ŞINYAR BAYÎZ

Süleymaniye - Dünya genelinde yılda 20 milyon kişi kanser hastalığına yakalanıyor, bu hastalardan yaklaşık 7 milyonu yaşamını yitiriyor. Sadece ABD’de 2021 yılında 1.9 milyon kanser verisi kayıt altına alındı. Verilere göre 608 bin 507 kili yaşamını yitirdi. Uzmanlar kanser vakalarında erken teşhise dikkat çekiyor.

Kürdistan Bölgesi’nde 2021 yılında 8 bin kişinin kansere yakalandığı kayıt altına alındı. Bunların büyük çoğunluğunu Hewler kentinden oluştu.  Erkeklerde prostat kadınlarda ise meme kanseri en sık görülen kanser türleri arasında yer alıyor. Süleymaniye Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde eğitmen ve uzman doktor Haje Abdulah, kanser hastalığına ilişkin ajansımıza değerlendirmelerde bulundu.

Bazı insanlarda kanser önlenemez bir sonuç

Kanser hastalığının önüne geçemediklerini ifade eden Haje Abdulah, “Örneğin 60 yaşındaki bir kişinin kansere yakalanma riski daha yüksek. Bu yüzden de kanser hastalığının önüne geçmek zor. Çünkü yaş ilerledikçe kanserin nedenleri artıyor” dedi. Kadınlarda meme kanserinin çok yaygın olduğunu sözlerine ekleyen Haje Abdulah, “Erkeklerde kanserin gelişmesinin nedeni daha anatomiktir ve bu nedenle önlenemeyen olaylardan biridir. Sigarayı bırakmak, solunum ve solunum kanserinin azalmasına yol açar. Sigara içmek dudak, dil, böbrek, böbrek ve idrar yolu kanserine neden olur. Yine spor yapmamak, meyve ve sebze yememek, ağır yemekler yemek de kansere yol açabilir” diye konuştu.

Kanser oranı yükseliyor

Yaşam tarzındaki değişikliklerin ve bunun etkilerinin kanserin bir başka nedeni olduğunu söyleyen Haje Abdulah, “Şuan yurttaşlar bu konuda bilinçli ve aşılarını oluyorlar. Ancak dünyada kanser hastalığı artmış durumda. Küresel verilere göre 2040 yılına kadar kanser hastalığı çok yükselecek. Bunun nedeni ise yaşam tarzı ve yaşam tarzındaki değişikliklerdir” şeklinde konuştu.

Kanser hastalığı evrelerinden bahseden Haje Abdulah, “Kanserin 5 evresi var. Sıfır evresi kanserin yeni oluşmaya başladığı evredir. Birinci evre kanserin minimum evresidir. İkinci evre başlangıç evresi olarak tanımlanıyor. Sıfır ve ilk evrede kansere çözüm bulmak daha kolay oluyor. Sıfır evresinde yüzde 90 çözümü bulunuyor. Ancak üçüncü evrede çözümü, tedavisi daha azdır. Dördüncü evre ise çok ağır bir evredir” dedi.

“Kırmızı eti az tüketin”

Kansere yakalananların şeker tüketmemesi uyarısında da bulunan Haje Abdulah, “Şimdiye kadar bilim şekerin zararlı olduğunu belirtmemiş. Bu yüzden hastalarımıza şeker yemeyin diyemiyoruz. Yiyecekseniz de az yiyin diyoruz. Kanser hastalarının kırmızı et ve hazır şeyleri daha az tüketmeleri gerekir” diye belirtti.

Haje Abdulah, kanser hastalığı ne kadar erken teşhis edilirse tedavisinin o kadar çabuk olacağından söz ederken aynı zamanda çağrıda bulundu.

“Kanser yayılmışsa çözümü, tedavisi daha azdır. Kanser yaş tanımıyor. Çocuklarda yaşlılarda yakalanabilir. Kimi kanser türleri var çocuklar daha çok ona yakalanıyor. Kanser hastalığının tespiti için bir uzman kurul oluşturulmalı ve bu kurul hastalığa göre onun tedavi yöntemlerini geliştirmelidir. Örneğin birçok hastada önce kemoterapi ve hormon tedavisine başlayıp sonra ameliyat olmak daha iyidir. Bazı durumlarda ameliyat yapılırsa çözüm daha az oluyor. Daha sonra ameliyat edilmelidir. Tüm kanser tedavilerinde kemoterapi olması gerekmediğini söyleyebiliriz. Erken evrelerde bu hastalık teşhis edilirse daha az kimyasal tedavi gerektirir. Vatandaşlardan ricam aşı olmaları, sağlıklarına dikkat etmeleri ve kansere yakalanmamaları için obeziteden uzak durmalarıdır.”