Tuareg toplumunda öncülük misyonu kadınlarda -2-
Tuareg’lerin tarihi ve toplumsal sınıfları
Tuareg çocukları anneleri tarafından eğitildiği için toplumda anneleri ile tanınırlar. Annenin etkisi tüm kültürlere ve yaşam tarzlarına hakimdir ve onlarsız hiçbir şey yapılamaz.
HÊLÎN GEMO
Haber Merkezi– Bir erkeğin annesi saygın bir aileden olduğunda, babasının kökeni bilinmese bile El-Ehqar Dağı'nın hükümdarlığında önemli bir rol oynayabilir, ancak annesinin kökeni bilinmiyorsa ve babası Tuareg’in en onurlu ailesinden bile olsa Tuareg kabilesinde önemli bir yer edinemez. Hamile bir kadının karnı babasının, erkek kardeşinin ve kabile üyelerinin gözü önünde açığa çıkması toplumsal bir ayıptır, dolayısıyla bir kadın hamile olduğunu öğrendiğinde çocuk doğuruncaya kadar babasını ve erkek kardeşini göremez. Hamile bir kadının doğum zamanı geldiğinde, aile onun çığlığını ve acısını duymasın diye kimse fark etmeden çöle koşar, bu yüzden Tuareg kadınları hamile kadını adım adım takip ederek ona yardım etme zamanı geldiğinde doğum yapması için yardım eder.
Kadının boşanması bir gurur kaynağı
Araştırmacıların belirttiği gibi Tuareg kabileleri arasında anne kökeni çok önemlidir. Bazı ülkelerde kadın ve erkek arasında boşanma olduğunda bu kadına ayıp olarak görülürken, Tuareg toplumunda kadınlar erkekten boşanması gurur kaynağı olarak görülür. Ayrıca hayatında birçok kez boşanma olayı yaşamış bir kadın, bu onun iyiliğinin ve sosyal statüsünün kanıtı olabilir. Boşandıktan sonra bir kadın, hiç evlenmemiş başka bir erkekle evlenmek istemekte özgürdür. Ayrıca Tuareg topluluğundan olan bir kadın isterse, Tuareg topluluğundan olmayan bir erkekle evlenme hakkına sahiptir.
Çocuklar için yapılan ‘İsim Bayramı’
Bayramları arasında yer alan ‘İsim Bayramı’ çocuk doğduktan sonra bir hafta sürer. Kadın çocuğu doğurduktan sonra annenin akrabaları çocuğu alır ve annenin çadırını dolaşır. Ertesi gün camiye giderek çocuğa inançlarına göre bir isim verirler ve çocuğa isim verildikten sonra bir kutlama yapılır.
Kültür ve Eğitim
Tuareg’ler dillerinin üç lehçesi olan Tamaziɣt, Tamasih ve Tifinag konuşurlar. Amazigh dilleri arasında kayıp Amazigh köklerini koruyan tek dil onların dilidir. Ayrıca tüm Emazigh halklarından sadece Tuareg’ler Tifinag alfabesini korumuştur. Din okullarında eğitimi çok önemli buluyorlar, çocuklarının çoğu örgün ilköğrenimini tamamlıyor, bazıları ortaöğrenimini bile tamamlıyor, çok az bir kısmı üniversitelerde okuyor. Düğün kutlamaları bir hafta sürer, damadın ailesi ve akrabaları gelinin köyüne gelir ve gelinin akrabaları da gelin ve damadın çadırını kurmaya başlar. Tuareg’ler, Odxist ülkesi ve en büyük medeni ve dini radyasyon merkezlerinden biri olan tarihi Tinbicto şehrini kurdular. Sinhaca İslam Ukba zamanında başlamış, Edarisa zamanında güçlenmiş ve üçüncü Hicri dönemde tam olarak tecelli etmiştir. Bütün İslami bayramları kutlarlar. Ramazan ayının başlangıcından bitimine kadar lezzetli yemekler, deve yarışları ve dualarla kutlarlar.
