ZEYNEB İSA

Qamişlo- Kuzey ve Doğu Suriye'de devrimle birlikte kadın hakları konusunda tüm dünyaya örnek olacak ilerlemeler yaşandı. Bölgede kadın hakları korunurken, yaşanan sorunlar farklı şekillerde çözülüyor. Genelde üç aşamada çözüm geliştirilmeye çalışılıyor. Uzlaşma Komitesi’nde ilk değerlendirmenin ardından çözüm sağlanamazsa, Mala Jin (Mala Jin) ve Kadın Adalet Şurası'na gidiliyor.

2022 yılında Toplumsal Sözleşme ile yürürlüğe giren Aile Yasası bu kapsamda tüm hakları koruyor.

Aile Yasası kadın, çocuk ve erkeklerin haklarını eşit bir şekilde ele alırken, ahlaki ve siyasi bir toplum inşa etmenin temellerini oluşturuyor. Hakların korunması ve çözüm yöntemleri konusunda Uzlaşma Komisyonu Yönetimi Recin Salih, Mala Jin (Mala Jin) Yöneticisi Behiya Murad ve Kadın Adalet Meclisi Üyesi Selwa Silêman ajansımıza değerlendirmede bulundu.

‘Davalar için üç oturum var’

Uzlaştırma Kurulu Yönetimi Recin Salih, kendilerine ve Mala Jin’a gelen davaların önce komünler tarafından incelendiğini ve komünün davaları kendilerine teslim ettiğini belirterek, "Bize gelen her davayı Uzlaştırma Kurulu önce komüne iletiyor, ardından komün davaları bize ve Mala Jin’a teslim ediyor. Davalar için üç oturumumuz var, bu üç oturumda eşler bir araya geliyor, elimizden geldiğince sorunları barışçıl bir şekilde çözüyoruz. Bize ve Mala Jin’a gelen tüm davalar çözülüyor, ancak bu sorunlar ciddileşip boşanmaya yol açtığında davayı Kadın Adalet Kurulu'na devrediyoruz. Orada davayı kadınların haklarını koruyan yasal bir şekilde çözüyoruz. Bu ay yaklaşık 1000 davayı çözüme kavuşturduk” dedi.

‘Kadınların hakları korundu’

Mala Jin'in çalışmaları hakkında konuşan Mala Jin Yönetimi Behiya Murad da kurumun 2011 yılında kurulduğunu belirterek, "Mala Jin'in çalışmaları ve faaliyetleri arasında toplumsal örf ve adetler adı altında şiddet, kaçırılma, çocuk yaşta zorla evlendirilmeler gibi kadın sorunlarını çözmek yer alıyor. Kadınların tüm bu sorunları Mala Jin' da çözüldü. 2014 yılında Kadın Yasası çıkarıldı, bu yasayla birçok kadının hakkı korundu ve kadınların yaşadığı tüm sorunlar bu kanunla yasaklandı. Ardından 2022 yılında Kadın Yasası'nın adı Aile Yasası olarak değiştirildi ve 10 madde eklendi. Eklenen bu maddeler yasayı zenginleştirdi" şeklinde konuştu.

‘Kapımız tüm topluluklara açık’

Behiya Murad, uzlaşma komitesi ve Kadın Adalet Konseyi ile aralarındaki ilişkiye ve birlikte kadın haklarını nasıl koruduklarını şöyle anlattı:

"Mala Jin'de hiçbir ayrım yok. Kapımız tüm topluluklara açık. Mala Jin'e gelen sorunlar burada kadın ve erkek arasında hiçbir ayrım gözetilmeksizin eşit bir şekilde çözülüyor. Ancak ciddi ve yasal yollarla çözülmesi gereken sorunlar varsa, bu sorunları Kadın Adalet Meclisi ve Uzlaşma Komitesi'ne iletiyoruz. O zaman Uzlaşma Komitesi ve Kadın Adalet Meclisi işe koyuluyor. Erkeklerin ve kadınların haklarını eşit ve yasal olarak koruyor."

‘Kadın Adalet Meclisi kadınları temsil ediyor’

Kadın Adalet Meclisi Üyesi Selwa Silêman da Adalet Konseyi olarak kadınları temsil ettiklerini, kadınlara ve topluma kadın ve aile hukuku konusunda eğitim verdiklerini anlattı. Selwa Silêman şöyle konuştu:

"Kadın Adalet Meclisi olarak kadınları temsil ediyoruz. Mala Jin, Uzlaşma Komisyonu, İnşa Akademisi ve Adalet Meclisi olarak hepimiz kadınların sorunlarıyla ilgileniyor ve sorunlarını çözüyoruz. Başlangıçta ilk olarak kadın hukuku Mala Jin tarafından oluşturuldu. En büyük çalışmalar Mala Jin tarafından yapıldı. Bir süre sonra kadın hukukunun adı aile hukuku olarak değiştirildi. Aile hukuku, kadınların, erkeklerin ve çocukların haklarını kapsıyor. Mala Jin ve Kadın Adalet Meclisi, özellikle kadınlara haklarını bilmeleri için eğitimler veriyor.”

‘Kadın ve erkeğin hakları eşittir’

Selwa Silêman, evliliği “bir erkek ve bir kadın arasında demokratik bir ulus, toplumsal anlaşma ve ortak yaşamaya dayalı bir sözleşme” olarak tanımlayarak son olarak şunları söyledi:

“Evlilik bir erkek ve bir kadın arasında, her iki tarafın rızasıyla, bir ortaklık olarak nasıl kurulduğunu gösterir. Bizim kanunlarımız rejimin kanunları gibi değil. Rejimin kanunları çoğunlukla İslam kanunlarına dayanıyor ve hükümlerini hep İslam'dan alıyordu. Bir kadının şahitlik yapmasına izin verilmiyordu. Bir erkeğin dört kadınla evlenmesine izin veriliyordu. Ama bizim kanunlarımızda böyle bir şey yok, her şey eşit olmalı, bir erkek dört kadınla evlenemez, kadın ve erkeğin hakları eşittir. Kanun boşanmadan ve boşanmanın nasıl gerçekleştiğinden bahsediyor. Ama biz elimizden geldiğince boşanmaya izin vermiyoruz. Sorunların olduğu birçok nokta var, bunlar üzerinde çalışmalar yapılıyor ve eşit bir şekilde çözülüyor.”

‘Uzlaşma Komitesi davayı sonuna kadar takip ediyor’

Selwa Silêman, Kürt kadınların Rojava Devrimi’nde çok önemli bir rol oynadığını ve toplumun her alanında rol aldıklarına vurgu yaparak değerlendirmesini şöyle tamamladı: “Mala Jin’leri, meclislerimizi ve komitelerimizi kurduk ve birlikte tek vücut olduk. Uzlaşma Komitesi’nde birçok dava ortaya çıkıyor. Mala Jin, kadın sorunlarını çözmek için büyük çaba sarf ediyor. Uzlaşma Komitelerimiz ve Mala Jin, üç oturumda çok büyük hale gelen sorunları çözemezse, bu davaları bize devrediyor ve biz de bu sorunları yasal ve hakkaniyetli bir şekilde çözüyoruz. Öncelikle Uzlaşma Komitesi, bu yasalar çözülene kadar bizimle birlikte bu yasaları takip ediyor.”