CAROLİNE BAZZI

Beyrut – Lübnan’daki engelli kişiler yaşanan ekonomik kriz nedeniyle zor günler yaşıyor en başta da sağlık hizmetlerine eşit bir şekilde erişemiyorlar. Lübnan’da engelliler, hastane ya da daha az vergi ödeme gibi bazı haklardan yararlanmak için Çalışma ve Sosyal İşler Bakanlığı’ndan engelli kartı alıyor. Ancak bunun da bir kotası var.

“400 bin engelli olduğu tahmin ediliyor”

Lübnan Bedensel Engelliler Federasyonu Yardım Programı ve Çalışma Ofisi Koordinatörü Nada Ozair, engellilerin durumunu “Lübnan nüfusunun yüzde 15’ini oluşturan engellilerin durumu çok kötü. Mart 2021’e kadar engelli kartı alanların sayısı 120 bin. Ayrıca Lübnan’daki engelli sayısı 400 bin olduğu tahmin ediliyor. Bu da bu oranın gerçeği temsil etmediğini ve bu kartın onlara eşit şekilde hizmet etmediği anlamına geliyor. Ekonomik kriz gerçekliği ve pandeminin yayılması nedeniyle engelliler birçok engelleme ve tecrit ile karşı karşıya kalıyor” sözleriyle anlatıyor.

Yardım etmeye çalışıyorlar

Lübnan’da engelli kişiler birkaç bölgeye dağıtılıyor. Engelli kartlarını alanların oranı Lübnan’ın dağlık bölgelerinde yüzde 39. Güney’de yüzde 17, Beka’da yüzde 15, Kuzey’de yüzde 12 ve Beyrut ile Nabatiye’de ilçelerinde yüzde 9. Lübnan Federasyonu tarafından Kasım 2020’de yayınlanan verilere göre kart alanlar kadınlar için yüzde 43, erkekler için yüzde 57 arasında. Nada Ozair, “Lübnan Engelliler Birliği olarak, bizlere ulaşan kişiler için Sağlık Bakanlığı Genel yöneticisi yolu ile hastaların hastaneye gidebilmesi için yardım etmeye çalışıyoruz” diyor.

Birlik olarak, engelli kişiler ve platforma kayıt yaptıranların korona aşısı için sağlık durumlarına ilişkin araştırma ve soruşturma yaptıklarını dile getiren Nada Ozair, kimi kişilerin aşıdan faydalanamadıklarını belirtiyor. Aşı olmayan kişiler hakkında verilerin olduğunu ifade eden Nada Ozair, “Verilere göre yüzde 13’ü tek aşı yaptırmış. Yüzde 55’i de bilinç eksikliği ve engelli insanları hedef alan özel medya kampanyalarından kaynaklı aşı yaptırmak istemiyor” diye konuştu.

Engelli kartına ulaşım kısıtlı

Birliğin yardım projeleri ile bir takım tıbbi malzeme temini sağlandığını, ancak ekipmana ihtiyaç duyma oranının çok daha yüksek olduğunu söyleyen Nada Ozair, bu konuda yardım edecek kimsenin olmadığını dile getiriyor. Devletin bu kişilere karşı ilgisiz olduğunu vurgulayan Nada Ozair, “Geçtiğimiz 4 Ağustos’ta Beyrut’a yaşanan patlama sonucunda hastalananlar ilaç yardımı ve hizmeti alamıyor” diyor. Bütün engellilerin engelli kartı alamadığını sözlerine ekleyen Nada Ozair, bunun nedenini bir sağlık komitesinin olmayışı ve pandeminin yaygınlaşması olarak açıklıyor. Nada Ozair, özellikle Beyrut patlamasında sakat kalanlar olmak üzere engellilerin acı çektiğini ifade ediyor. İlaç fiyatlarının yüksek olması veya olmamasının engelli kişileri daha da geriye düşürdüğünü anlatan Nada Ozair, ilaç bulamayan birçok kişinin yaşamını yitirdiği bilgisini veriyor.

Kadınlar daha çok etkileniyor

Sosyal İşler Bakanlığı’nın tekerlekli sandalye ile diğer aletlerden sorumlu olduğunu ifade eden Nada Ozair, “Sosyal İşler Bakanlığı tek bir tekerlekli sandalye veriyor ve 4 yılda bir değiştirebiliyor. Bunun dışında bakanlık hiçbir sağlık malzemesi ve muayene sağlamıyor” şeklinde konuşuyor.

Veri çalışmalarına erkeklerin kadınlardan daha fazla katılmalarının nedenini açıklayan Nada Ozair, “Kadınların korunması, engelli kadınların tecrit edilmesi, toplumun onlara yönelik olumsuz etkileri gibi birçok neden bulunuyor. Biz birlik olarak engelli kadınların güçlendirilmesi için çalışıyoruz. İstedikleri yaşamı seçme hakları var. Engelli birinin varlığını istemeyen birçok aile var. Bu durum engelli kişileri etkilemektedir. Çünkü doğru bir şekilde teşvik edilmiyorlar. Bu durum erkeklerden çok kadınları etkilemektedir. Çünkü ataerkil bir toplumda yaşıyoruz” diyor.

İlaçlarını alamıyor

Lübnan’ın başkenti Beyrut’un kuzeydoğusundaki Burc Hemud mahallesinde yaşayan Anahîd Mardiros Antoyan, şeker hastası ve bu hastalığı onun bir ayağının ve diğer parmaklarının kesilmesine neden oldu. Ayrıca böbreklerinden de sorun yaşayan Anahîd Mardiros Antoyan,  kendi evinin etrafında biraz yürüyebilmek için koltuk değneği gibi araçları kullanıyor. 14 çeşit ilaç aldığını belirten Anahîd Mardiros Antoyan, kimi ilaçları bulduğunu kimi ilaçları ise ekonomik kriz nedeniyle bulamadığını söylüyor.  Ekonomik bir zorluk içinde olduklarını ifade eden Anahîd Mardiros Antoyan, “Eşim çalışıyor ancak aldığı maaş ilaçlarımın yarısını bile almaya yetmiyor. Bu nedenle kimi ilaçların kullanımı bırakmaya çalışıyorum. Lübnan Fiziki Engelliler Birliği, bazen mali bazen temizlik malzemeleri konusunda yardımcı oluyor” diye belirtiyor.

Önce parmakları sonra ayağı kesildi

Engelli kartı almadığını söyleyen Anahîd Mardiros Antoyan, “Kart için kimse bana gelmedi. Eşim Toplumsal Güvenlik Fonu’na kayıt oldu. Ancak eşim şuan teminat sahibi değil ve engelli kartı alamıyorum. Bir yıl içinde 2-3 defa hastaneye gittim ve her hastaneye yatırıldığımda bir parmağım kesiliyordu. Sonunda ayağım kesildi. Daha sonra sol ayağımın parmakları kesilmeye başlandı” şeklinde konuşuyor. Sosyal İşler Bakanlığı ile birçok kez iletişime geçtiğini ve kendisine geri dönüş yapılacağını aktaran Anahîd Mardiros Antoyan, şuana kadar herhangi bir geri dönüşün olmadığını da belirtiyor. Anahîd Mardiros Antoyan, korktuğu için korona aşısı da olmadığına dikkat çekerek “İlaçsız yerimdem kalkamıyorum.  İlaçlarıma 500,000 Lübnan lirasından daha fazlası gidiyor. İlaçlarım çok pahalı” şeklinde konuşuyor.