Küçük Wanda’dan Vladka Meed’e İkinci Dünya Savaşının direnişçi kadınları
Küçük Wanda lakaplı Niuta Teitelbaum, Hannah Szenes, Renia Kukielka, Bela Hazan ve Vladka Meed, İkinci Dünya Savaşı’nda Nazilere karşı büyük bir direniş sergiledi. Kimisi oyuncak ayı içerisinde silah taşıdı, kimisi Nazi üssüne girerek halkının intikamını aldı, kimisi ölüm kampına paraşütle atladı, kimisi Katolik gibi davranıp ayinlere katıldı. Yahudi kadınlar, katledilen halkın intikamını almak ve özgür bir yaşam kurmak için büyük bedeller ödedi.
Haber Merkezi - İkinci Dünya Savaşı 1939'dan 1945'e kadar süren küresel savaştı. Savaşa tüm büyük güçler dâhil dünya ülkelerinin büyük çoğunluğu insanlık tarihindeki en ölümcül savaş olarak bilinen İkinci Dünya Savaşı’na katıldılar. II. Dünya Savaşı'nın 1 Eylül 1939'da Almanya'nın Polonya'yı istila etmesi ve ardından ayın üçünde Birleşik Krallık ve Fransa'nın Almanya'ya savaş ilan etmesiyle başladığı kabul edilir. Nazi ırkçı politikalarından dolayı 11 ile 17 milyon arasında sivil hayatını kaybetti. Bunların arasında Yahudiler, Çingeneler, eşcinseller ve etnik kökene sahip insanlar da vardı. Nazi Almanya’sında milyonlarca Yahudi katledildi. Nazi ırkçılığına karşı direnişler de oldu. Kadınlar da bu direnişlerin parçasıydı ama onların hikâyeleri hiç anlatılmadı. Kadınlar gizli göreve çıktılar, oyuncak ayılar içinde silahlar kaçırdılar ve gerçeğin taşıyıcılarıydılar.
Nazilerin korkulu rüyası: Küçük Wanda
Küçük Wanda lakaplı Niuta Teitelbaum, II. Dünya Savaşı sırasında Polonya’nın başkenti olan Varşova'da bir Yahudi direniş savaşçısıydı. Savaş sırasında Yahudi Savaş Örgütü ve Komünist Gwardia Ludowa (GL) için kurye olarak görev yaptı. 1943 yılında, Niuta Teitelbaum Varşova’nın merkezinde bulunan Chmielna Caddesi'ndeki Nazilerin gizli bir üssü olan bir binaya girdi ve üç Nazi askeriyle karşı karşıya geldi. Varşova Üniversitesi'nde tarih okuyan 24 yaşındaki Yahudi bir kadın olan Niuta, örgülü sarı saçlarının etrafına bir fular bağlanmış Polonyalı bir çiftçi kızı kılığına girmişti. Kızaran yüzüyle gülümseyerek silahını çıkardı Nazi askerlerini vurdu. İki asker öldü biri ise yaralandı. Ancak Niuta tatmin olmadı. Bir doktor paltosu buldu, yaralı askerin tedavi gördüğü hastaneye girdi ve hem Nazi askerini hem de onu koruyan polis memurunu öldürdü.
En çok aranan listeye girdi
Örgülü saçlı Küçük Wanda, Nazi gizli örgütünün en çok aranan listesine girdi. O sadece Polonya'da Nazilerle son derece kurnaz ve cüretkâr bir şekilde savaşan birçok genç Yahudi kadından biriydi. Yahudi kadınlarının II. Dünya Savaşı’ndaki direnişi tarihte büyük ölçüde göz ardı edildi. Çok azı yazıldı ve bilindi. Bu kadınlardan bahsederken hemen insanın aklına Hannah Szenes geliyor.
