ASMAA FATHİ

Kahire - Mısır’da yasaların kadınları göz ardı etmesi, kadınların karar verme mekanizmalarında bulunmaması toplumsal alanda birçok sıkıntı yaşamalarına neden oluyor. Toplumsal cinsiyet rolleri üzerine Eğitim Merkezi’nde çalışan Dr. Renda Fexr  El-Din ile Mısır’ın farklı yerlerinde yaşayan kadınların durumunu konuştuk.

“Kimsenin üzerinde düşünmek istemediği konular…”

Eğitim Merkezi'nin toplumsal cinsiyet konusunda çalıştığı en önemli olgudan bahseder misiniz?

Eğitim Merkezi, birçok insanın üzerinde durmak istemeyeceği zor konular üzerinde çalışıyor. Bu nedenle, araştırma, analiz, bilginin sunumundaki rolü, kamu yararına olan önemli konulara değindiği için onunla çalışmaktan gurur duyuyorum. Bu eğitim merkezi, gençlere yönelik şiddet, kadın sünneti, taciz gibi pek çok konuda çalışmalar yaptı. Merkez tarafından yapılan en son araştırma ise gençler arasındaki yaşanan şiddet üzerineydi. Bir kısım tıp öğrencisi mevcut yasayı bilmiyor. Ailelerin yaklaşık yüzde 90'ı yasa hakkında hiçbir şey bilmiyor ve bazı aileler kız çocuklarının sünnet edilmesinin sağlıklarına olumlu etki yapacağına inanıyor.

“İşbirliği içinde çalışmak gerekiyor”

Siz de sivil toplumun aktörlerinden birisiniz, kadınların sorunlarını dinlemek için sahaya iniyor musunuz ?

Artık sokaklara inmeye başladık ama bunun için daha fazla zamana ihtiyacımız var. Bazen olaylar gündeme geldiğinde ofislerden çalışanlar, toplumun ve kadınların gerçek ihtiyaçlarını tam olarak anlamıyor. Kadınlara ulaşarak ihtiyaç ve fikirlerini dinlemek gerekir. Eşiyle yemek dahi yiyemeyen bir kadınla eşitlik hakkında nasıl konuşabiliriz, bu yüzden ona etkili bir şekilde ulaşmamız ve özellikle evlilik fikri hakkında bilgi ufkunu açmamız ve onunla işbirliği içinde çalışmamız gerekiyor.

“Yasalar çözüm olmuyor”

Neden yasalar kadınların yararına uygulanmıyor?

Kadınların ihtiyaçlarına önem verilmediği için yasalar etkinleştirilmemiştir. Bazı insanlar kadın sünnetini ve kız çocuklarının erken yaşta evliliğini yanlış bir şey olarak görmez. Yasanın uygulanmasının sebebi bu toplumsal algıya bağlayabiliriz. Kişisel Statü Yasası'nın üstünden 100 yıl geçti ve bu yasa kadınların sorunlarına çözüm olmuyor.

Bazı olumsuz olayların nedenlerini tespit etmek için büyük özen gösteriyoruz ve bunları düzeltmek için yapılan çalışmaların sonuçlarını belirleyemiyoruz.

“Krizi çalışmalardan anlayabiliriz”

Son zamanlarda araştırma ve istatistik çalışmalarında neden zafiyet var?

Ne yazık ki, araştırma, analiz ve sayılarda bir eksiklik var çünkü nüfus sağlığı anketi 4 yılda bir yapılıyor ve dağılım oranında çok fark var. Sonuç 2008'de açıklandı. Bir sonraki sonuç 2014'e ertelendi ve sonuçlar 2015'e kadar yayınlanmadı. Krizin temel nedenini, araştırma ve çalışmalardaki eksikliklerden anlayabiliriz. Sivil toplum kuruluşlarının araştırma özgürlüğüne de kısıtlama getirildi. Sivil toplum soruşturmaları yürütebilir ve ilgili mercilere sunabilir.

Pek çok güçlendirme programı geçici oluyor. Sivil toplum, neden kadınlara sunduklarıyla sürdürülebilirlik yaratmaya çalışmıyor?

Evet doğru. Kadınlar sürdürülebilirlik fikrini yürütmeli ve sürekliliği sağlamak için de öncelikle kadınların eğitimden geçilmesi gerekiyor. Kadınları güçlendirme, kadınlara basit bir fizibilite çalışmasının nasıl yürütüleceğini öğretmekten geçmektedir.

“Temel ihtiyaçlarını karşılayamadan siyaseti düşünemiyorlar”

Karar verici pozisyonlarda çok az aktif kadın var. Sizce nedenleri nelerdir?

Karar verici pozisyonları konuşmadan önce kadınları eğitmeliyiz. Ayrıca  kadınların ekonomik durumlarını değiştirmeye çalışmalıyız çünkü kadınların yoksulluk oranları erkeklere göre daha yüksek ve bu nedenle temel ihtiyaçlarını karşılamadan, siyasi katılımı düşünmüyorlar. Kadınların karar alma pozisyonlarında etkin bir şekilde yer almasını engelleyen en önemli nedenlerden biri, toplumun kadınlara yönelik algısından kaynaklanıyor. Parlamentoda toplumda kadınların çektiği acıların farkında olan genç kadın örnekleri var ancak farklı parti ve sendikalarda kadın aktörler yok. Ayrıca kamuoyunda kadınların karar alma mekanizmalarında yer alması ve çözüm geliştirme konusunda bir bilinç yok. Kadınların bakış açısı erkeklerinkinden çok farklıdır ve olaylara genellikle bireysel değil, toplumsal bazda bakarlar.