NUCAN ARAS

Hesekê- Kuzey ve Doğu Suriye'de birçok alanda örgütlenen Kongra Star, 2016 yılından bu yana ekonomi inşa çalışmalarına hız vererek ve Komiteleri’ni genişleterek, çalışmalarını sürdürüyor. Toplumsal ekonomiyi geliştiren komiteler, kadınlara yeni istihdam alanları da oluşturuyor.

Ekonomi Komitesi’ne ilişkin konuştuğumuz Kongra Star Ekonomi Komitesi Yöneticisi Cevher Muhammed, kadın emeğine dayalı komünal ekonominin gelişmesi ve güçlenmesine dair değerlendirmelerde bulundu.

'Kadın ekonomi çalışmaları 2 aşamadan oluşuyor'

Cevher Muhammed, Kuzey ve Doğu Suriye’de 2016 yılında kadın ekonomi komitesinin oluştuğunu belirterek, kadın ekonomi komitesinin esas amaçlarını sıraladı. Cevher Muhammed, "Kadınların ekonomideki öncü rol ve misyonunu yeniden sağlamak ve kadınların bağımsız ekonomiye sahip olmalarını, kurulan kooperatiflerde aktif yer almalarını amaçlıyoruz” dedi.

Kadın ekonomi çalışmalarının kooperatifler ve komiteler olmak üzere 2 aşamadan oluştuğunu belirten Cevher Muhammed, “Kongre Star Kadın Ekonomi Komitesine bağlı; tarım, sanayi ve ticaret alan ve sektörlerde özerk komiteler şeklinde; Hesekê, Şeddade, Tıl Temir, Dirbêsiyê ve Hol kentinde örgütlenme çalışmalarımız devam etmektedir. Kuzey ve Doğu Suriye'nin her alanında kadın ekonomisini ilerletmek ve kadını yeniden toprakla buluşmasını sağlamak için öncelikle ziraat komitesi ile başladık. Çünkü Mezopotamya topraklarına ilk tahılın tohumlarını serpen, sulayan, biçen, yetiştiren ve toplumu ile paylaşan kadının kendi bilinci ve tecrübesidir. Ayrıca toprağı seven ve ona kendisi gibi bakan kadınla tarım özdeştir" diye ifade etti.

'Kadınlar toplumsal tabuları kırmakta'

Kongre Star Ekonomi Komitesi’nin Hesekê kantonuna bağlı kooperatifleri hakkında bilgi veren Cevher Muhammed, şunları kaydetti: "Belirli bir birikim ve tecrübeyle başta kentlerde bulunan ziraat alanlarımız, Lavin giyim imalat fabrikamız, İştar kooperatifine bağlı 9 tane ekmek (sac ve tandır) üretim merkezlerimiz, Demsal doğal imalat üretim kooperatifimiz ve Hol kentinde Xatun kooperatifine bağlı (giysi, ayakkabı) dükkanlarımız bulunmaktadır. Kuzey ve Doğu Suriye'de kadın ekonomi komitelerinin bulunduğu kentler sosyolojik açıdan farklılıklar arz etmektedir. Kadınlar erkek egemen zihniyetinin 5 bin yıllık cinsiyetçi düşünce ve bakış açısı altında, toplumsal baskılara, feodal sistem anlayışlarına karşı direnerek, Rojava ekonomisine öncülük ederek, toplumsal baskıları ve tabuları kırmaktadır. Kadınlar kendine olan güvenleri, iradeleri ve örgütlülükleri ile bu alanda büyük bir özveriyle çalışmalarını başarıya ulaştırıyor." 

'Kadınların emeğini görünür kılmak istiyoruz’

Cevher Muhammed, çalışmalara dair de şu bilgileri verdi: "Hesekê Kantonu’na bağlı 22 bin dönüm tarım arazimiz bulunmaktadır. Özelde tarımsal alanda zorlandığımız noktalardan biri de sulama sisteminin bulunmamasıydı. Bu temelde tarımsal alanda ilk çalışmalarımız, su projelerini geliştirip, su kuyuları açmak oldu. Şeddade kentinde 4 bin 500 dönümlük tarımsal araziyi daha verimli kılmak ve geliştirmek için 2 su kuyusu açtık. Buradaki esas amaç kadınların ekonomik alanda verdikleri çaba ve emeklerini görünür kılmak. Kadınların ekonomiye katılmalarını sağlamaktı. Ayrıca 4 su kooperatifimiz bu alanda bulunmakta, yaklaşık 100 kadın bu kooperatiflerde aktif bir şekilde faaliyet yürüttü. Hesekê'nin doğusunda bulunan set yakınlarında 1 su kuyusunu özgün ekonomi komitesine bağlı olarak açtık. Bu yıl yeni projeler temelinde 5 su kuyusu daha açtık. 450 dönümlük tarımsal alanda faaliyetlerimiz devam ederken, Kuzey ve Doğu Suriye'ye dönük işgalci Türk devletinin saldırıları altında çalışmalarımıza devam ederek, elde ettiğimiz kazanımlarımızı ve başarılarımızın sürekliliğini kadınların öncülüğünde durmaksızın geliştireceğiz.”

