سایدا شیرزاد

مرکز خبر- «ژن ژیان ئازادی»، شعاری اجتماعی و البته سیاسی است که قریب بیست سال گذشته نخستین بار توسط رهبر خلق‌ کورد عبدالله اوجالان و جنبش زنان مبارز کورد در شمال کوردستان و با آغاز انقلاب زن در روژاوا و سپس در جنگ علیه داعش استفاده شد. پس از آن در روژهلات کوردستان و پس از قتل حکومتی ژینا امینی، به شعار اصلی معترضان تبدیل شد.

این شعار اولین بار در صبح روز شنبه ٢۶ شهریور ماه ١۴٠١، در خاکسپاری ژینا امینی در شهر سقز سر و بعد از ظهر همان روز در سنه توسط مردم این شهر و در اعتراض به جنایت صورت گرفته سرداده شد. در کمتر از ٢۴ ساعت در خیابان‌های دیگر شهرها و صحن دانشگاه‌های ایران طنین انداخت و به سرعت به شناسه‌ی انقلاب در جریان «ژن ژیان ئازادی» تبدیل و در کمتر از یک هفته، در چند کشور خاورمیانه از جمله افغانستان توسط زنان معترض سر داده شد و در کمتر از یک ماه، در سراسر دنیا طنین‌انداز شد.

جنبش «ژن ژیان آزادی» تنها برای برداشتن روسری نبود؛ بلکه هدف فروپاشاندن نظام مردسالاری و دولتی و پاسخی بود در برابر تبعیض و نابرابری، فقر و تخریب کرامت انسانی علیه دولتی غارتگر که سرمایه‌های مردم را صرف قدرت‌طلبی خود می‌کرد.»

در نهایت می‌توان گفت نهال این جنبش انقلابی با خون دختران و پسرانی همچون ژینا، نیکا ، کیان، مونا، حدیث و ده‌ها جوان این سرزمین آبیاری شده و هر روز  بارورتر و تنومندتر می‌شود. تحقق رویاها و آرمان‌های آزادی این شهدا طبعا یکی از دلایل اصلی استمرار این جنبش است. بدون تردید خیابان تنها سنگر مقاومت و مکان فروپاشاندن پایه‌های ظلم و استبداد است. پتانسیل انقلابی این جنبش ما را در مسیری قرار داده تا دست در دست یکدیگر در برابر تبعیض، ستم، تحقیر، تفرقه و جنسیت‌زدگی مبارزه نماییم. تنها در سایه‌ی همصدایی و همگرایی زنان است که می‌توان این جنبش را به نتایج مطلوب رساند و انقلاب زنانه‌ی خاورمیانه را به واقعیت پیوند داد و این روند یکساله نشان داده بدون آزادی زنان به عنوان عنصر اصلی دمکراتیزاسیون نمی‌توان به جامعه‌ای دمکراتیک اندیشید.

«ژن ژیان ئازادی»، زنگ هشدار و نور امیدی شد تا بسیاری از زنان با حقوق خود آشنا شوند و برای دستیابی به آن تلاش کنند. در همین راستا، سخنان چند تن از زنان را به اشتراک می‌گذاریم.

 

«بە این فکر کردم بە عنوان یک انسان چقدر حق انتخاب دارم»

الهام.ک ٣٢ ساله، اهل و ساکن همدان می‌گوید: «ژن ژیان ئازادی» باعث شد به عنوان یک زن عمیقا احساس کنم که لایق زندگی کردن هستم و باید برای حقم بجنگم. من قبلا همیشه سعی می‌کردم در خانواده دختر خوبی باشم. دختر خوب بودن در ایران یعنی آن چیزی باشی که مردان و قوانین مردانه می‌گویند. واقعیتش اوایل شروع اعتراضات سراسری بعد از قتل حکومتی ژینا، فکر می‌کردم مردم بدون دلیل ماجرا را بزرگ کرده‌اند و خودشان را به کشتن می‌دهند. اما به مرور و با گسترش شعار «ژن ژیان ئازادی»، منم به این فکر کردم که واقعا به عنوان یک زن چه اختیاری از خودم دارم. این شد که الان برای هر چیزی که حقم باشد می‌ایستم و حجاب اجباری یکی از این موارد است.

