ASMAA FATHI

Kahire – Mona Al-Saban, bitmek tükenmek bilmeyen öğrenme arzusu sayesinde Sinema Enstitüsü derslerine video eklemeyi başardı. Ayrıca Mısır televizyonunun kurgu bölümünde mezun öğrencilere çalışma kapısını da açtı. Arap Sinema ve Televizyon Okulu'nda yöneticilik yaptı ve en büyük amacı sinema dilini dünyanın dört bir yanındaki Arapça konuşanlara öğretmek. Bu kapsamda Arap Uzaktan Sinema ve Televizyon Okulu’nu kurdu. 80 binden fazla kişi bu okula katıldı. Kahire Sanat Akademisi Sinema Enstitüsü Öğretmeni ve Arap Uzaktan Televizyon ve Sinema Film Okulu Yöneticisi Mona Al-Saban, çalışmalarına ilişkin ajansımızın sorularını yanıtladı.

 “Annemin büyük rolü var”

Arap Uzaktan Sinema ve Televizyon Okulu’nu kurmadan önceki yolculuğunuzdan biraz bahsede bilir misiniz?

Annemin sinemaya ve onun detaylarına olan sevgimde büyük rolü var. Çünkü annem sinemayı severdi. Annem haftada iki belki de üç film getirir izlerdik. Film izleme bizim için bir rutin hale gelmişti. O kadar çok seviyorduk. Liseden sonra Sinema Enstitüsü varlığından haberdar oldum. Yaşamımın 4 yılını okuyarak geçirdim. Babam enstitüde okumamdan memnun değildi. Beni soranlara genellikle enstitüde öğretim görevlisi olana kadar bir sosyal hizmet enstitüsünde okuduğumu söylerdi. Bundan sonra ne okuduğum ve ne yaptığım ile ilgili sorulara doğru yanıtları vermeye başladı. Bunun üzerine montaj üzerine okumaya yöneldim. Çünkü montaj aşaması filmin gösterime girmeden önceki son aşamamaydı. Enstitüde ilk olarak aralarında yönetmenlik okuyan Atef Al-Tayeb, Safa Abu Al-Suud ve diğerleri de dahil olmak 23 öğrenciye ilk olarak ders verdim. Bu öğrencilerin başarılı olmasına yardımcı oldum.

“Müzik ve efektler bölümünde çok şey öğrendim”

Enstitüde ders vermekten yurtdışına seyahat etmeye ve Arap Uzaktan Sinema ve Televizyon Okulu kurma fikrine kadarki yaşamınızın ayrıntılarını merak ediyoruz. Nasıl bir mücadele yürüttünüz? Neler yaptınız?

Polonya Sinema Enstitüsü'nden burslu olarak bir yıllığına kurgu eğitimi almak için seyahat ettim. Bu deneyim benim için inanılmazdı. Müzik ve efektler bölümünde çok fazla şey öğrendim. Daha sonra Lübnan’a gittim. Burada haber merkezindeki çalışmalarım ve özel filmlerdeki çalışmalarıma ek olarak Lübnan televizyonunda kurgu departmanı başkanı ve Lübnan Üniversitesi'nde profesör olarak çalıştım. Kahire'ye döndüğümde, öğrencilerin video veya televizyon bölümlerini okumadıklarını gördük. Bu yüzden Mısır televizyonunun montaj bölümünde çalışmaların tamamen engellediğini öğrendim. Benim savaşım ve mücadelem burada başladı. Sinema Enstitüsünün televizyon çalışmasına girmek için çaba gösterdim. Savaşım televizyon içinde de devam etti. Tüm kapıları çaldım. Sinema Sendikasına gittim. Tüm yetkililerle öğrencilerin bu anlamda çalışmaları için görüşmeler yaptım. 1996'da Amerikan kurumlarından birinde bir sanat bursu verileceği duyuruldu. Bende bu bursa başvurdum. Bu ilkti benim için. Mart 1999'da Beyrut Amerikan Üniversitesi'nde üyesi olduğum Arap-Amerikan Medya Profesörleri Derneği'nin bir konferansına davet edildim. Konferansta Arap öğretmenlerine önerdiğim referanslarım tartışıldı. Okumayı erişilebilir kılmak için bir film okulu projesi uygulamam istendi.

“Mezunlarımızın filmlerini gösterdik”

Arap Uzaktan Sinema ve Televizyon Okulu projesinden biraz bahsedebilir misiniz? Hayata geçirmeyi nasıl başardınız? Katılımcılara neler sunuyorsunuz?

Okul, senaryo, yönetmenlik, fotoğraf, ses ve montaj müfredatı kapsamında eğitim veriyor. Yılsonunda yapılıyor. WhatsApp’ıma gönderilen bir başvuru ile başvuru yapılıyor. Buradan katılıma kadar tüm işleri ben yapıyorum. Önce senaryo eğitimi tamamlanıyor. İki ayın sonunda bir sınav yapılıyor. Bu şekilde devam ediyor. En son bir bitirme projesi filmi ile öğrenciler mezun oluyor. Okul, Mısır Kültür Bakanlığı'nın Kültürel Kalkınma Fonu'na bağlı. Birkaç gün önce bir şölenle mezunlarımızın filmlerini gösterdik ve öğrencilerimiz mezun oldu.

 “Eğitimlerimiz tamamen ücretsiz”

Sinematografinin dilini ve profesyonelliğini inceliyoruz. Hayattaki en büyük arzum bunu dünyadaki tüm Arapça konuşanlara öğretmektir. Eğitimlerimiz tamamen ücretsizdir. Mısır'ın ve dünyanın farklı illerinden en fazla sayıda genci ağırlamaya çalışıyoruz. Mezun olanlara, üniversite mezunu olmaları ve uzmanlık gerektirmemeleri koşuluyla Sinema Mesleği Sendikası kartı veriyoruz. Okul, geniş kapsamlı bir araştırma kütüphanesidir.

 “Sinema ruhu yeniden canlandırılmalı”

Son olarak Mısır sinemasının son dönemde gerilemesinin nedenleri nelerdir?

Mihemed Enver Sedat’ın ekonomik açılımının ardından, Hüsnü Mübarek'in 30 yıllık yönetimi sırasında, Mısır toplumu özelde kültür olmak üzer Mısır toplumunda kötü bir yıkım yaşandı. Bizim iyi bir eğitime fazlasıyla ihtiyacımız var. En önemlisi, geçmişte olduğu gibi izleyicinin vicdanını derinlik ve keyifle dolduran iyi bir senaryonun olmamasıdır. Her ne kadar mükemmel yönetmenler, fotoğrafçılar, ses ve dekor mühendisleri olsa da güçlü senaryolar yok. Ne yazık ki bizim için derin senaryolar yazan seçkin yazarlar göremiyoruz.  Bu durumla başa çıkmak ve sinema ruhunu yeniden canlandırmak için önemli çözümlerden biri devletin müdahalesidir. Devletin üretimi sağlamak için çalışması gerekir. Yine ilk etapta finansal getirileri hedeflemeyen daha derin çalışmaları görebilmeliyiz.