Afganistan'da kadın mücadelesi için dönüm noktası olan RAWA Derneği'nin kurucusu Mina Kişwar Kemal’i ve kadın mücadelesini dönemin tanıklarından Nadiya Ezizi anlattı. 

BAHARİN LEHİB

Kabil - Mihemede Zahir Şah'ın 40 yıllık hükümdarlığı, amcasının oğlu Daud Han tarafından 1952 yılında yaptığı darbeyle el değiştirdi. Yerine Afganistan'da 'cumhuriyetçi' bir sistem getirildi. İkinci Dünya Savaşı'ndan Afganistan'da etkilendi. Daud Han ve üyeleri ülkedeki kitlesel protestoları önlemek için kirli sistemlerinde küçük demokratik reformlar yaptılar.

1960 yılı, Afganistan'daki demokratik ve Marksist mücadelelerin zirvesi olarak görülür. O dönemde solcu ve demokrat hareketlerin temel amacı, kadın sorunu ve kadın-erkek eşitliğiydi.  Kadın mücadelesini önceleyen bir çok kadın aktivist dernek, hareket gibi oluşumlar kurarak kadınları örgütledi. Bunlardan biri olan Mina Kişwar Kemal (27 Şubat 1956- 4 Şubat 1987), 1956 yılında Afganistan'daki ilk kadın örgütünü kurdu. “Devrimci Afgan Kadınları” olarak bilinen bir grup kadınla birlikte, “Afganistan Devrimci Kadınlar Derneği (RAWA)” adlı ilk kadın örgütünü kurdu. Bu, Afganistan'da demokratik bir toplumdan bahseden ve kadınların siyasi haklarını güvence altına alan ilk kadın derneğiydi. Dernek ayrıca ilk kez çözümün kadınların mücadelelerini tanımaktan geçtiğini açıkladı.

Mina Kişwar Kemal’i ve  mücadelesini o yılların tanığı Nadiya Ezizi ajansımıza anlattı.

Mina’nın arkadaşı konuştu

Mina Kişwar Kemal’in düşünce ve fikirlerinin gelişmesinde dünyadaki sosyalist özgürlükçü hareketlerin etkisi olduğunu söyleyen Nadiya Ezizi, “Özgürlük hareketleri, kuşkusuz Mina'nın düşüncelerini etkiledi. Kabil Üniversitesi'ne girdiğimde, Afganistan'da ilerici hareketlerin büyüme dönemiydi. O sıralarda Amerika'nın Vietnam'daki utanç verici işgal girişimi ve yenilgisi, Afganistan’da dahil olmak üzere dünyadaki entelektüel hareketlerin çoğunu emperyalizme ve gericiliğe karşı mücadelede daha kararlı hale getirdi. Vietnamlı devrimcilerin Afgan kadınları ve gençleri için örnek olduklarını söyleyebiliriz. Mina mücadelesinde, Filistin Kurtuluş Hareketi, bölgedeki adalet ve bağımsızlık hareketlerinden ilham almıştır. İran'ın sol ve ilerici güçlerinin, özellikle de İran'ın devrimci kadınlarının mücadelesinde, en büyük etkiyi Mina ve kadın arkadaşları yaptı” ifadelerini kullandı.

RAWA kuruldu

Mina Kişwar Kemal’in mücadeleye başladığı zamanki toplumsal ve siyasi durum hakkında değerlendirme yapan Nadiya Ezizi, “Mina Kabil Üniversitesi'ne girdiğinde, Afganistan'daki ilerici ve devrimci hareket açısından zengin bir dönemdi. Öğrenci birlikleri ‘Gençlik Örgütü’ veya Şola Cavîd Hareketi tarafından yönetiliyordu. Bu, Marksizm-Leninizm ve Maoist düşünceyi destekleyen Afganistan'daki en büyük sol harekettir. Bu örgüt 1944'te kuruldu ve 1947'de Şola Cavid adında bir dergi çıkardı. Mina, Afgan toplumundaki baskı ve ataerkilliği yakından tanıyordu ve bunu değiştirmek istedi. Bu, Mina'nın arkadaşlarıyla birlikte Afganistan Devrimci Kadınlar Derneği'ni (RAWA) kurmasını sağladı” dedi.

İki öğrenci katledildi

Derneğin kuruluşundan bir yıl sonra, 7 Mayıs 1957'de Sovyetler Birliği'nin işbirliğiyle Afganistan'da halka ve askeriyeye karşı bir darbe gerçekleşti. Darbenin birinci yıldönümünde Mina Kişwar Kemal’in öncülüğünde öğrenciler, Sovyetler Birliği'nin saldırgan hükümetine karşı büyük bir yürüyüş düzenledi. Bu yürüyüşe şiddetle karşılık verildi. Eylemin en ön saflarında yer alan Nahid ve Weciha adındaki iki öğrenci, askerler tarafından katledildi.

Dernek ilk yayınını “Kadınların Mesajı” adıyla yayımladı. İlk sayısında Nahid ile Weciha’nın fotoğrafları yer aldı. Dergi “Kadınların Mesajı” ile ilk sayısında suçluların, yerli ve yabancı ajanların ve Taliban'ın gerçek yüzünü ortaya çıkardı.

Halkın yanında yer aldı

Afganistan Kadın Devrimciler Derneği'nin 7 Nisan darbesinin ardından bir savaşa karşı bir cepheye dönüştüğünü söyleyen Nadiya Ezizi, “Dernek, Rusya'ya karşı verilen savaşta halkın ve demokrasi güçlerinin yanında yer aldı. Ayrıca kız ve erkek çocukların eğitimi için çalıştı ve kadınlar için bir dikiş fabrikası kurdu. Dernek, başta kadın ve çocuklar olmak üzere Afgan göçmenler için bir klinik kurdu. Mina'nın mücadelesi Sovyetler Birliği ve hükümetinin yenilgisiyle bitmedi. 8 Mayıs 1971'de iktidar mücadelesinde Afganistan'ın tamamı yerle bir edilmiş, 65 bin kişi katledilmiş, evler, müzeler ve tüm kamu kurumları yağmalanmıştı. 7'den-70’e kadın ve kız çocuklarına tecavüz edildi” şeklinde konuştu.

Taliban ilk kez 1975'te iktidara geldi. Taliban, Bamyan ile Mazar halkının katliamında olduğu gibi şimdiye kadar suç işlemeye devam ediyor.