NECVA RAHİM

Cezayir- Cezayir’de parlamento sandalyeleri için kadın aday sayısı başlangıçta 2490'a ulaştı, adayların bir kısmının adaylık şartlarını karşılamadığı gerekçesiyle sayı 1500’e düştü. Cezayir’de 12 Haziran’da sandık başına gidecek seçmenler kayıtlı olan 24 bin 416 aday arasından seçim yapacak. 12 Haziran 2021 parlamento seçimlerinde kadınların temsilindeki bu artışı demokratik bir başarı olarak selamlıyor kadınlar.

Kadınlar için atmosfer olumlu değerlendiriliyor

Cezayir seçimlerini eski parlamenter ve kadın hakları aktivisti Nefisa Lehresh ile konuştuk. Nefisa Lehresh "Yaklaşan seçimlerde kadın sandalyelerinin artması, yalnızca kadınları savunabilecek, kadın haklarını koruyabilecek ve yasalarının kazanımlarını koruyabilecek olumlu bir atmosferi temsil ediyor" dedi.

Yine seçmenlere sunulan listede 33’ncü numaradan bağımsız aday olan gazeteci Fatma El Zehra, “Bağımsız Ulusal Seçim Görevlileri, önümüzdeki seçimlerde tüm kadın adaylar için seçim koşulları ve yasal eşitlik, kadın eşitliği yasası kadın kota sistemine karşı adil olmuştur. Bu yasa kadın, erkek ve gençlerin siyasi hayata katılımını destekler ve teşvik eder” diyerek olumlu değerlendirdiğinin altını çiziyor.

Kadın adaylar internet ortamından baskılara maruz kaldı

Fatma Elzehra, "18 günlük seçim kampanyasının ardından, her iki cinsiyette de genel bir kabul var. Yazdığımız program kapsamında, Cezayirli bağımsızlar liste üyelerinin özel bir diyalogunda 36 aday 18 kadın ve 18 erkek olmak üzere 36 adaya ayrıldı” diyerek seçim kampanya sürecinde en çok kadın adayların özellikle internet ortamı üzerinden negatif baskıya maruz kaldığını eleştirdi.

Cezayir seçim tarihine dair bir kaç hatırlatma:

1991

İslami Kurtuluş Cephesi (İKC), 26 Aralık 1991'deki yasama seçimlerinin ilk turunda, toplam 389 sandalyenin 188'ini alarak diğer tüm partilere büyük fark atarken, ülkedeki Sosyalist Güçler Cephesi 25, Ulusal Kurtuluş Cephesi de 16 sandalyeyle yetinmek zorunda kaldı. Dönemin Cezayir Cumhurbaşkanı Şadli bin Cedid, hükümete İslami bir şahsiyetin başkanlık etmesine herhangi bir itirazda bulunmazken, İslami Cephe yönetiminden de sol kanadın Sosyalist Güçlerin Cephesi lideri Huseyin Ayet Ahmed'in başkanlığında bir hükümet kurulmasına rıza gösterecekleri açıklaması yapıldı.

İstisnai durumda kurulan 5 üyeli Devlet Yüksek Konseyi, daha sonra bir suikastla öldürülen Muhammed Budiyaf'ın liderliğindeki cunta, ülkeyi yönetmeye başladı. Cezayir bu süreçte yaklaşık 10 yıl boyunca devam edecek bir iç savaşın içine sürüklendi ve bazı tahminlere göre yaklaşık 150 bin kişi hayatını kaybetti.

1997

Ülkede seçimlerin uzun süre durdurulması ardından yapılan 1997 seçimlerinde muhalefet, Ulusal Kurtuluş Cephesi içerisinden çıkan Ulusal Demokratik Toplum Partisi lehine hile yapma suçlamalarını gündeme getirdi. Ulusal Demokratik Toplum Partisi, seçimlerden yalnızca bir kaç ay önce kurulmuştu ve parlamentodaki 380 sandalyeden 165’ini aldı. Barış Toplum Hareketi 65 sandelye alarak seçimlerden ikinci çıktı. Ulusal Kurtuluş Cehpesi ise 62 koltuk ile üçüncü sırada kaldı. Koalisyon hükümeti kuruldu.

2002

Cezayir’de yapılan 2002 seçimlerinde Ulusal Kurtuluş Cephesi, oyların yüzde 51’inden fazlasını alarak 199 vekil çıkardı.

2007

Aradan geçen beş yılın ardından 2007 tarihinde yapılan seçimlerde ise Barış Toplum Hareketi ön plana çıktı. Bir önceki seçime göre 63 sandalye kaybeden Ulusal Kurtuluş Cephesi 136 koltuk ile yine de birinci parti olmayı sürdürdü.

2012

2012 seçimlerine gelindiğinde “Arap Baharı” olarak anılan süreç başladı ve İslami eğilimli Barış Toplum Hareketi’nin koltuk sayısı 48’e düştü. Ulusal Kurtuluş Cehpesi ve Demokratik Ulusal Birlik Partisi ön plana çıktı.

2017

Ulusal Kurtuluş Cephesi tarih 2017 seçimlerini gösterdiğinde beklenmedik bir şekilde düşüş yaşadı ve 60 sandalye kaybetti. Ulusal Demokratik Birlik, sandalye sayısını 100’e çıkardı. Meclis’teki sandalye sayısı 462 idi. İş insanları olarak anılan 28 sandalyeyi alan bağımsızlar listesinin büyük çoğunluğu 2019’da dokunulmazlıkların kaldırılmasıyla gözaltına alındı. Dokunulmazlıkları kaldırılan 32 vekilin, sandalyeleri boşalınca resmi parti sayısı 23’e göre dağılımı gerçekeştirilerek sandalyeler tekrar dolduruldu. Dokunulmazlıkları kaldırılan, siyasiler “yolsuzluk” iddiaları ile hapis cezalarına çarptırıldı.