Tuareg’lerin yazılı edebiyatı yoktur, onun yerine sözlü edebiyatları vardır ve bu sözlü edebiyat, nesilden nesile aktarılır. Eserleri arasında bir asır önce bazı oryantalistler tarafından derlenen referanslar ve batılı araştırmacılar tarafından yakın zamanda yayınlanan eserler yer almaktadır. Ayrıca Tuareg’lerin şiirleri, oyunları, hikayeleri, atasözleri, şarkıları, tarihi hikayeleri, efsaneleri ve teorileri de vardır.
‘İmzade’ müzik aletini sadece kadınlar çalar
Tuareg’ler, düğünlerinde tindi adı verilen müzik aletini kullanırlar. Ayrıca en önemli müzik aletleri olan İmzade, şekil itibariyle kemana benzer ve sadece kadınlar tarafından çalınır. Günümüzde en ünlü grupları olan Tinaroyin, Terkaft, Tamikirist, İmirhan ve Tomast olmak üzere birçok Tuareg müzik topluluğu oluşmuştur. Esnafları el sanatlarına çok sever ve takoba denilen kara kılıçlar, tasxalt denilen gümüş ve altın zincirler ve azap denilen küpeler yaparlar.
Giyim ve kuşamları
Tuareg’ler, Avrupalı tarihçiler arasında mavi insan olarak bilinirler çünkü giysilerinde mavi boya olduğu için derilerinde mavi izler bırakır. Tuareg’ler renkli elbiseler giyerler. Tuareg erkekleri başlarını ve yüzlerini beyaz veya siyah örtüyle örterler ve yazın çölün toz ve sıcaklığından, kışın ise soğuktan korunmak için bol mavi giysiler giyerler.
Yiyecek ve geçimleri
Tuareg’ler çölde yaşadıkları için ve yiyecek bulmakta zorlandıkları için çok fazla açlığa ve susuzluğa dayanıklıdırlar. Ana besinleri et ve süttür, özellikle az pişmiş et onlar için çok önemlidir. Ateşi yakıp, eti közün içine koyarlar ve et iyi pişmeden çıkarır ve yerler. Tavuk eti ve yumurtasını hiç yemezler. Ekmeklerini kömür üstünde yaparlar ve bu ekmeğe ‘Tagla’ adını verirler. Birçok yemeklerine süt katarlar, süt ve unu karıştırıp çorba yaparlar. Pirincin içine süt eklerler ve hurma ile beraber süt içerler.
Misafire büyük saygı gösterirler
Tuareg’lerde misafire büyük önem verilir. Misafirin iyi karşılanmaması ayıplanır. Bu yüzden misafire büyük bir saygı gösterirler. Çadırlarının içinde çay içmek için küçük bir masa ve misafirler için büyük bir masa var. Tuareg kadını uzak bir yerden bir misafir veya aile üyesi geldiğinde karşılama işareti olarak elinde deve sütü dolu bir kase ile dışarı çıkması da adettendir. Eve çok sayıda misafir gelirse, mahallenin tüm kadınları o evin kadınlarına yardım etmek için o eve giderler.
Kıtlık yaşamlarını etkiledi
Eski çağlardan beri ticaretle uğraşan Tuareg’lerde süt ve et temel besin kaynağı olduğu için deve, inek ve koyun sahibi olmak ana görevlerinden biridir. Ayrıca sadece köleler ve hizmetçiler çoban ve çiftçi olarak çalışır. Geçmiş yüzyıllarda ticaret kervanları olduğu için Sahra'da yoksulluk yoktu. Bazı bölgelerinde tuz vardı ve kervanlar güney ülkelerine tuzu yüksek fiyata satmak üzere nakledildiler. Avcılık hakkında çok şey biliyorlar ve özellikle geyik ve zürafa avlıyorlar. Sahra'yı ve kıyı bölgesini vuran kuraklık, Tuareg’lerin yaşamlarını derinden etkiledi. Özellikle Mali ve Nijerya’da bu iki ülkenin hükümetleri Tuareg’lerin yaşadığı bölgelerde herhangi bir kalkınma projesi yürütmedi.
Yarın: Tuareg’lerin Fransız sömürgeciliğine karşı direnişi