Hannah idam sehpasına çıkarken katillerin gözlerine baktı
Hannah Szenes bir şair ve Özel Harekât İdaresi (SOE) üyesiydi. Hannah, genç bir İkinci Dünya Savaşı direniş paraşütçüsüydü. 1939'da memleketi Macaristan'ı Filistin'e gitmek için terk etmişti, ancak daha sonra Nazilerle savaşmak için Avrupa'ya döndü. II. Dünya Savaşı sırasında Auschwitz'deki Alman ölüm kampına sürülmek üzere olan Macar Yahudilerinin kurtarılması için Yugoslavya'ya paraşütle atlayan Filistin Özel Harekât İdaresi üyesi 37 Yahudi’den biriydi. Szenes, Macaristan sınırında tutuklandı, hapsedildi ve işkence gördü, ancak görevinin ayrıntılarını açıklamayı reddetti. Sonunda idam mangası tarafından yargılandı ve idam edildi. İdam edilirken katillerinin doğrudan gözlerine baktığı söyleniliyor. Hannah halkını kurtarmak için geri dönmüştü ve savaşırken öldürülmüştü.
Renia Kukielka: Katolik gibi davrandı, ayinlere katıldı
Direnen sadece bu iki kadın değildi, Nazilere meydan okuyan, çoğu Nazi işgali altındaki Polonya'yı terk etme şansı bulan ama terk etmeyen çok sayıda genç Yahudi kadın vardı. Polonyalı-Yahudi “getto kızları” tabancaları oyuncak ayılara saklayarak taşıdılar, Nazilerle flört ederek onları öldürdüler. Renia Kukielka, 1930'larda Polonya'da sofistike Yahudi tiyatrosu ve edebiyatı dünyasında ve yaklaşık 180 Yahudi gazetesi içinde büyüdü. Hitler, Renia’nın kasabası Jedrzejow’u işgal edip ailesini bir gettoya kilitledikten sonra Renia kurtulmayı başarmış ve tarlalardan kaçtı. Fark edilince hareket halindeki bir trene atladı ve gittiği yerlerde Katolik gibi davrandı. Bir hizmetçi işi buldu ve haftalık kilise ayinlerine katıldı.
Gizli görev için seçildi
Hatıralarını yazdığı bir kitapta o günleri şöyle anlatmış; “O kadar iyi oyuncu olduğumu bilmiyordum. Rol yapabiliyor ve taklit edebiliyordum.” Polonyalı bir kaçakçıya para vererek Bedzin kasabasındaki ablasının yanına gitti. Savaştan önce Bedzin, büyük ölçüde orta sınıf bir Yahudi topluluğuydu ve modern Yahudi kimliği sorununa yanıt olarak çoğalan Yahudi siyasi partiler için bir merkezdi. Yahudi gençlik gruplarından oluşan geniş bir ağ bu partilere bağlıydı. Hitler’in Polonya’yı fethinden sonra gençlik grupları milisler kurdu. Renia Bedzin’e geldiğinde, kasaba seküler, sosyalist eğilimli Yahudi gençler ve genç yetişkinler tarafından örgütlenen bir isyan hücresine ev sahipliği yapıyordu. Kadınlar da bu isyana katılmıştı. Gizli görevler için seçilen kadınların açık saçları, mavi veya yeşil gözleri, iyi duruşları ve kendilerine güvenen bir yürüyüş şekli ile "iyi" veya pasif bir şekilde "Aryan" veya Katolik gibi görünmesi gerekiyorlardı. Renia seçilenlerden biriydi. İçinde öfke ve derin bir adalet duygusuyla yaşayan 18 yaşındaki Renia, bir yeraltı ajanı, “kurye kızı” oldu.
Bela Hazan belgeleri çaldı, Vladka Meed dinamit kaçırdı
Aryan tarafında yakalanmak kesin ölüm anlamına geliyordu; buna rağmen, bu genç kadınlar saçlarını sarıya boyadılar, Yahudi kimliğini ortaya koyan kolluklarını çıkardılar, yüzlerinde sahte gülümsemelerle gizlice Nazi üslerine girip çıkıyorlardı. Kadınlar tabanca, mermi ve el bombası kaçırdılar, onları marmelat kavanozlarına, patates çuvallarına ve özel tasarım el çantalarına sakladılar. Bela Hazan da direnen kadınlardan biriydi. Nazi üslerinden birinde tercüman ve resepsiyonist olarak çalışırken Nazi belgelerini çalarak, Yahudilere veriyordu. Vladka Meed ise Nazi üslerinden birinden dinamit kaçırdı. Daha sonra Yahudilerin saklanmasına yardım etti, onlara gizlice para, tıbbi yardım sağlıyordu ve Yahudilerin sahte kimlikler için fotoğraf çektirmek zorundaydı ve o güvenilir fotoğrafçılar getirdi.