NORŞAN ABDÎ

Kobanê - Kuzey ve Doğu Suriye Bölgesi’nde komünler, toplum bireyleri arasında kolektif, düşünsel ve toplumsal yaşamın bir biçimini yaratarak, herkesin komünlere katılıp hem kendisini hem de toplumunu örgütlemesiyle ortaya çıkıyor.

Komünün amacı, özgür birey sistemini ve demokratik toplum yaşamını inşa etmek. Demokratik Ulus sistemine göre, komünlerin kurulması 19 Temmuz 2012 başlayan devrim ile ele alınıyor. Aynı zamanda, merkeziyetçi devlet yapısına ve ulus-devlet sistemine karşı alternatif olarak geliştirilen Özerk Yönetim’in temelini oluşturuyor.

Bölgede örgütlenme en küçük toplumsal birim olan “komün” ile başlıyor. Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi, komünü toplum içindeki en küçük ama en önemli örgütsel hücre olarak tanımlıyor. Buna göre halklar, komünler temelinde özgür ve demokratik toplumsal yaşamlarını örgütlüyor. Komünler aynı zamanda akademiler ve meclisler gibi diğer yapılarla birlikte demokratik örgütlenmenin temel ilkesi olarak çalışıyor. Komünler, karar alma ve yönetim süreçlerinde bağımsız birer merkez olarak hareket ediyor.

Komünün tanımı

“Komün” terimi, Aryen dilinde “toplanma, bir araya gelme” anlamına geliyor ve Kürtçeden türemiş bir kelime. Kürtçede “kom” ve “kombûn” gibi terimler de benzer şekilde topluluğu ifade ediyor. Tarihsel olarak komün, sosyal yaşamın ilk aşaması olarak görülüyor ve binlerce yıl öncesine kadar uzanıyor.

Komün, toplumun en küçük birimi olarak, aynı yerde yaşayan bireylerin bir araya gelip kendi aralarında örgütlenmesi anlamına geliyor. Komün; kültür, sağlık, toplum, ekonomi gibi alanlarda bu grubu örgütleyip yöneten bir yapı olarak işlev görüyor ve ortak yaşam temelinde kuruluyor.

En önemli özelliklerinden biri, tüm üyelerin yönetime katılması. Bu yönüyle komün; otoriterlik, bireycilik, ayrımcılık ve ulus-devlet zihniyetine karşı duruyor. Yerine özgürlük, eşitlik ve katılımcı yaşamı esas alıyor.

 

‘Komün, demokratik toplumun ilk hücresidir’

Kobanê'de yer alan Şehit Abdo Komünü Eşbaşkanı Hîva Mustafa şunları dile getiriyor:

“Bölgemizde halklar, devrimin başlamasıyla birlikte Demokratik Ulus projesine göre örgütlenmeye başladılar. Mahallelerde, köylerde ve şehirlerde komünler ve meclislerin kurulması devrimin en önemli ilk adımıydı. Komün, bir mahallenin, köyün ya da şehrin örgütsel ve düşünsel bilince dayalı toplanmasıdır. Bu yönüyle komün, demokratik toplumun ilk çekirdeğidir.”

Hîva Mustafa, komünlerin sadece hizmet (örneğin elektrik, gaz) sağlama birimi olarak görülmemesi gerektiğini belirterek ekliyor:
“Komün aynı zamanda toplumun sorunlarını tartışan, kadın ve gençlik meselelerine çözüm arayan, örgütsel ve kolektif yapısıyla topluma hizmet eden bir yapıdır.”

 

Komün Komitelerinin Önemi

Her komün, çeşitli komitelerden oluşur: Savunma, eğitim, adalet, ekonomi, kadın, çevre, toplumsal ilişkiler, gençlik, sağlık ve sulh komiteleri gibi. Bu komiteler toplumun gelişimini ve eğitimini doğrudan destekler. Her biri, Özerk Yönetim’in iç örgütlenmesinin temel yapı taşlarıdır.

Komünler bu komiteler aracılığıyla toplumun birliğini sağlamada önemli bir rol oynar. Yalnızca şehirlerde değil, köylerde ve kamplarda da bağımsız komünler kurulmuştur. Bu komünler, kadınları, gençleri ve tüm toplumu örgütlemekle sorumludur.

Hîva Mustafa, “Bu bölgenin soykırım ve dışlanma yaşamış halkları, artık yeni bir sistemle demokrasi pratiğini hak ediyor. Her birey doğal bir şekilde haklarını kullanıyor. Komün, hakların talep edildiği bir platformdur. Bu yönetim biçimi, halkın kendini yönetmesinin bir modelidir ve merkezi otoriteden uzaktır” diyerek sözlerini tamamlıyor.