Amaç temel ihtiyaçları bölge topraklarından sağlamak

Kapitalizmin ekolojik sömürüsüne karşı kadınların örgütlüğü ekonomi projeleri ile ekolojik tahribatı gidermeye dönük projelerden birinin “Jiyan Kooperatifi” projesi olduğunu söyleyen Cevher Muhammed, bu proje kapsamında 5 bin meyve ağacı ve 5 dönümlük fıstık ağacı ektiklerini söyledi. Cevher Muhammed, amaçlarının dışarıya bağımlı kalmadan temel ihtiyaçların bölge içindeki üretimden karşılanmasını sağlamak olduğunu da vurguladı.

Cevher Muhammed, Tıl Temir kentinde de doğal ve organik sera tarımcılığın ilk ürünlerinin kadınlar tarafından üretildiğini belirterek, "Su proje çalışmalarının Tıl Temir kentinde oluşturduk. 2023 ve 2024 yılı itibariyle Kuzey ve Doğu Suriye genelinde mevsimin iklim sıcaklığının üstünde olması tarımsal alanda belirli bir zorlanmaya neden olsa da çalışmalar; istekle ve azimle devam etti. Yıl itibariyle de yeni projelerle çalışmalarımıza kadınların öncülüğünde devam edeceğiz” şeklinde konuştu.

‘Kadınlar stratejilerini belirliyor ve örgütlülüklerini yaratıyor

Cevher Muhammed, yapılan projelerle istihdam alanı yaratıldığını söyleyerek, "Her sektörde yeni ilişkiler ve komünal alanlar yaratarak, kapitalizmin endüstriyalizm ideolojisi karşısında direnerek mücadele yürüten kadınlar, kendi stratejilerini belirlemekte ve örgütlemektedir. Hesekê Kantonu’na bağlı Hol Xatun Kooperatifi’ni örgütleyerek, 2 dükkan açtık. Bunlardan biri giyim dükkanı olup diğeri de ayakkabı dükkanıdır. Şedade, Serêkanî kampı, Hol de bulunan Erîşa kampı ve Tıl Temir kenti başta olmak üzere İştar kooperatifine bağlı sac ve tandır ekmek üretim merkezlerimiz mevcuttur. Kongre Star Kadın Ekonomi Komitesi ve Özerk Yönetim Ekonomi Komitesi ile un ve mazot ihtiyaçlarını tanzim ediyoruz” ifadelerini kullandı.

'Demsal Kooperatifi her döneme uygun örgütlenmektedir'

Ayrıca Hesekê Kantonu’nda 2017 yılının sonunda Lavin giyim imalat fabrikasının ve Demsal Kooperatifi’nin açıldığını belirten Cevher Muhammed, 8 yıl süre zarfında kadınların emeği ve çabalarıyla gelişim sağladığının altını çizerek konuşmasını şu şekilde sürdürdü: "Demsal Kooperatifi her döneme uygun örgütlenmekte ve aktif bir çalışma zeminine sahiptir. Kooperatifte yaklaşık 8 kadın çalışma yürütmektedir. Kooperatif çalışmaları doğal ve organik üretimin yanı sıra, temiz ve titiz bir çalışma ile yürütülmektedir. Kadınların el emekleriyle ürettikleri hiçbir ürüne kimyasal herhangi bir katkı maddesi koyulmamakta.”

'Kadınların komünal ilişki biçimleri kooperatiflere ve komitelere yansımakta'

Kadın Ekonomi Komitesine bağlı Lavin giyim imalat kooperatifine ilişkin de bilgi veren Cevher Muhammed, kooperatifin 22 kadın öncülüğünde çalışmalarına devam ettiğini söyledi. Lavin kooperatifine bağlı Hesekê, Qamışlo, Hol ve Girgelekê kentlerinde dükkanların olduğunu belirten Cevher Muhammed, “Lavin kooperatifi olarak amacımız ve hedefimiz, geniş alanlara yayılmak, dış ticarete açılarak örgütlenmek. Aynı zamanda ilerleyen süreçlerde kadın ekonomi komitesine bağlı, kot giyim imalat fabrikası açmayı amaçlıyoruz, bu temelde örgütlenme çalışmalarına başladık" dedi.

Cevher Muhammed, Rojava Devrimi’nde elde edilen başarıların Kongre Star çatısı altında örgütlenerek yaşamın kadın renginde inşa edildiğini belirterek “Kadınların yeni komünal ilişki biçimleri, devrimin birçok alanında yansımalarını gösteriyor. Bizler bu eksende kadınların kooperatif ve komitelerde yer almalarını ve ekonomide bağımsızlıklarını elde etmelerini istiyoruz" diye belirtti.