Pandemi yaşamımızda tartışmasız bir şekilde çok şeyi değiştirdi. Absürd bir konu gibi gelebilir, ancak çocuklarımıza kendisince estetiği dayatan barbie markasıyla anılan oyuncak firmasının bile “barbie tatilde, barbie partide” gibi versiyonlarından “barbie hastanede, operasyon odasında” oyuncaklarına doğru evrildik. Bebek markası üreticisi bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik alanında çalışan kadınların bebeklerini yaptı.

SUHAM AKMAN

Haber Merkezi - Dünyanın “en çok satan!” oyuncaklarından olan 1959 yılında pisayasa sürülen barbie, televizyon dizilerinden, parfüm, terlik, çantalara ve daha nelere imzasını atmadı ki? Amerikalı bir iş kadını Ruth Handler’in kızından etkilenerek tasarladığı bebek “piyasaya” sürüldüğünde yıl 1959 idi. Kızının yetişkin bebeklerle oynamasından etkilenen Ruth Handler’in, gerçeğe yakın üç boyutlu bir bebek yapmaya karar verdikten sonra profesyonel bir terzi de tutarak giysilerini bile tasarladı. Yaptığı bebeği, ardından oyuncak firmasına götüren ve bugün bildiğimiz adıyla kabul ettiren Ruth Handler’in bebekleri 1959 yılında piyasaya çıkmış oldu.

Birçok kadının kabusu oldu

İsmi Barbara, kısaltılmış hali ile ise Barbie olan bebeğin fiziki ölçüleri, görünümü ve bil cümle herşeyi kadın örgütleri ve feministler tarafından eleştiri konusu yapıldı sık sık ve yapılmaya da devam ediyor. Genellikle sarışın, dar kalçalara sahip, belirli fiziksel görünüme sahip, makyajlı olan bu bebekler ile büyüyen çok sayıda genç kadının kabusu oldu aslında bu bebekler ve olmaya da devam ediyor. Çok sayıda genç kadın bu bebeklere benzemek için estetik yaptırmak üzere ameliyat masalarına uzanırken, kimileri istediğini elde etti, kimileri ise ameliyat masasına yatmadan önceki yaşamına istese bile geri dönemez hale geldi.

Yarım asrı geride bıraktı

Oyuncak markası olarak barbienin resmi doğum günü bile var. 9 Mart 1959 ve bu oyuncak ailesine bir de kardeşler, kız kardeşler katılır zamanla. Düşünün dünyada ortalama her saniyede iki adet satılan bu oyuncak, yılda 30 milyonun üzerinde satış yapmaktadır. Oyuncak piyasasının yüzde 30’unu tek başına işgal eden barbie, Japon olmak üzere farkı modellerde de üretilmiş, ancak beğeni görmemesi nedeniyle üretimden kaldırılmış. 1959 yılında başlayan “altı üstü bir oyuncak” diyebileceğimiz hikaye bugün yarım asrı geride bırakan, bir oyuncak markası olmanın ötesine geçti.

Covid-19 ile gelen yeni barbieler

Bebek markası üreticisi bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik alanında çalışan kadınların bebeklerini de yaptı. “Rol Modeller” adıyla dünyaya sunulan oyuncaklardan biri Oxford Üniversitesi’nden Astra Zeneca’nın yani Covid 19’a karşı aşı geliştiren bilim insanlarının içerisinde bulunduğu grup ve bu grubun öncülüğünü yapan Sarah Gilbert’i temsil ediyor. Sarah Gilbert, kendisinin temsili bebeğini eline alarak verdiği mesajda şu sözleri paylaşıyor: “Umarım Barbie’mi gören çocuklar bilimsel kariyerin dünyamıza yardım etmek için ne kadar hayati olduklarını fark ederler.”

Diğer temsili yapılan bilim kadınlarının isimleri ise şöyle:

Amy O'Sullivan, Brooklyn, New York'taki Wycoff Hastanesi'nde covid-19'lu ilk hastayı tedavi eden acil servis hemşiresi, Audrey Cruz, Las Vegas'ta doktorluk yapıyor, Kirby White, sağlık çalışanlarının pandemi sırasında yıkayıp yeniden kullanabilecekleri cerrahi bir önlük oluşturulmasına öncülük eden Avustralyalı bir doktor.  Chika Stacy Oriuwa,Toronto Üniversitesi'nde sağlık alanında sistemik ırkçılıkla savaşan yerleşik psikiyatrist. Brezilyalı biyomedikal Jaqueline Góes de Jesus da oyuncak firmasının yeni koronavirüs araştırma çalışmaları için seçtiği bilim insanlarından biriydi.

Pandemi ile gelen kapanmalarla tüketim-alım düzeyinin düşmesi, ilerleyen teknoloji ve bilim kadınlarının rovaçta olduğu günlerde tüketim kültüründe bol makyajlı barbilerden steteskoplu barbielere geçmiş olmak falso bir hamle olarak görülmese bile şimdiden “tuttuğu” aşikar.