HENAN HARIT

Fas–  Fas’ta son yıllarda özellikle kadın yazar sayısı gözle görünür bir şekilde arttı. Eskiden kadın yazar sayısı bir elin parmağını geçmezken, bugün birçok kişi feminist kadın yazarların Fas kültürüne çok şey kattığını itiraf ediyor. 

71 yaşındaki Faslı yazar Fawzia Al-Konsoussi, ülkede adı sayılan kadın yazarlar arasında bulunuyor. 1973 yılında öğretmenliğe başlayan Fawzia Al-Konsoussi, 1986 yılında Marakeş’te görme engelliler için kurulan Al-Sabahi Sabti Kütüphanesi’ne gözlemci olarak atandı. Emekli olduktan birkaç yıl sonra Fawzia Al-Konsoussi, kadınların manevi ve sosyal rolünün repertuarını aydınlatma girişim çabası olarak “Marakeş Kadınları… Kent Geleneksel ve Yaşam Sanatları” adlı kitabını yayımladı. Fawzia Al-Konsoussi, ajansımızın sorularını yanıtladı.

Kendinizi tanıtabilir misiniz? 70 yaşından sonra neden yazarlığı seçtiniz?

Faslıyım. 1949 yılında Marakeş kentinde dünyaya geldim. Yıllarca öğretmenlik yaptım. On yıl önce emekli oldum. Yazma hevesim hazırlık aşamasında başladı. Henüz küçük yaşlardayken roman ve hikaye yazmayı seviyordum. Ancak bazı özel koşullardan kaynaklı devam edemedim. Ben de bu hayalimi emekli olmanın ardına bıraktım.

“Marakeş Kadınları… Kent Geleneksel ve Yaşam Sanatları” kitabı benim yıllarımın emeğidir. Yazma zamanı geldi ve yazılarak yayınlandı. Bu benim için son değil başlangıçtır.

Kitabımı bu yaşta yayınlamamın nedeni insanlara bir şeyler sunabileceğime olan inancımdandır. İmkanlar oluştuğunda ve insan yapabileceğine inandığında o zaman kişi torbasındaki her şeyi boşaltıp yazabiliyor. Yazarlığım konusunda, tecrübe, yaşanmış anılar ve gerçek görüntüler bulunuyor. Emekliliğin ardından Merakeş kadınlarını yazmanın ilgi alanıma girdiğini gördüm.

Yazınızda belirleyici olan nedir?

Çocukluğumdan beri tarihi ilçe olan El-Qusour’de yaşıyorum. Aralarında alim, okumuş, yemek, dikiş, süsleme gibi sanat alanlarında yer alan kadınların olduğu yaşlı kadınların arasında büyüdüm. Bu kapsamda kitabımda bahsettiğim her şey gerçek yaşantıdan öğrendiklerimdir.

Marakeş kadınlarına dikkat çekmenizdeki neden nedir?

Oradaki halkla olan ilişkilerim ve ayrıntılara, geleneklere ve yaşam sanatına dair bilgim nedeniyle, Marakeşli kadınlar hakkında yazmayı seçtim. Her ne kadar kadınlar toplumun yarısını oluştursa da ve aileyi temsil eden temel ayak olmasına rağmen rolleri az tartışılıyor. Bu nedenle kitabım kadınların hafızasının tartışmasına yöneliktir.

Marakeş kadınlarına kitabınız aracılığıyla vermek istediğiniz bir mesaj var mı?

Daha önce de belirttiğim gibi kitabım kadınların hafızasına dönüştür. Marakeş kenti Lalla Zainap Al-Nefzawi’nin emri ile kuruldu. Bu nedenle gençleri,  kadınların toplumsal ve ruhsal rolleri konusunda bilgilendirmek istedim. Toplum, köklerini ve insani özellikleri bilmeden gelişemez.

Fas kültürü pandemi sürecinde ne gibi zorluklarla karşı karşıya kaldı?

Fas’ta kültür her geçen gün gelişiyor. Bununla birlikte özellikle de koronavirüsün yaygın olduğu bu süreçte birçok zorluk ile karşı karşıya kalındığını söyleyebiliriz. Kültür alanı da koronavirüsten nasibini aldı diyebiliriz. Zorlu koşullar aydınların uzaktan çalışmasına neden oldu. Kitabımın çetin bir süreçte yayınlanması buna büyük bir delildir. Bu zorlu koşulların bir an önce geçmesini ve her şeyin eski haline dönmesini umuyorum.

Fas’ta kadın yazarların durumunu ve feminist edebiyatın anlatımını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Fas’ta kadınların yazma, şiir gibi birçok konudaki deneyimleri hızlı gelişti. Fas’ta özgürlük dalgaları kuruduğu zaman, kadınlar yazma işine girdi. Bu konuda iz bırakan birçok Faslı kadın örneği bulunuyor.

Noun Al Niswa için yapılan yaratıcı edebi ödüller çağrılarına katılıyor musunuz?

Kadınların edebi ödül almaları için çağrı yapanlarla birlikteyim. Çünkü kadınlar imkanlarından daha fazlasına çalışıyor. İşleri ne olursa olsun ailelerine bakmak zorundalar ve her şeyde hazır olmalılar. Bunun için kadının çabası iki kat daha fazla oluyor. Yaptığı bütün çalışmalar için takdir edilmeyi hak ediyor.

Fas’ta kadının kültür, bilinç durumlarını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Fas bağımsızlığını kazandığı ilk günden bu yana kadının toplumdaki rolü büyük bir şekilde başladı. Onlar güçlü ve kendilerine güvenilir şekilde yürüdüler. Onların doğallığında sabırlı ve çalışkanlık vardır. Bütün çalışkanlıklarıyla ailelerinin gelişimine katılıyorlar. Faslı kadınlar bu aşamaya gelmiş olsalar da hala adaletsizlik, önyargı ataerkil düşüncelerden kaynaklı acı çekiyor. Gelişmiş ülkelerde de kadınların durumu böyle. Haklar, mücadele, sabır ve kararlılıkla elde edilir. İstediğimizi elde edinceye kadar mücadele edeceğiz.

Kadınlara iletmek istediğiniz bir mesajınız varsa ne söylemek istersiniz?

Kendilerini bilinç ve ahlak ile silahlandırsınlar. Doğru yolda ilerlesinler.