امنترین کشورها از نظر اقتصادی، سیاسی و اجتماعی تحت رهبری زنان است
زنان از نقشهای نمادین بە سوی نقشهای سیاسی برجستە گام نهادند و اکنون توانستەاند با درایت خود امنیت اقتصادی و سیاسی را تأمین کنند
زنان قشری از جامعەاند، کە طی هزاران سال هموارە از سوی ذهنیت و جوامع مردسالار از مشارکت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در جامعە محروم ماندەاند، با تلاشهای فراوان خود اکنون گامی جدی در راستای مشارکت سیاسی، اجتماعی و علمی نهادەاند، امنترین کشورها از نظر اقتصادی، سیاسی و اجتماعی تحت رهبری زنان است.
شهلا محمدی
با نگاهی بە تاریخ نوشتە شدەی بشریت میتوان بە این واقعیت پی برد کە با وجود نقش مهم زنان در جوامع اما هموارە ذهنیت مردسالار مانعی برای مشارکت آنان در عرصەی سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بودە است، ادیان، فرهنگها، آداب و رسوم و قوانین خودساختەی بشریت مانعی برای ورود زنان بە عرصەهای مختلف بودە است.
هنگامی کە زنان گامی جهت ورود بە این عرصەها گذاشتەاند از سوی مردان همان جوامع بە شدت با مخالفت روبرو شدەاند کە حتی گاهی منجر بە قتل و حذف فیزیکی آنها شدە است. این واقعیت در عرصەی هنر، ادب، سیاست، علم و جامعە وجود داشتە است، چە بسا آثار بسیاری از هنرمندان و نویسندگان معروف در تاریخ کهن و معاصر از سوی همسران و مردان خانوادە آنها دزدیدە شدە و آن را با نام خود منتشر کردەاند، هر چند این واقعیت پس از مدتها فاش شدە و رسوایی برای آنها در پی داشتە است.
در عرصە رهبری و سیاست نیز این امر وجود داشتە و زنان بسیاری از سوی مردان خانوادە، جامعە و حکومت مردسالار با موانعی مواجە بودەاند، آنان نە تنها نتوانستەاند نقشی در رهبری کشور خود داشتە باشند بلکە تا صد سال اخیر حتی حق مشارکت در رأی گیری را نداشتە و براساس قوانین تنها مردان حق مشارکت در تعیین سرنوشت سیاسی کشور خود را داشتەاند.
پس از انقلاباتی کە در کشورهای اروپایی و غربی بە وقوع پیوست زمینەی رهبری زنان در این کشورها فراهم شد و زنان علاوەبر حق رأی دادن حق کاندید شدن نیز یافتند کە این گامی مهم و سرنوشتساز برای زنان در جهان بود، اما همچنان فرهنگ جوامع مانعی برای ورود آنها بە این عرصە بود.
مهمترین نقش سیاسی در همەی کشورهای جهان رهبری، ریاست جمهوری و نخست وزیری کشور است کە بالاترین سطح قدرت در هر سیستم سیاسی است، زنان معدودی اکنون بە این مقام رسیدەاند و توانستەاند نقش خود را بە خوبی ایفا کنند، در حالی کە برای سالهای متمادی زنان حق ورود بە عرصەی سیاسی را نداشتند و تنها بە عنوان ملکە یا خانم اول کشور نقش ایفا میکردند، نقش بانوی اول و ملکە بودن نقشی انتصابی بود کە بە دلیل مردان خانوادە بە زنان نسبت دادە شدە و تنها نقشی نمادین بود.
تعداد زنانی کە توانستەاند بە این سطح برسند شاید گاهی از تعداد انگشتان دست فراتر نروند اما نقشی مهم و ماندگار در عرصەی سیاست جهانی و داخلی کشورهای خود داشتە و تاریخساز شدەاند. زنانی کە با وجود همەی موانع اما توانستە بە رهبری جهان برسند و الگویی برای جوامع مردسالار ضد زن باشند.
سال ١٩۶٠ نخستین زن بە عنوان نخستوزیر انتخاب شد، سسیریماو بندارانایکە نخست وزیر سریلانکا کە برای سە دورە از سال ١٩۶٠ تا سال ٢٠٠٠ نخست وزیر این کشور بود. دختر سریماو، چاندریکا کوماراتونگا نیز رئیس جمهور سریلانکا بود و سیریماو سومین دورەی نخستوزیری خود را در حالی گذراند کە دخترش رئیسجمهور بود.
پس از این با تلاش بسیاری زنان توانستند بە عرصەی سیاست راە یابند و در این عرصە بەموفقیت چشمگیری برسند.
