BERÇEM CÛDÎ

Kobanê- Kuzey ve Doğu Suriye’nin Kobanê kentinde önemli geçim kaynaklarından biri olan zeytin üretimi bu yıl yağışların az olması, yüksek sıcaklık ve Kuzey ve Doğu Suriye'ye dönük ambargodan kaynaklı tarım ilaçları fiyatlarındaki artış nedeniyle düştü. Tarım Müdürlüğü istatistiklerine göre bölgedeki zeytin ağacı sayısı yaklaşık bir milyon 635. Kobanê halkı her yılın Ekim ayı başlarında mahsulünü toplamaya başlıyor ama bu sene ciddi bir verim eksikliği görülüyor.

‘Bu yıl zeytin az’

Kobanê Kantonu’nun Ziravkê Köyü'nde zeytin ile geçimini sağlayan 70 yaşındaki Emîne Şêx Ehmed, yaklaşık 950 ağacının olduğunu söylüyor. Ve zeytin ağaçlarının yaşlarının 30 yılı aştığını belirterek, bu kadar çok sayıdaki ağacın iyi bir bakım ve özene ihtiyacı olduğunu dile getirdi. Ağaçların büyüme ve hasat aşamalarına değinen Emîne Şêx Ehmed, "Fidanları toprağa diktikten sonra zeytin ağacı birkaç aşamadan geçer. Ağaçları hastalıklardan ve zararlardan korumak için ilaçlama gerekiyor. Her yılın ekim ayında kadınlar sonbahar yağmurlarından sonra zeytin mahsulünü hasat etmeye başlar. Bu yıl yağış olmadığı için zeytin üretimi çok az. Ayrıca yüksek fiyatlardan ötürü gübre ve ilaç da alamıyoruz” diye belirtti. 

‘Zeytin büyük emek istiyor’

Mewlîde Deho Îbrahîm (60) ilerleyen yaşı nedeniyle zeytin ağaçlarınıa bakamadığını bu yüzden de kuruduğunu söyleyerek, “Zeytin büyük emek istiyor ve zahmetli bir iştir. Emek verirseniz karşılığını size verir. İlaçlamak, sulamak gerekiyor. Benle eşim artık yaşlandık bakamıyoruz, baksaydık belki kurumazdı ağaçlarımız” diye vurguluyor. Kobanê’nin ağırlıklı olarak geçimini tarımdan sağladığını ve bu zamana kadar da tarım ile ayakta kaldıklarını söyleyen Mewlîde Deho Îbrahim, zeytinin büyük bir geçim kaynağı ve yaşam kaynağı olduğunun da altını çiziyor, yaşam kültürünü de şekillendirdiğini hatırlatıyor.

Kadınların zeytin telaşı başladı

Zeytinden  ve yağından bir çok ürün yapıldığını hatırlatan Melîke Ibrahîm (45) ise yağış azlığından yakınarak, "Zeytin hasadına başladık. Yeşil zeytinleri özellikle kendimiz yemek için kaldırıyor ve özel olarak hazırlıyoruz” derken nasıl hazırlandıklarını anlatıyor. 300’e yakın zeytin ağacına sahip olduklarını söyleyen Melîke Ibrahîm, ağaçlarının yaşlarının 25 ve üstü olduğunu aktarıyor.

Kadınların zeytin sezonunun başlamasıyla beraber ayrıca zeytin hazırlama telaşına girdiğini de kaydeden Melîke Ibrahîm, "Zeytin hasadı bittikten sonra kadınlar kışlık zeytinleri kırma, kavurma, hazırlama işlemlerine başlıyor. Yağlı tipte zeytinlerin hazırlanmasının özel bir yöntemi var. Zeytinler daha sonra üzerine su konulan bir kaba konur ve bu su güneş ışınları altında art arda üç kez zeytinler acılıktan kurtuluncaya kadar suları sık sık  değiştirilir ve sonunda, üzerine tuz ve limon eklenir” derken her zeytinin ve kullanma biçimine, zamanına göre farklı işlemlerden geçirilerek sofralara ulaştırıldığını da hatırlatıyor.