BÊRÎVAN ÎNATÇÎ

Dirbêsiyê – Kürdistan ve Ortadoğu'nun ilk kadın köyü olan Jinwar köyü, Kuzey ve Doğu Suriye'nin Cizîr Kantonu'ndaki Dirbêsiyê şehrinin batısında yer alıyor. Köyün projesi 2016 yılının sonunda oluşturuldu. 10 Mart 2017 tarihinde yapımına başlanan köy evleri, 2018 yılında tamamlandı. Kadınlar tarafından güzelleştirilen köy, aynı zamanda kadınların kendilerini güvende hissettiği bir sığınak.

Eğitim günlük yaşamın önemli bir parçası

30 ev, bir okul, komünal bir yemekhane, bir dükkan ve bir Şîfa Jin’in (Kadın Kliniği) bulunduğu köyde, kadınlar tarım ve hayvancılık yaparak ihtiyaçlarını karşılıyor. Eğitimden sağlığa tüm ihtiyaçlarını kendileri karşılayan kadınlar, köyün güvenliğini de sağlıyor. Kadınların birçok işle meşgul olduğu köyde, eğitim günlük yaşamın önemli bir parçası. Köy okulunda bir araya gelen kadınlar, düzenli eğitimlerin yanı sıra Kürtçe okuma-yazma da öğreniyorlar. Kendisi de öğrenci olan bir genç kadın, annelere Kürtçe öğretiyor. Doğal yaşamın devam ettiği köyde elektrik ihtiyacı da güneş panelleriyle karşılanıyor. Böylelikle kadınlar güneşin enerjisiyle hem doğayı korurken hem de elektrik ihtiyaçlarını gidermiş oluyor.

‘Yapılması gereken işleri birlikte yapıyoruz’

Bir günlüğüne misafir olduğumuz Jinwar’da, şafak doğarken köyün güvenliğini sağlayan kadınlarla karşılaşıyoruz. Güneşin doğuşuyla aydınlanan köyde Hesekêli Êzidi olan Delal Hecî Omer, ateşte pişirdiği kahveyle bizi ağırlıyor. 3 kızıyla 5 yıldır köyde yaşayan Delal Hecî Omer, kahve yaparken bir taraftan da köyde nasıl bir hayat sürdüklerini anlatıyor. Köydeki 5 yılın güzel geçtiğini dile getiren Delal Hecî Omer, “Biz köy kadınları tüm çalışmalarımızda birlikteyiz. Ben Ezidiyim ama burada Müslümanların yanında olduğumu fark etmiyorum bile, akrabalarımın arasında olduğumu hissediyorum. Êzidi bayramlarımızda, köydeki kadınlar da benimle birlikte kutlama yaptılar. Hiçbir şekilde benden uzaklaşmadılar, ben de onlardan uzaklaşmadım” diyor.

Köydeki komün yaşamlarını aktarmaya devam eden Delal Hecî Omer, “Sabah çocuklara kahvaltı yaptırıp okula gönderdikten sonra, köydeki tüm kadınlar yapılması gereken işleri birlikte yapmaya başlıyoruz. Bazen köye gelen misafirleri birlikte ağırlayıp ikram etmek için yemek hazırlıyoruz” diye belirtiyor.

Boşandıktan sonra 3 kızıyla Jinwar’a yerleşti

Ailesi, Êzidi olduğu için köye gelmesini istemeyen Delal Hecî Omer, köye gelişini ise şöyle aktarıyor: "Êzidi olduğum için ailem buraya gelmeme izin vermedi. ‘Êzidi köyü var oraya gidin’ dediler. Ailem, Êzidi bir kadının farklı dinden kadınlarla birlikte yaşamasını kabul etmiyordu. Eşimden ayrıldıktan sonra koşullarım kötü oldu. 3 kızım vardı. Aileme bana destek olmadı. Aileme, ‘bir Êzidi kadına yardım etmediniz’ dedim. Jinwar köyüne gelme kararını böyle verdim. Çocuklarım da burayı çok seviyor. Burada kendilerini daha rahat ve mutlu hissediyorlar.”

Êzidi kadınlarına korkmamaları ve kendilerine güvenmeleri gerektiği mesajını veren Delal Hecî Omer, “İnsanlar nerede olursa olsun inançlarını yaşayabilirler. Bir insan kendini güçlendirmezse hiçbir zaman güçlü olamaz. O yüzden kadınlar güçlenmeli. Kadın köyüne gelebilirler” diyor.

Ziyaret amacıyla geldiği Jinwar’dan ayrılmadı

Köyü dolaşırken savunma bölümünden Efrînli Yasmîn Ehlam Ehmed ile karşılaşıyoruz. Yaklaşık 3 yıldır köyde yaşayan Yasmîn Ehlam Ehmed de köye nasıl geldiğini anlatıyor: "Halep'te yaşarken Dirbesiyê tarafında bir kadın köyünün olduğu söylendi. Sonra merak edip gelip görmek istedim. O zaman ziyaretçi olarak gelip burada bir iki ay kalıp sonra geri dönmek istiyordum. Buraya gelip bir aydan az bir süre kaldığımda fikrimi değiştirdim ve artık burada yaşamaya karar verdim. Düşündüğüm ve yaşamayı hayal ettiğim yerin burası olduğunu söyledim. Burası hem benim gelişimim hem de kızım için daha iyi.”

‘Günlük programla iş bölümü yapıyoruz’

Oğlunun Halep’te babasının yanında yaşadığını, kızının da kendisiyle birlikte köyde yaşadığını anlatan Yasmîn Ehlam Ehmed, “Okul döneminde sabahları çocukları uyandırıp okula gönderiyoruz. Köyde ne iş varsa günlük program yaparak iş bölümü yapıyoruz. Fırınımızda ekmeği birlikte pişiriyoruz.  Ekin ve temizlik işlerini de hep birlikte yapıyoruz. Yine büyük bir mutfağımız var ve birlikte yemek hazırlıyoruz. Bazı arkadaşlarla güvenlik bölümünde çalışıyorum. Ama diğer işlerimizi de birlikte yapıyoruz. Kadınlar için korunma önemlidir. Dışarıdan birisinin gelip bizi korumasını istemiyoruz. Biz burada kendi sorumluluğumuzu alıyoruz” diyor.

Jinwar'ın kapısı tüm kadınlara açık

“Köyü gelip gezenler kadınların birlikte kurduğu yaşamdan çok etkileniyorlar” diyen Yasmîn Ehlam Ehmed, köyle olan ilginin altını çiziyor. Köyde tüm kadınların ve annelerin çocuklarıyla bir arada olmasının kendilerini mutlu ettiğini söyleyen Yasmîn Ehlam, “Acıda da sevinçte de birlikteyiz. Jinwar'da kendime inancım arttı. Kızım için de aynı şey geçerli. Kadın özgürlüğünü burada yaşıyoruz ve görüyoruz” diye ifade ediyor. Köyün tüm kadınlara açık olduğunu vurgulayan Yasmîn Ehlam, “Nereye gideceğini bilmeyen, kendini geliştirmek, eğitmek isteyen tüm kadınların yeri burası” diye belirtiyor.

Köyde geçirdiğimiz bir günde, kadınların nasıl mutlu olduklarını gözlemledik. Köyden, kadınların verdiği moral ve güçle ayrıldık.