ZEYNEP AKGÜL

Haber Merkezi- Kadınlar pandemi nedeniyle işten çıkarıldı ya da ücretsiz izne ayrılmak zorunda bırakıldı. Salgın öncesinde erkeklere göre 3 kat fazla zamanı ücretsiz ev işi ile geçiren kadınlar pandemi döneminde bu yükün artışı nedeniyle tükenmişlik riski ile karşı karşıya kaldı. COVID-19 pandemisi sürecinde evde izolasyon ve karantina önlemleri ile birlikte, ev içi/ev işlerinin yerine getirilmesi ve paylaşımındaki cinsiyet temelli eşitsizlik daha da derinleşti.

Okulların ve kreşlerin kapatılması ve online eğitime geçilmesi, uyulması gereken hijyen önlemlerinin artırılması, hane içinde hastalanan ve/veya bakıma ihtiyacı olan birinin bulunma riskinin artması gibi nedenlerle temizlik, yemek gibi ev işleri, çocukların bakımı ve eğitimi, hasta/yaşlı bakımı gibi artan ev işi yükü kadınların omzuna yüklendi. 

Kadınlar bu süreçte, asıl iş yüklerine ek olarak okul çağındaki çocuklarının online dersleri, ev işleri, yemek yapmak varsa hasta ve yaşlı bakımıyla da ilgilenmek zorunda kaldılar. Sabahın erken saatlerinde başlayan ve gece yatana kadar devam eden bir sarmalın içine sıkıştırıldılar. 

Kadınlar endişeli

Oxfam’ın kadınlarla yürüttüğü ankete göre, görüşülen kadınların neredeyse yarısı, salgın nedeniyle artan ücretsiz bakım işlerinden dolayı daha endişeli, depresif, yalnız ve hasta hissediyor ve çok fazla çalıştığını düşünüyor. Oxfam’ın beş ülkede yaptığı ankete katılan kadınların yüzde 43’ü, Koronavirüs krizinin bir sonucu olarak daha fazla ücretsiz bakım işi üstlenmek zorunda kaldıklarını ve bu sebeple kendilerini daha endişeli, depresif, izole edilmiş ve hasta hissediyor ve çok fazla çalıştığını düşünüyor.

Ankete katılan kadınların yarısından fazlası, salgının başlamasından bu yana çocuklar ve diğer aile fertlerine bakım sağlama, yemek pişirme, çamaşır yıkama, temizlik gibi işleri gerçekleştirebilmek için daha fazla zaman harcadığını belirtiyor. 

Kadınların ücretsiz bakım işleri salgın öncesine kıyasla daha da arttı

Türkiye’de de durumun hiç farklı olmadığını biliyoruz. Salgın sürecinde yapılan bir araştırmaya göre kadınların ücretsiz bakım işleri, salgın öncesine kıyasla günde ortalama 2,1 saat arttı. Bu, haftada 14,7 saat ediyor ve ayda 1,5 haftalık tam zamanlı çalışmaya denk geliyor.

Türkiye’de iş gücüne dahil olamayan 11 milyon kadın ev içi bakım sorumlulukları sebebiyle iş gücünün dışında yer alıyor. Özellikle dar gelirli mahallelerde uygun ücretli kreşlerin ve diğer bakım hizmetlerinin olmaması, kadınları daha da fazla yoksulluğa mahkum ediyor; bu da kadınların maruz kaldığı cinsiyet eşitsizlikleri ile beraber gelir eşitsizliğinin de kalıcı hale gelmesine neden oluyor. 

Diğer yandan kadınlar hasta ve yaşlı bakımında ve ihtiyaç sahiplerine destek sağlamada daha çok rol üstleniyor, toplum içerisindeki dayanışma ağlarını oluşturuyor ve krizin etkilerini azaltabilmek için çözümler geliştiriyor. 

İşini kaybeden kadınların oranı daha yüksek

Ayrıca dünya genelindeki çalışmalar, pandemide kadınların erkeklere göre daha fazla işlerini kaybettiklerini ve daha çok yoksullaştıklarını gösteriyor. Pandemide toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin ne kadar derinleştiğini ortaya koymak için yürütülen farklı çalışmalardan biri UN Women Türkiye tarafından gerçekleştirildi. “Türkiye’de COVID-19 Etkilerinin Toplumsal Cinsiyet Açısından Değerlendirilmesi” adını taşıyan araştırmaya göre: pandemi sürecinde erkeklere göre işini kaybeden kadınların oranı yüzde 32 daha yüksek.

Araştırmanın diğer sonuçları ise şöyle:

• İşveren kadınlar işveren erkeklere göre yüzde 100 daha fazla iş yerlerini kapatmak zorunda kaldı.

• Ücretsiz izin kullanma oranı kadınlarda, erkek çalışanlara oranla yüzde 42 daha fazla.

• Ev temizliği ve bakım işlerinde kadınların iş yükü erkeklere oranla yüzde 65 arttı.

• Yemek pişirme ve servis etme oranı ise yüzde 150 kat daha fazla oldu.

• Bu süreçten kadınlar erkeklere göre duygusal ve psikolojik olarak yüzde 10 daha fazla etkilendi.