HINDIYA AL-ASHEPY

Libya- Libya’daki kadınlar, özellikle farklı aşiretler ve gruplar arasında gerginliklerin yoğun olduğu bölgelerde çatışma çözümü ve barış inşası süreçlerinde kritik bir rol üstleniyor.

Kadınların katkıları; arabuluculuk ve karar alma süreçlerine katılımdan psikolojik ve sosyal desteğe, toplumda barış değerlerini güçlendirmeye ve bu değerleri nesiller boyu aktarmaya kadar geniş bir yelpazeye yayılıyor. Ancak, bu hayati rollerine rağmen kadınlar, barış süreçlerine tam katılımlarını engelleyen pek çok zorlukla karşı karşıya bulunuyor. Bu durum, kapsamlı ve kalıcı bir barışın sağlanabilmesi için karar alma mekanizmalarında kadınların temsiliyetinin artırılmasını zorunlu kılıyor.

Libya yetkililerinin onaylayıp uygulamaya koyduğu 1325 sayılı BM Güvenlik Konseyi Kararı çerçevesinde barış girişimleri ve planları konusunda motivasyon yaratmayı ve farkındalık sağlamayı da içeriyor. 2000 yılında kabul edilen 1325 sayılı Karar, kadınları, barışı ve güvenliği doğrudan ele alan ilk uluslararası çerçevedir. Kadınların barış ve çatışma çözümüyle ilgili karar alma süreçlerine katılımını teşvik eden bu karar, silahlı çatışmalarda cinsel şiddeti önlemeyi ve çatışma sonrası ortamlarda kadınların özel ihtiyaçlarına yanıt vermeyi amaçlıyor. Böylece, toplumsal cinsiyet adaletini gözeten adil ve kapsamlı bir barışa ulaşma şansını artırmayı hedeflemektedir. 

Netaj Kadın Kapasitesi Geliştirme Örgütü İcra Direktörü Fathiya Al-Maadani, Libyalı kadınların barış ve ulusal uzlaşı süreçlerinde oynadıkları hayati role dikkat çekti.

Kadınların barış gücü 

Fathiya Al-Maadani, Libyalı kadınların krizlere müdahale ve çözüm üretme süreçlerinde her zaman aktif rol aldığını söyledi. Kadınların toplumdaki bu tarihi rollerinin bugün de devam ettiğini vurgulayan Fathiya Al-Maadani, Libya’daki kadınların ulusal uzlaşı sağlamadaki önemli katkılarına dikkat çekti. Kadınların bu rolü etkin şekilde yerine getirebilmeleri için maddi ve manevi destek sağlanması gerektiğini belirten Fathiya Al-Maadani, ayrıca, sivil toplum kuruluşlarının nesiller arası bilgi ve deneyim aktarımını hedefleyen atölyeler düzenleme kapasitesinin güçlendirilmesinin önemine işaret etti. Yerel ve uluslararası medyanın kadınların barış ve uzlaşı süreçlerindeki çabalarını görünür kılmasının da büyük önem taşıdığına değinen Fathiya Al-Maadani, bu sayede kadınların süreçlerdeki varlıklarının güçlendirilebileceğini söyledi.

‘Güvenli ve adil bir Libya inşa etmek için…’

Fathiya Al-Maadani, Libya’da ulusal uzlaşı arayışında hayatını kaybeden kadınları da andı. Özellikle, ülkenin yaşadığı kaos döneminde terörist gruplar tarafından evinde katledilen insan hakları aktivisti Salva Bukaykis’in ölümünün barış ve adalet yolunda büyük bir kayıp olduğunu vurguladı. Fathiya Al-Maadani, Libyalı kadınları ulusal uzlaşı çabalarını sürdürmeye, barış kültürünü yaymaya ve tüm halkı dışlama ya da ötekileştirme olmaksızın kucaklayan, güvenli ve adil bir Libya inşa etmek için çalışmaya çağırdı.

Tanweer Kapsamlı Kalkınma Örgütü Başkanı Howayda Al-Manfi ise, “Libyalı kadınlar olarak çatışma bölgelerindeki uzlaşı çabalarında çok önemli bir rol oynuyoruz. Birçok diyalog ve müzakere oturumuna aktif olarak katılıyoruz ve bu sayede barış sürecinin ilerlemesine katkı sağlıyoruz. Kadınlar olmadan Libya’da gerçek bir ulusal uzlaşıdan söz etmek mümkün değil. Barışın her aşamasında kadınların varlığı şarttır. Çünkü bizler, toplumun temel taşlarıyız ve bu sürecin özünü oluşturuyoruz” dedi.

‘Toplumsal kısıtlamaların aşılması için güçlendirilmeleri gerekiyor’

El Saffat Kalkınma Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Kadriya Osman Salih, kadınların barış girişimlerine katılımının geniş toplumsal destek ve aktif varlıklarını artırmak için kapsamlı ve koordineli çabalar gerektiğini vurguladı. Özellikle ulusal uzlaşmanın sağlanmasında kadın liderlerin karşılaşabileceği toplumsal kısıtlamaların aşılması için güçlendirilmenin önemine dikkat çeken Kadriya Osman Salih, kadınların barış süreçlerindeki rollerini güçlendirmeyi amaçlayan atölye çalışmaları, eğitim toplantıları ve yerel ile uluslararası seminerlerle farkındalık ve katılım programlarının yoğunlaştırılması çağrısında bulundu.

‘Biz, barışın ve istikrarlı bir geleceğin teminatıyız’

Kadriya Osman Salih, sözlerinin devamında “Libyalı kadınlar, yaşadıkları şiddet, kriz ve çatışmalara rağmen kendilerini sorumlu bireyler olarak kanıtladılar. Yerlerinden edilme ve kayıplar yaşadık, ancak buna rağmen barış için mücadelemizi sürdürdük. Erkeklerin, kadınların çatışmaları çözme becerilerine güvenmesini istiyoruz. Kadınları, çeşitli girişimlerde ortaklar ve barış elçileri olarak görmek zorundalar. Çünkü biz, barışın ve istikrarlı bir geleceğin teminatıyız” şeklinde konuştu.

Güney Libya’daki Tuareg kabilelerinin kadınlara liderlik pozisyonları verdiğini dile getiren Kadriya Osman Salih, “Bu, kadınların yönetim ve çatışma çözümündeki bilgeliklerine ve yeteneklerine duyulan büyük güvenin açık bir göstergesidir. Libyalı kadınlar olarak bizler, ülkemizi işgal ve sömürgecilikten kurtarmak için nesiller boyu seçkin bir mücadele verdik. Bu tarihsel birikim, Libya’nın inşasında üstlendiğimiz ulusal ve insani rolün ne kadar derin olduğunu gösteriyor” diyerek sözlerini noktaladı.