RANIA ABDULLAH

Yemen – Dang virüsü tüm dünyada tropikal ve subtropikal bölgelerde endemik olarak görülen, şiddetli grip benzeri semptomlara neden olan viral bir hastalıktır. Kırılmış gibi kemik ağrılarına neden olduğu için 'kırık kemik humması' olarak da bilinir. Etkeni flavivirüs ailesinden Dang virüsüdür. Yemen’in Taiz şehrinde Dang virüsü çok yaygın olarak görülüyor. Yurttaşlar bu hastalıktan korunmak için yeterli bir bilince sahip değil ve hastanelerde yeterli sağlık hizmeti verilmiyor. Hastanelerdeki yetersizlikten ötürü 10 yaşındaki Muhammed ve bir buçuk yaşındaki Marwa Abdo Ali adlı iki çocuk dang virüsünden hayatını kaybetti. İki çocuğun annesi Hala Mukhtar Al-Nazari, ajansımıza konuşarak, çocuklarının hastane ihmalinden ötürü yaşamını yitirdiğini dile getirdi. 

Vücutlarında ilaçlardan kaynaklı ödem oluştu

Taiz kentinde yaşayan 30 yaşındaki Hala Mukhtar Al-Nazari, “Çocuklarımda öncelikle yüksek ateş oluştu. Ateşlerinin düşmemesi nedeniyle çocukları hastaneye götürdük ve bir süre sonra durumlarında düzelme olunca eve getirdik. Ancak sonrasında yeniden ateşleri çıkan çocukları ikinci kez hastaneye götürdük” diyerek yaşanan süreci anlattı.

Doktorların ihmaline dikkat çeken Hala Mukhtar Al-Nazari, “Doktorlar bize en önemli şeyin çocuklarda ateşin yükselmemesi olduğunu söylüyordu. Doktor talimatına göre ilaçları kullandık. Ancak çocukların vücutlarında ilaçlardan kaynaklı çok fazla sıvı birikti. Çocuklarda ödem oluştu ve hareket edemez hale geldiler” dedi.

İki çocuğunu kaybetti

Doktorların kullanılan ilaçların yarattığı komplikasyonlara dikkat etmediğini sözlerine ekleyen Hala Mukhtar Al-Nazari, “Yanlış ilaç kullanımından kaynaklı çocukların durumu daha da kötüleşti.  Çocuklarım için çok endişeliydim ama doktor ‘durumları iyiye gidiyor’ diyordu. Ancak çocuklarımı kaybettim. Umarım mesajım ilgili makamlara ulaşır ki bu salgına karşı ciddi önlemler alsınlar. Başta çocuklar dahil olmak üzere enfekte olan hastaların takibi yapılmalıdır. Bende de Dang virüsü vardı ve çocuklarımın ölümüyle durumum daha da kötüleşti ve fazla ilaç aldığım için vücudumda sıvı birikti. Sıvıları almak için ameliyat oldum" diye konuştu.

‘Yanlış tedavi nedeniyle komşum öldü’

Kadınlardan Afrah Ahmed Saeed da çocuğunun dang virüsüne yakalandığını ve ağır bir süreç geçirdiğini dile getirerek, "Mahallemizde dang virüsü çok sayıda çocuk ve yetişkine bulaştı. Komşumuz yanlış tedavi uygulanması nedeniyle hayatını kaybetti” dedi.

‘Çocuğun kilosuna göre ilaç verilmeli’

Taiz kentindeki Epidemiyolojik Sürveyans Koordinatörlüğü'nde uzman yardımcısı doktor Hawaa Amel Saed, tıbbi solüsyonların kullanımına bağlı olarak vücutta sıvı oluşabildiğini ve bu durumun ölüme kadar gidebildiğini söyledi. Doktor Hawaa Amel Saed, sözlerine şöyle devam etti: “Sıvı artışına karşılık çocuğun kilosuna göre ilaç verilmeli. Aksi durumda yanlış tedavi sonucunda ölümlerin yaşanılması da kaçınılmaz olabiliyor. Şehirdeki Dang virüsü vakalarının en çok görüldüğü hastanelere ve sağlık merkezlerine özel bir tedavi planı dağıtıldığı ve doktorlara özel tedavi planına uymaları gerektiği açıkça belirtildi.”

Eczacılara çağrı

Aynı zamanda Hawaa Eczanesini işleten Hawaa Amel Saed "Dang virüsü Taiz şehrinde çok yayıldı. Ne yazık ki bazı eczacıların ilaçları rastgele dağıtma konusunda yanlış uygulamaları var. Verilen antibiyotikler hastanın vücudunda sıvı tutulması gibi komplikasyonlara yol açabiliyor. Eczane sahipleri bu tür vakalara dikkat etmelidir” uyarısında bulundu.

Sağlık ve Nüfus Dairesi’nden kampanya çalışmaları

Sağlık ve Nüfus Dairesi ise Dang humması ile mücadele için çeşitli kampanyalar yürüttüklerini, hastalığı taşıyan sivrisineklere karşı ilaçlama yaptıklarını, çukurları, göletleri ve bataklıkları doldurarak bu hastalığın kuluçka odaklarını ortadan kaldırdıklarını anlattı. Sağlık ve Nüfus Dairesi’nin yürüttüğü ilaçlama çalışmaları 4 kampanya üzerinden gerçekleştiriliyor. 

12 bin vaka tespit edildi

Halk Sağlığı ve Nüfus Dairesi'ne göre Kasım ayı itibarıyla 12 binden fazla enfeksiyon vakası kaydedildi ve çocuklar da dahil olmak üzere 18 kişi yaşamını yitirdi. Taiz şehri, özellikle yağmur mevsiminde dang virüs salgını için endemik olarak kabul edilir ve bu virüs ilk kez 2016'da görüldü. Durgun su veya açıkta kalan su toplanması nedeniyle oluşan sivrisinekler şehrin büyük bir kısmına yayılıyor. Dang virüsü sivrisineklerden insanlara bulaşıyor.