زنانی کە پس از بە قدرت رسیدن شرایط حاکم بر کشور خود را تغییر دادند و این کشورها روز بە روز بە سوی دموکراسی و عدالتخواهی گام نهادند.
از جملە مهمترین تصمیماتی که میتوان بدان اشاره کرد؛ تصمیم آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان برای بحران پناهجویان بود کە با پذیرفتن هزاران پناهجو از سوی دولت آلمان، رهبران کشورهای اروپایی ناچار شدند مرزهای کشور خود را بە روی پناهجویان باز کنند و آنها را در کشور خود اسکان دهند. علاوە بر این پس از شیوع ویروس کرونا در سطح جهان آلمان از معدود کشورهایی بود کە توانست مانع شیوع هرچە بیشتر این ویروس شود، بسیاری از منتقدان و فعالان معتقدند وجود آنگلا مرکل بە عنوان صدراعظم این کشور و ایفای نقش رهبری عاملی برای موفقیت آلمان در همەگیری کرونا بودە است، تحقیقاتی کە از سوی گروهی از محققین انجام شد نیز نشان میدهد کشورهای با شرایط همسان از نظر جمعیتی، اقتصادی و بهداشتی کە رهبران مرد داشتەاند در مقایسە با کشورهایی همانند آلمان، نیوزلند، اتریش، نروژ و تایوان کە رهبران زن دارند عملکرد ضعیفتری در کنترل این بیماری داشتەاند.
نیوزیلند از جملە دیگر کشورهایی است کە پس از انتخاب جاسیندا آردن بە عنوان نخستوزیر گام بزرگی در هرچە بهتر شدن شرایط آزادی و اقتصادی این کشور نهاد، زنی کە برخلاف دیگر زنان سیاستمدار پایبند سنتهای جامعە نبودە و برابری زنان از جملە مهمترین خواستهای وی است. جاسیندا بە دلیل توانمند بودن خود در رهبری این کشور خصوصا هنگام شیوع ویروس کرونا، بە عنوان محبوبترین نخست وزیر نیوزلند طی نیم قرن اخیرشناختە شدە است. وی همچنین از معدود زنان سیاستمداری است کە هنگامی کە بر مسند قدرت نشستە است باردار بودە و مادر شدن و نخست وزیری را با هم تجربە کرد، مردم نیوزلند بر این باورند کە جاسیندا نە تنها رهبری محبوب بودە بلکە نقش مادری را نیز بە خوبی ایفا کردە است، در حالی کە در گذشتە باردار بودن زنان سیاستمدار برای بسیاری از جوامع شوکەکنندە بود چرا کە معتقد بودند زنان باردار و دارای فرزند خردسال نمیتوانند بە خوبی نقش رهبری را ایفا کنند.
سانا مارین نخست وزیر فنلاند از جملە دیگر رهبران شناختەشدەی جهان است، وی همچنین بە عنوان جوانترین نخستوزیر فنلاند نیز شناختە شدە است، از جملە مهمترین برنامەهای سانا مارین بە عنوان فردی کە در یک خانوادەی تراجنسی پرورش یافتە بود طرحی برای لغو عقیمسازی افراد تراجنسی بود کە بە عنوان یکی از بحثبرانگیزترین قوانین فنلاند شناختە شدە است. هنگامی کە سانا مارین بە عنوان نخست وزیر انتصاب شد شرایط کشور فنلاند از نظر سیاسی بحرانی بود و اعتصابات گستردە در این کشور وجود داشت اما سانا مارین بە خوبی توانست شرایط را کنترل کند. سانا مارین نیز از جملە معدود زنان سیاستمداری است کە همزمان با ایفای نقش رهبری، نقش مادری را نیز بە عهدە دارد. وی همچنین جوانترین نخستوزیر جهان است کە دولت ائتلافی کە رهبر همەی احزاب شرکتکنندە در آن زن هستند را رهبری میکند.
