EBÎR MUHEMED

Qamişlo – Kürt halkının kolektif hafızasında büyük yaralar açan, insanlık tarihinin kirli ve karanlık çocuk katliamlarından biri 13 Kasım 1960’ta Rojava’nın Amûdê kentinde yaşandı. Hayatlarında ilk defa sinemaya giden Rojavalı 500’e yakın Kürt çocuğun Amûdê’nin Şehrazad Sineması’nda Mısır yapımı Cezayir bağımsızlık savaşını konu alan Cerimet Nifis El-Leyl “Gece Yarısı Suçlaması” isimli filmi izlediği sırada filmin gösterildiği perde tutuşur ve büyük bir yangın çıkar. 200 kişilik kapasiteye sahip olan sinema salonuna 500 çocuk götürülmüştü. Tanıkların anlattıklarına göre 180 ile 283 çocuk yanarak can verdi. Pek çok kişiye göre Suriye devleti bu olayı gerçekleştirmiş ve kimileri yangının elektrikten çıktığını ama o karanlık günde ne olacağını ve bu trajediye kimlerin sebep olduğunu bilmediğini söylüyor. Kuzey ve Doğu Suriye’nin Amûdê kentindeki sinema ateşi, Batı Kürdistan halkına yönelik zulmün ve adaletsizliğin sembolü olarak halen canlılığını koruyor. İnsanlıktan uzak olan utanç verici Suriye devlet güçlerinin sessizliği altında çocukların haykırışlarına sadece o çocukların aileleri gitti. Ancak alevlenen ateş çocukların narin sesinden daha güçlüydü.  Olayın üzerinden 61 yıl geçmesine rağmen hala yaralar canlılığını koruyor. İbrahim Şexo da olayı yaşayanlardan. Roksen Kamil, eşinin yaşadığı olaya dair ajansımıza konuştu.

Eşi olayı yaşayan çocuklardan

O gün gösterilen filme çocukların gidip izlemesi için bir mecburiyetin olduğunu ifade eden Roksen Kamil, “Eşim İbrahim Şexo, Amûde ateşinin içindeydi. Sinemanın hikayesi anlatmak oldukça zor. 1960’da Amûde’de okulların hepsi öğrencileri sinemaya filmi izletmek için hazırlanıyordu. Okul, film karşılığında bir Suriye lirası istemişti. Parayı getirmeyen ve filmi izlemeyenin okuldan atılacağı belirtildiği için bir mecburiyet vardı. Eşim de ağabeyinden para alıp sinemaya gitti. Okulun çocukları birkaç gruba ayrılmıştı ve her saat başı bir grup içeri giriyordu. O gün iki grup filmi izledikten sonra üçüncü grup filmi izlemek için içeri girdi ve unutulmayan bu felaket yaşandı” dedi.

“Yanık kokusu 40 gün geçmedi”

Sinemada her şeyin ateşin daha da güçlenmesine neden olduğunu ifade eden Roksen Kamil, “Filmin içinde de ateş vardı ve Cezayir devrimine ilişkindi. Söylentilere göre sorun sinemanın jeneratöründe varmış ve jeneratör alev almış. Ayrıca içeri alınan çocuk sayısı salonun kapasitesinden daha fazlaymış. Bu da oksijenin azalmasına ve ateşin daha da gürleşmesine neden olmuş. Sinema salonun etrafındaki çuvallarda ateşin daha da gürleşmesine neden oldu. Yangın çıktığı gibi çocuklar sinema salonunun kapısına yönelmiş. Yaşadıkları korku ve sayılarının çokluğu birbirlerini ezmesine neden olmuş. Çoğu çocuk bu şekilde yaşamını yitirmiş. Kimi çocuklar kendini kurtarabilirdi. Büyükler onların yardımına koştu. Eşimin ayağı ve kolu yandı. Hala da Amûdê’deki yurttaşlar 40 gün boyunca yanık kokusunun kentten gitmediğini söyledi. 256 çocuğun yaşamını yitirdiği belirtiyor ama sayı daha fazla. Çünkü eşim okula döndüklerinde öğrencilerin neredeyse hiç olmadığını söylüyordu” diye belirtti.

“Kürt çocukları hedef alındı”

Kürt çocuklarının hedef alınmasına ilişkin konuşan Roksen Kamil, yaşananları şu sözlerle anlatmaya devam etti: “Yangın çıktığında Suriye devleti askerlerinin hiç biri olay yerine gitmedi. Bu olaya karşı sessiz kaldılar. Ailelerin çocuklarını kurtarmalarına izin vermediler. Muhemedê Seid Axa çocukların imdadına gelinceye kadar da kimseye izin vermediler. Birçok çocuğu kurtardıktan sonra ise kendisi de şehit düştü. Bu durum insanın kafasında birçok sorunun oluşmasına neden oluyor. Bu bir oyun muydu? Olaya ilişkin herhangi bir soruşturma açmadılar. Sinema salonunu acil bir şekilde temizlediler ki kanıt kalmasın. Bugüne kadar hep yangının jeneratörden çıktığı söyledi. Kürt çocuklarını hedef aldılar.”

Sinema bahçeye dönüştürüldü

Bu yangının bilinçli bir şekilde çıkarıldığını Kürtlerin bildiğini sözlerine ekleyen Roksen Kamil, bu nedenle Kürt halkının düşmanı karşısında birlik olması gerektiğini belirtti. Olayı yaşamadığını ancak her olaydan bahsettiğinde yüreğinin yandığını aktaran Roksen Kamil, “Şuan sinemanın yerini bahçeye dönüştürmüşler. Ülke dışından gelen herkes bu bahçeyi ziyaret ediyor. Bunu da Özerk Yönetim yaptı. Onlara teşekkür ederiz” dedi.