SORGUL ŞÊXO

Hesekê - Kobanê’de 2012’de başlayan devrim kıvılcımı tüm Kuzey ve Doğu Suriye’ye yayıldı. Devrimin kazanımlarından biri de 2019 yılında Kuzey ve Doğu Suriye’de Kadın Meclisi'nin kurulması oldu. Bu kazanımda devrim gibi tüm Kuzey ve Doğu Suriye’ye yayıldı ve 57'den fazla örgüt ve hareket kadın hakları için mücadele etmeye başladı.

Suriye Anayasasında kadınları koruma hakkı yoktu ya da kadınlar hakkındaki yasalar kağıt üzerinde kalıyor uygulanmıyordu. Kuzey ve Doğu Suriye Kadın Meclisi’nin kurulmasının ardından Anayasa Komitesi, yeni Suriye Anayasası'nda güvence altına alınacak kadın haklarını ve görüşlerini araştırmak ve paylaşmak için çalışmalar yürütüyor. Kuzey ve Doğu Suriye Kadın Meclisi Koordinatör Üyesi Stêr Qasim, konuya ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

Tüm kesimlerin görüşü alındı

Kuzey ve Doğu Suriye Kadın Meclisi'nin kurulmasıyla Anayasa ve Hukuk Komitesi'nin kurulduğunu belirten Stêr Qasim, “Anayasa Komitesi çok sayıda Kürt, Arap ve Süryani bileşenden oluşuyor. Ayrıca çok sayıda parti de temsilci olarak burada yerini alıyor. Komite, bir yıl 6 ay gibi bir süre çalışmalar ve toplantılar yaptı. Dünyada Kuzey ve Doğu Suriye'ye yakın birçok anayasa var. Bu kapsamda Suriye Anayasası, 2014'te yapılan Toplumsal Sözleşme, 2017 yılındaki Kuzey ve Doğu Suriye Federasyonu, Özerk Yönetim sistemi hepsi incelendi ve araştırıldı. Kuzey ve Doğu Suriye'deki tüm kadınlara hizmet edecek ortak bir görüş oluşturmak için tüm kadınların görüşlerini bir araya getirmek, tartışmak ve incelemek istedik. Yine toplumun tüm kesimi ile görüştük ve onların bu Anayasa’da görüşlerin yer almasını istedik” dedi.

Kimi maddeler eklendi kimileri çıkarıldı

24 maddeden oluşan bir görüş hazırladıklarını dile getiren Stêr Qasim, “Görüşmelerin ardından 24 maddelik bir görüşle yola çıktık. Kuzey ve Doğu Suriye'den gelen bu görüş, sadece kadın hakları açısından değil, Suriye'nin geleceği ve kadınlar olarak nasıl bir Suriye istedikleri açısından da önemli. Bütün bunlar anayasal açıdan netleştirildi. Temel isteğimiz demokrat, tüm bileşenlerin içinde yer alabileceği ve ademi merkeziyetçi olmayan bir Suriye'nin kurulmasıdır. Bu görüş, Suriye krizine siyasi çözüm sunulduğunda, bizlerin de Kuzey ve Doğu Suriye'deki kadınlar olarak görüşümüzü masaya yatırmaya hazır olmamız içindir. Bu, biz kadınlar Suriye'nin geleceğini inşa etmede katkımızın olmasını istiyoruz. Meclis dışındaki tüm kadın örgütlerinden, görüş ve öneriler aldık. Görüşler kapsamında kimi maddeler ekledik ve kimi maddeleri de kaldırdık” şeklinde konuştu.

Toplumsal Sözleşme yenilendi

Gelişmeler doğrultusunda görüşlerde değişiklikler olduğunu sözlerine ekleyen Stêr Qasim, “Suriye'de henüz bir çözüm olmadığı, savaş bitmediği ve günlük olarak olaylar yaşanmaya devam ettiği için Anayasa Komisyonu olarak görüşmelerimiz de devam ediyor. Hazırladığımız görüşler dışında, Suriyeli kadınlar ile görüşleri arttırmak için tartışıyoruz. Her gün günlük olaylar yaşanıyor. Bunun için Toplumsal Sözleşme yenilendi. Bu yenilemeye göre de anayasa komitemizde de şartlar ve hususlarda değişiklikler olmalıdır. Talebimiz görüşlerimizin Toplumsal Sözleşmeye göre olmasıdır ve net olmayan bir şey içinde yer almamasıdır” diye belirtti.

Siyasi çözümde aktif rol almak için…

Gelecekte Suriyeli kadınlarla iletişim kurabilmek için olayları takip etmek gerektiğini işaret eden Stêr Qasim, “Siyasi çözümde aktif rol oynayabilmek için olayları takip etmeli ve yeni değişikliklere göre hareket etmeliyiz. Kuzey ve Doğu Suriye'deki tecrübelerimizi görmeleri, kadınların bu sistemi nasıl yönettiğini ve nasıl farklı olduklarını bilmeleri için Suriye’deki diğer bileşenlerdeki kadınlarla tartışabilmek önemli” şeklinde konuştu.

Merkez Kuzey ve Doğu Suriye

Suriye'nin gelecekteki anayasasında Kuzey ve Doğu Suriye kadınlarının sesini ve düşüncelerini kalıcı hale getirme konusunda umutlu olduklarını sözlerine ekleyen Stêr Qasim, “Kadın ve Suriye davası için her bir yurttaş için önemli. Bu yüzden bir anlaşmaya varıp Suriye'yi inşa etmek ve mevcut krizden çıkmak çok önemlidir. Eskiden kadınlar davet beklerdi ama bugün yeni Suriye Anayasası hakkında görüşlerimizi yazıyoruz. Suriyeli kadınlarla temas oluşursa da bu öncülük bizimdir ve davet beklemeyeceğiz. Çünkü çözümü kendimiz gördük. Devrimden önce kadınların siyasi kararlar alma konusu kanunlarda şekilsel kalıyordu. Çünkü Suriye yasaları kadınları desteklemiyor ve kadınlara büyük zararlar veriyordu. Merkezimiz Kuzey ve Doğu Suriye’dir. Bunu da kadınlar yönetiyor” diyerek konuşmasını sonlandırdı.