تسای اینگ ون رئیسجمهور تایوان از دیگر زنان موفق سیاسی در جهان است کە از سال ٢٠١۶ بە عنوان رئیسجمهور این کشور انتخاب شد. تسای در سالهای ریاست جمهوری خصوصا در دوران شیوع کرونا توانست موفقیتهای بسیاری کسب کند، چرا کە در سالهای ریاستجمهوری خود توانستە با وجود مشکلات سیاسی چین و تایوان بە خوبی این بحران را کنترل کند و مانع دخالت پکن در امور تایوان شود، در حالی کە رهبران چین، تایوان را بە عنوان کشوری رسمی نمیشناسند و آن را بە عنوان بخشی از چین میدانند اما تسای در سالهای ریاستجمهوری برای حفظ استقلال این کشور تلاش کردە است. قدرت تسای در مدیریت این کشور با شیوع ویروس کرونا بە اوج خود رسید چرا کە رئیسجمهور تسای توانست با اقدامات و عملکرد مناسبش در دوران همەگیری کرونا مانع شیوع بیشتر این ویروس در سطح کشور شود. استفادە از تجربیات گسترش مقابلە با ویروس سارس درسال ٢٠٠٣، ایجاد فرماندهی واحد و منسجم، تصمیمگیری سریع، استفادە از زیرساختهایی همانند پروندەی الکترونیک در شناسایی مبتلایان از جملە عواملی بود کە باعث موفقیت تایوان در کنترل این همەگیری شد. تسای در دوران همەگیری کرونا اعلام کرد کە تایوان دومین کشور تولیدکنندەی ماسک پزشکی است، تولید ماسک در این کشور بە ١۵ میلیون عدد در روز رسید. موفقیت این کشور در کنترل همەگیری در حالی بود کە با چین کە منشأ ویروس بود همجوار است، علاوەبر کنترل شیوع توانست بە کشورهایی کە در همەگیری کرونا با بحران روبرو بودند کمک کند و بە بیشتر کشورهای جهان ماسک و تجهیزات پزشکی برای مقابلە با این همەگیری صادر کند.
حلیمە یعقوب رئیسجمهور سنگاپور، کە بیکاری و فقر را در این کشور بە کمترین حد خود رساند اما داستانی متفاوت دارد، وی نخستین زنی است کە در کشوری مسلمان و باحجاب اسلامی بە قدرت رسید و این باعث شگفت جهانیان و خصوصا دنیای عرب شد چرا کە در اکثر کشورهای مسلمان زنان حتی نمیتوانند برای جزئیترین مسائل زندگی خود تصمیمگیری کنند و این امر بە عهدەی مردان است، کشورهای کە زنان را ضعیفە و ناقصالعقل توصیف میکنند کە حتی گاهی زنان حق رانندگی کردن هم ندارند، انتخاب حلیمە بە عنوان رئیسجمهور زمینەای برای تغییرات اساسی در دیگر کشورهای مسلمان است. حلیمە پس از منتخب شدن بە عنوان رئیسجمهور توانست فساد را در این کشور بە صفر برساند در حالی کە بیشتر کشورهای مسلمان در فصاد اقتصادی و اداری فرو رفتەاند، سنگاپور نخستین کشوری است کە بە واسطەی اقدامات رئیسجمهورش فساد در آن بە صفر رسیدە است. سطح بیکاری در این کشور بە یک درصد رسیدە، درآمد سالانە هر فرد در سنگاپور ٨۵ هزار دلار افزایش یافتە، هزاران پروژە در این کشور بە انجام رسیدە و بە واسطەی اقدامات حلیمە اکنون پاسپورت این کشور جزو معتبرترین پاسپورتهای جهان است.
با وجود همەی این موفقیتها و تلاشهایی کە توسط زنان صورت گرفتە است اما همچنان در بسیاری از کشورها زنان برای دستیابی بە موقعیت خاص سیاسی با مشکلاتی مواجە میشوند، در بسیاری از کشورها، قوانین، فرهنگ و دین مانع ورود زنان بە عرصە است. مردان قدرتطلب اکنون با بە خطر افتادن موقعیت سیاسیشان تلاش بیشتری برای ممانعت از حضور زنان میکنند.
با وجود اینکە در سالهای اخیر حضور زنان در عرصەی سیاست این امر را بە اثبات رساندە است کە زنان توانایی خاصی در کنترل امور کشور و مدیریت دارند اما همچنان براساس گزارشی کە سالانە از سوی نهادهای حقوق بشری و بینالمللی ارائە میشود، در بسیاری از کشورها زنان اجازەی حضور در عرصەهای مختلف را نمییابند.
براساس شاخص توانمندسازی زنان کە برای سال ٢٠٢٠ منتشر شد، زنان تنها ٢١ درصد وزرا و ٢۵٪ نمایندگان کشورهای جهان را تشکیل میدهند، در حالی کە براساس تحقیقات علمی و آنچە از رهبری زنان در جهان بیان شد، زنان از نظر اقتصادی و مدیریتی توانمندتر از مردان هستند، با این حال در بسیاری از کشورهای جهان زنان حتی بە عنوان نمایندەی مجلس نیز حق مشارکت سیاسی ندارند و تنها در تعداد اندکی از کشورهای جهان زنان بە آن دست یافتەاند و این نشان میدهد کە زنان هنوز راە طولانی برای دستیابی بە حق مشارکت سیاسی دارند.