زهرا.م  ٢٨ ساله، اهل همدان و ساکن قم نیز بە نوبە خود می‌گوید: من چون مادرم اهل قم هست، در قم زندگی می‌کنیم. خانواده‌ی مادرم مذهبی هستند. من که زیاد اهل چادر پوشیدن نیستم اما اعتقادات مذهبی خودم را دارم. همیشه فکر می‌کردم به عنوان یک زن دارای احترام خاصی هستم اما بعد از شعار «زن زندگی آزادی» که در اعتراضات سال گذشته که بعد از کشته شدن ژینا امینی آغاز شد، وقتی زنان زیادی را دیدم که به خاطر حق خودشان در تمام دنیا دارند مبارزه می‌کنند، خیلی فکر کردم. واقعیتش به این رسیدم که تنها زمانی احترام دارم که طبق آنچه مردان گفته‌اند رفتار کنم. من به عنوان یک انسان حق انتخاب ندارم؛ در هیچ زمینه‌ و در هیچ مکانی.

او می‌گوید: من الان هم به اعتقادات مذهبی خودم پایبندم و حجاب را دوست دارم اما با اجباری بودن آن مخالفم. در حقیقت بعد از «زن زندگی آزادی»، همیشه به این فکر می‌کنم که به عنوان یک زن چقدر آزادم، چقدر حق انتخاب دارم، چقدر می‌توانم خودم باشم و هزاران فکر دیگر.

 

«ژن ژیان ئازادی، یک تلنگر بود تا بسیاری از زنان را بیدار کند»

کژال.ر  ٣۴ ساله اهل و ساکن سنه بیان می‌کند: «ژن ژیان ئازادی»، دقیقا یک تلنگر بود تا بسیاری از زنان را بیدار کند. من در اطرافم زنانی را می‌شناسم که همیشه در حال امر و نهی به سایر زنان و دخترانشان بوده‌اند که مبادا کاری کنند که مرد از آنها نارحت شود و این تنها به بحث اجباری بودن حجاب محدود نمی‌شد، چون در میان کوردها حجاب معمولا اهمیت زیادی نداشته است. با این حال زنانی هستند که از بدو تولد با این تفکر بزرگ شده‌اند که مرد هرچه بگوید، همان است و زن حق اعتراض ندارد. اگر زنی به اوضاع زندگی، به نحوه رفتار مرد با خودش و... اعتراض کند، زن خوبی نیست. بعد از انقلاب «ژن ژیان ئازادی»، به وضوح زنانی را دیده‌ام که دیگر سکوت نمی‌کنند و همواره برای گرفتن حق خودشان می‌جنگند و در مقابل قانون‌های مردسالارانه سر خم نمی‌کنند.

آرزو.پ ٣۴ ساله اهل و ساکن گنبدکاووس با اشارە بە اینکە «زن زندگی آزادی»، به آگاهی زنان از حقوق از دست رفته‌شان خیلی کمک کرد، گفت: الان بسیاری از زنان هستند که به هر کاری تن نمی‌دهند و برای علایق و خواسته‌های خودشان می‌جنگند. اجباری بودن حجاب، مثل طنابی بود که گلوی زنان مخالف حجاب را فشار می‌داد و «زن زندگی آزادی»، باعث شد این طناب را پاره کنند و برای گرفتن حقشان قدم بردارند.

سوژا.س ٣٢ ساله، اهل و ساکن سنه نیز اظهار کرد: بر خلاف عده‌ای که سعی می‌کنند بگویند «ژن ژیان ئازادی» برای برهنه شدن زنان است، من باور دارم «ژن ژیان ئازادی»، رهایی زنان از اسارت مردان را به ارمغان آورد. مادرم، قبلا می‌گفت فلان کار را بکنید و یا آن کار را انجام ندهید. آن هم برای اینکه مردان زندگی‌مان عصبانی نشوند. اما الان می‌گویند ما اگر سکوت کردیم، اشتباه کردیم. شما در مقابل حرف زور سکوت نکنید و حق خودتان را بگیرید و اجازه ندهید به شما ظلم کنند. من این تغییر فکر مادرم را از «ژن ژیان ئازادی» می‌دانم.