NUCAN ARAS

Hesekê- Kürt kültürünün gelişmesi ve bugünlere taşınmasında Kürt Özgürlük Mücadesi’nin rolü büyük. Kürt kültür ve sanatı tarihi zengin bir mirasa sahip. Sözlü edebiyat ve dengbejilerin klamları (şarkı) ile nesilden nesile, dilden dile aktarılarak bugünlere taşındı.

Kültürün taşıyıcılığında ise diğer alanlarda olduğu gibi kadınlar öncülük etti. Kürt kültür ve sanatına öncülük eden kadınlardan biri de Gurbet Aydın bilinen adıyla Kürt sanatçısı Hozan Mizgîn.

Hozan Mizgîn aynı Eyşe Şan, Bano Şêrwani, Meryem Xan, Delîla Meyaser (Şenay Güçer), Merziye Rezazî, Sûsika Simo ve Elmas Xan gibi seslendirdiği, 'Newroz', 'Şoreşger', 'Çemê Hêzil', 'Gundino Hawar', 'Lo Hevalno' eserleriyle ve devrimci duruşu ile Kürt halkının hafızasında ve gönlünde yer edindi.

Teslimiyeti kabul etmedi

1962 yılında Batman'da dünyaya gelen Hozan Mizgîn, 12 Eylül 1980 askeri darbesinden kısa bir süre önce Kürt özgürlük hareketine katılır. 1983 yılında Avrupa'ya geçerek, Kürt kültür ve sanatını örgütlemek ve geliştirmek için büyük emek ve çaba veren Hozan Mizgîn, Huner- Kom'un kuruluş çalışmalarında yer alır. Ayrıca Yurtsever Kürt Kadınlar Birliği (Yekitiya Jinên Welatparêz ên Kurdistanê-YJWK) çalışmalarına da katılan Hozan Mizgîn, hem kültür sanat hem de kadın örgütlenmesinde aktif olarak çalışmalar yürütür. Daha sonra yönünü dağlara çeviren Hozan Mizgin, 11 Mayıs 1992 tarihinde kaldığı bir evde yaşanan çatışma sırasında Mazlum Doğan geleneğine bağlı kalarak teslimiyeti kabul etmez ve direnerek yaşamını yitirir.

Yaşamını yitirişinin 33’üncü yıldönümünde Hozan Mizgîn’in Kürt kültürünün gelişiminde, dengbej geleneğindeki etkisine değinen Hîlala Zêrîn Sanat Yüksekokulu Yönetim Kurulu Üyesi Evîn Paşo, Hozan Mizgîn'in yarattığı değer ve bıraktığı büyük mirasa dair konuştu.

'Topluma ideolojik kimlik kazandıran kültürdür'

Sözlerine büyük devrimci ve sanatçı olarak tanımladığı Hozan Mizgîn’i ve Mayıs ayında yaşamını yitiren tüm devrimcileri anarak başlayan Evîn Paşo, şunları belirtti:

" Hegemonik güçler, bir toplumu var eden esas güç olan kültürel değerlerini yoğun saldırı, baskı ve asimilasyon ile yok etmeye çalışır. Bu toplumlardan biri de bölgenin en eski ve kadim halkı olan Kürtlerdir. Kürt halkının kültürel değerlerine, tarihine ve kimliğine dönük akıl almaz inkar ve imha politikaları yürütülerek, başta umudu sonra iradeyi kırma yöntemleri iktidarların esas ve biricik görevleri olmuştur. Bir toplumu koruyan ve ideolojik kimlik kazandıran o toplumun kültürüdür. Yine toplumsal dokuyu ve kültürel yapıyı koruyan, geliştiren, geleceğine ışık tutan, kimliğini var eden, büyük umutlar oluşturan ve öncülüğünü yapan o halkın kendisidir.”

'Askeri başarılarıyla tabuları yıktı'

Kürt kültürüne yeni bir soluk getiren ve sanatını devrimciliği ile bütünleştiren Hozan Mizgîn’in kişiliğinde temsil ettiği üç kimliğin öncülüğünü yaptığına dikkat çeken Evîn Paşo, sözlerine şöyle devam etti:

"Hozan Mizgîn, Kürt kültür ve sanatının geleceğine ışık tutmuş, anlam katarak kimlik kazandırmıştır. Yine özgürlüğe olan tutkusu, ülkesine ve halkına olan sevgisi ile Yurtsever Kürt Kadınlar Birliği'nin (Yekitiya Jinên Welatparêz ên Kurdistanê-YJWK) oluşumunda, kadınların örgütlenmesinde temel ve önemli görevler almıştır. Hozan Mizgîn aynı zamanda askeri başarılarıyla ve sanatıyla tabuları yıkmış, egemen erkek zihniyetini ve toplumsal pek çok yargıyı kırarak mücadele alanlarını kadınlar için engel olmaktan çıkarmıştır. Kürt kadınlarına ve tüm kadınlara hakikatin kapısını aralayan ışık, inanç ve umut olmuştur.”

'Kürt kültürünü geniş alanlara taşıdı'

Evîn Paşo, Hozan Mizgîn’in sadece Kürdistan değil Kürtlerin yoğun göç ettiği Avrupa’da da yaptığı çalışmalarla kültürün gelişmesi ve sürekliliği için mücadele yürüttüğüne işaret ederek, "Hozan Mizgîn, Kürt kültürünü dar bir alanda sınırlamadan her yönüyle daha geniş alanlara taşıdı. Avrupa'da yaşayan Kürt halkı açısından kendi öz değerlerinden uzaklaşmaması ve asimilasyon politikalarına karşı daha duyarlı olmaları için mücadele etti. Sorumlulukla Avrupa'da Kürt kültürünün giderek gelişmesine ve Kürt kadınları ve gençleri tarafından daha çok benimsenmesine neden oldu” diye belirtti.

'Bu mirası büyütmek, geleceğe taşımak görevimizdir'

Kürt kadınların özelde de Rojava Kadın Devrimi içinde, birçok ilke imza attıklarını ve öncülük yaptıklarını kaydeden Evîn Paşo, sözlerini şöyle tamamladı:

"Kürt kadınları ancak kültür alanında örgütlülüğü ve birliği ile Rojava Kadın Devrimi’ni güvence altına alarak, kalıcı kılabilir. Yine bu devrim değerlerinin korunması, gelişmesi, bir sonraki nesillere aktarılması için kadına ait kültür merkezlerinin oluşması böylesi bir zeminde önemli. Kültür sanat okulu olarak kadınları ve genç kadınları bu alanda geliştirmek, Kürt kültürünü geleceğe taşımak yine Hozan Mizgîn'in bizlere bırakmış olduğu bu mirasın izine yol almak ve bu ruhu kültür ve sanatla derinliğine harmanlayarak yansıtmak ve geleceğe aktarmak, Hîlala Zêrîn Sanat Yüksekokulu'nun görev ve sorumluluğudur. Hozan Mizgîn'in oluşturduğu değerlere bağlı kalarak, bu geleneği her geçen gün daha güçlendireceğiz."