DILUCAN BOZÎ

Kobanê - Kobanê’nin bazı köylerinde tarihi kalıntılar bulunuyor ancak bu değerlerin çoğu kaldırıldı, tahrip edildi ya da çalındı.

Şêranê ilçesinde Baas rejimi Kobanê’den çıkmadan önce iki siyah taş aslan heykeli vardı. Ancak bunlar Rakka’ya götürüldü. Miştenûr tepesindeki tarihi mağaralar da aynı durumda. Savaş tüm tarihi kalıntıları neredeyse sildi geçti.

Kobanê’de bulunan tarihi kutsal yerler de yıkıldı. Xanmamed ve Kurikê ziyaretleri bu yerlerden ikisiydi. Bir dönem Ermenilerin kiliseleri de Kobanê’de bulunuyordu. Ancak Ermenilerin sürgün edilmesiyle kiliseleri de yok oldu. 

Kobanê’nin mağaraları

Kobanê’nin dört bir yanında Telik, Miştenûr, Devemuxar, Minaz ve Sêv Eli mağaraları var. Bu mağaraların savunma amaçlı yapıldığı belirtiliyor. Kadim zamanlarda yapılan bu mağaralar günümüze kadar gelmiş. Minazê köyünde, taşları sarı kırmızı ve yeşil olduğu için Keskesor olarak adlandırılan mağaralara ilişkin kadınlar ajansımıza konuştu.

“Yazın serin kışın sıcak”

Minazê köyündeki 64 yaşındaki Xecide İmam Eli, Keskesor mağarası ile ilgili olarak, “Taşları mermer ve sarı, kırmızı yeşil. Bu nedenle de Keskesor mağarası deniliyor. Yüz yıllık olan bu mağaraların rengi eskiden beri böyle” dedi. Mağaranın köye 4 km uzaklıkta olduğunu söyleyen Xecide İmam Eli, bu mağaranın odalarının olduğunu ve yazın serin kışın ise sıcak olduklarından bahsetti.

Miştenûr mağarası

Helincê köyünden 80 yaşındaki Xanim Ebid Geni de Miştenûr’un etrafında 30’a yakın mağaranın olduğunu söyledi. En büyük mağaranın Miştenûr mağarası olduğunu dile getiren Xanim Ebid Geni, “Söylenene göre her yerde su varmış ve bu nedenle mağara yapılmış. Ölüler burada defin ediliyormuş. Sonra İngiliz askerleri mağaraları askeri üs yaptılar. Uzun yılların ardından su bitti. Yurttaşlar evler inşa edildi, köyün kızları yöresel kıyafetler giyiyorlardı. O zaman köyün kızları piknik alanı olarak bu mağaralara gidiyorlardı” dedi.

Tarihi yerler korunmalı

Keçikan mağarasına ilişkinde konuşan Xanim Ebid Geni, eskiden genç kızların ağırlıklı olarak buraya gittiğini söyledi. Xanim Ebid Geni, bu tarihi yerlerin korunması gerektiğine işaret etti.