EBÎR MUHEMED

Qamişlo- Dara Jiyanê (Yaşam Ağacı) Projesi, Fransız Art'Situ Derneği, Cizîrê Bölgesi Belediyeler Meclisi ve Yeşil Tohum Derneği'nin işbirliğiyle iki yıl önce hazırlıkları yapılan bir sanat projesi. Bir hafta önce Art'Situ Derneği’nden üç kişilik Fransız heyetinin bölgeye gelmesiyle proje tamamlandı.

Dara Jiyanê, Türk devletinin ve IŞİD çetelerinin Kuzey ve Doğu Suriye'deki işgaline karşı yürütülen savaştaki kalıntılardan yapılmış bir ağaç olarak tanımlanıyor. Proje, Rojava Devrimi savaşçılarının fedakarlıklarının anıtı olarak kabul ediliyor.

Eseri olgunlaştıran heykeltıraş Pascal Bejeannin, Kuzey ve Doğu Suriye devrimine destek verirken, aynı zamanda Efrîn’de zeytin ağaçlarının kesilmesine karşı duyduğu hoşnutsuzluğu da göstermek istiyor. Kuzey ve Doğu Suriye’ye gelen heyet arasında yer alan projenin üyelerinden biri de Alizee Guyr. Fransa'nın Jura şehrinden gelen Alizee Guy, göçmenlerle ilgili çalışmalar yürütürken, 2018'den beri Art’Situ'da iletişim ve lojistik alanında faaliyet gösteriyor. Alizee Guy, hem proje hakkındaki görüşlerini hem de Kuzey ve Doğu Suriye’deki Kadın Devrimi’nin kendisi için anlamıyla ilgili ajansımızın sorularını yanıtladı.

*Rojava Devrimi'yle ilk kez nasıl tanıştınız? Bu ziyaretinizin amacından bahseder misiniz?

Fransa'da Kürt kadın savaşçıların fotoğrafları çokça ortaya çıktı. Kadın savaşçıları görmeye alışık değildik, bu yüzden çok ilgimizi çekti ve her şey böyle başladı. Bu yüzden Art'Situ'daki arkadaşlarım ve ben internetteki pek çok resim, görsel ve buradaki duruma odaklanan yazıları inceledik. Kürt halkını iyi tanıyan ve gazetede Kürt kadınlarının durumuyla ilgili kitap ve makaleler yazan Partice Francheschi ile tanışma şansına sahip olduk. Partice’nin kitapları da dahil olmak üzere okuduğum birçok kitapla Rojava Devrimi’ni tanıdım.

‘Onları yargılamadan dinleyelim, seslerini yayalım’

Kitapları okurken ve medyadan çok kötü şeyler duyduk. Ama Kürtleri ve kültürlerini daha iyi tanımak istedik. Bu nedenle Art'Situ ile Dara Jiyanê Projesi’ne başladık. Pascal, soyu tükenen hayvanların heykellerini yapıyor ve bunları o hayvanların yaşadığı yerlere yerleştiriyor. Ekolojik duruma yani politik ve coğrafi duruma odaklanıyor. Dara Jiyanê ile daha büyük bir adımlar atarak çevre, siyaset, din ve kadın-erkek eşitliği konularında sesimizi yükseltmek istedik. Bir şeyler söylemek isteyenlere şunu söylemek istedik; onları yargılamadan dinleyelim, seslerini yayalım.

Fransa'da sadece devlet medyası var ve çoğunlukla savaş ve çatışmalara odaklanıyor. Bizim amacımız ise Kürt halkının yaşamını yani iyi ve olumlu taraflarını göstermekti. Medyanın bazen Kürt halkını ‘terörist’ olarak gösterdiğini gördük. Biz durumun böyle olmadığını, Kürt halkının değerlerine sahip çıkmanın insanlık açısından önemli olduğunu göstermek istiyoruz.

*Rojava Kürdistan'ındaki ‘Kadın Devrimi’ hakkındaki görüşleriniz nedir? Kadın Devrimi’nin ne anlama geldiğini düşünüyorsunuz?

Bana göre Kürt kadını özgürdür, isterse bir şeyler yapabilecek kadındır. Ayrıca kadın olmaktan utanmayan bir kadın. Bu benim için çok önemli. Kadın Devrimi’nin çok önemli olduğuna inanıyorum. Dünyada, Kürdistan çevresindeki devletlerde ve Suriye'nin kuzey ve doğusunda çok sayıda ezilen kadın olduğu için kadınlar genellikle erkeklere göre küçük görülüyor. Batılı ülkelerde de durum aynı. Kadınlar küçük ve zayıf görüldüğü için her zaman tecavüze maruz bırakılıyor ve katlediliyorlar. Bu nedenle meşru haklarımız için verilen mücadelede birlikte yürümemiz çok önemli. Erkek haklarının kadınlardan fazla olmadığını göstermek önemli. Kadınlar erkeklere karşı değildir, birlikte bir yaşam istiyor.

*Projeye nasıl başladınız? Üzerinde anlamlı motifler taşıyan bu ağaç ne anlama geliyor?

Dara Jiyanê, 22 Ağustos 2023'te Kuzey ve Doğu Suriye'nin Qamişlo şehrinde hayata geçirildi. Art'Situ Derneği Başkanı ve aynı zamanda heykeltıraş Pascal Bejeannin, bu ağacı kendi elleriyle yaptı. Ağacın mesajı konusunda hiçbir şüphesi olmadığına inanıyorum. Özgürlük ve barışı temsil eden heykelde neden savaş silahları var? Maalesef silahlar Kürt halkının tarihinin bir parçasıdır. Etraflarındaki hikayeyle birlikte neden orada olduklarını hatırlarsak artık kullanılmazlar.

Geçmişinizi unutmak onun tekrar yaşanma riskini göze almaktır. Maalesef bunun yolu yok. Özgürlüğünüz için silahlarla saldırıya uğrarsanız başka türlü karşılık veremezsiniz. Dara Jiyanê bize her şeye rağmen hayatın silahlarla kazanılması gerektiğini gösteriyor. Yaşamı çoğaltmak ve zeytin ağaçları özgürlüğün ve gücün sembolüdür. Cesaretlerinden dolayı Ziwer, Lolav, Gülistan, Sipan ve tüm dostlarımıza teşekkür ederiz. Bu ağaç Fransa halkı ile Kürtler arasındaki dayanışma ve iş birliğinin bir göstergesidir.

Dara Jiyanê, Fransız gençliğine, çevrelerini saran ve onları öfkelendiren tüm otokratların saldırılarına rağmen cesur insanların hayatlarını nasıl özgürce ve gururla yaşamaya devam ettiklerini bir belgefilm aracılığıyla gösterecek. Yeşil Tohum Derneği, Qamişlo Belediyesi’ne ve Mihemed Şêxo Kültür Sanat Merkezine teşekkür ederiz. Yardımcı olan Azad’a, Banos Film’e teşekkürler. Benimle ağaca tırmanan İsmail'e ve buradaki tüm dostlarımıza teşekkür ederim.