دیگر، به‌راحتی شکل می‌گیرند و منتشر می‌شوند.
او تأکید کرد که «شایعات توانایی دارند نه تنها زنان را نابود کنند، بلکه دیگران را نیز از دسترسی به خدمات اساسی محروم سازند. این شایعات نقش تعیین‌کننده‌ای در تضعیف انسجام اجتماعی و فروپاشی جبهه داخلی دارند، خصوصاً در شرایط بحرانی کنونی که شهر محاصره شده نیازمند تقویت روحیه مردمی است. با توجه به افزایش تلفات جانی و مالی و وضعیت وخیم آوارگی اجباری که شهروندان را مجبور می‌کند چندین بار در ماه برای فرار از حملات هوایی و بمباران، محل سکونت خود را تغییر دهند، شایعات می‌توانند اثرات ویرانگری بر جامعه بگذارند.»
ورده الدریملی اشاره کرد که «برخی افراد ممکن است به منابع رسانه‌ای اسرائیلی روی آورند، که در میان حجم وسیعی از اطلاعات صحیح، اطلاعات گمراه‌کننده‌ای را به‌طور عمدی و ماهرانه تزریق می‌کنند. این استراتژی به گونه‌ای طراحی شده است که گیرندگان اطلاعات، آن را بی‌چون و چرا بپذیرند و نیازی به تأیید صحت آن احساس نکنند، و به این ترتیب به هدف خود که گمراه‌سازی و تضعیف روحیه عمومی است، دست یابند.»
او ادامه داد: «اسرائیل، مطابق با آنچه در رسانه‌های رسمی خود منتشر می‌کند، تلاش می‌کند تعداد واقعی کشته‌شدگان خود و واقعیت‌های نوار غزه را پنهان کند. این اقدامات با هدف حفظ انسجام جبهه داخلی و تمرکز بی‌وقفه بر یک هدف استراتژیک، یعنی بازگرداندن اسرا، انجام می‌شود، حتی اگر با خطرات بزرگی مواجه شود. اسرائیل به دنبال دستیابی به پیروزی است که زمان و چگونگی تحقق آن همچنان نامشخص است.»
از جمله شایعات اخیر پیرامون جنگ در غزه، طبق گفته ورده الدریملی، «ادعاهایی مبنی بر رسیدن کمک‌ها به زنان در چادرهای آوارگان و مدارس و برآورده شدن تمامی نیازهای خاص آنها در تمام مناطق جنوب نوار غزه است. اما در واقعیت، زمانی که با این زنان تماس گرفته شد، آنها تأیید کردند که در برخی مواقع مجبور به استفاده از پوشک بچه به جای نوار بهداشتی بوده‌اند و با کمبود شدید لباس زیر و لوازم بهداشت شخصی مواجه‌اند. این در حالی است که تنها تعداد محدودی از زنان در مناطق جغرافیایی خاصی از این خدمات بهره‌مند شده‌اند.»
او تأکید کرد که «برخی شایعات نباید بدون تأیید منبع معتبر منتشر شوند. این شامل اخبار مرتبط با تعداد کشته‌شدگان زنان و کودکان و شرایط مرگ آنها، تعداد و مکان‌های ساختمان‌های مسکونی که روزانه تخریب می‌شوند، اخبار تهاجمات زمینی و مناطق تمرکز نیروهای اسرائیلی، و همچنین آمار مربوط به آوارگی خانواده‌ها و بزرگنمایی تعداد آنها است.» او تأکید کرد که در زمان درگیری‌ها و جنگ‌ها باید به طور کامل از روزنامه‌نگاری شهروندی پرهیز کرد، زیرا افراد غیرمتخصص برای انجام این وظیفه آموزش ندیده‌اند و ممکن است ناخواسته به انتشار اطلاعات نادرست و تقویت شایعات کمک کنند.
درباره منابع رسمی برای تأیید اطلاعات در نوار غزه، ورده الدریملی بیان کرد: «منابع متعددی وجود دارند، از جمله وزارت بهداشت، دفتر رسانه‌ای دولت و مرکز حقوق بشر فلسطین، که گزارش‌ها و شهادت‌هایی را از واقعیت‌های زمینی منتشر می‌کنند. این گزارش‌ها معمولاً همراه با عکس‌ها، ویدیوها و صداهایی هستند که به منظور تأیید ارقام، نسبت‌ها و آمارها ارائه می‌شوند.»
در مورد اطلاعاتی که باید در دوره فعلی بر آنها تمرکز کرد، او توضیح داد: «اخبار مربوط به آتش‌بس و مذاکرات صلح در رأس اولویت‌ها قرار دارند. همچنین، تبادل اسرا، رسیدن مواد غذایی به شمال نوار غزه و پایان قحطی، توقف حملات و عملیات نظامی در رفح، انفجار تأسیسات بهداشتی، و رسیدن کامیون‌های دارو از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. علاوه بر این، باید تضمین شود که همه مردم به خدمات پزشکی دسترسی داشته باشند و هیچ وضعیت یا گروهی بر دیگری ترجیح داده نشود.»
در پایان صحبت‌هایش، ورده الدریملی تأکید کرد: «میزان کنترل ما بر شایعات و اطلاعات گمراه‌کننده، تعیین‌کننده سلامت روانی جامعه در این دوران بحرانی است، به‌ویژه برای کودکان و زنانی که از صدای بمباران، آوارگی مداوم، کشتار و ویرانی به ستوه آمده‌اند. ارائه تصویری واقع‌گرایانه از تجاوزات در غزه به جامعه جهانی از طریق روایت‌های انسانی و توصیف شرایط دشوار زندگی که هر روز سلامت مردم غزه را به خطر می‌اندازد، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این امر نه تنها به درک بهتر جهانیان از وضعیت کمک می‌کند، بلکه می‌تواند حمایت‌های بین‌المللی مؤثرتری را جلب کند.»