HANAN HARITE

Fas – Fas'ta Ceza Kanunu'nun 1962'de yayınlanmasından bu yana birçok değişikliğe tanık olundu. Ancak bu, suç politikasının özünü etkilemeden yalnızca kısmen yapıldı. Bugün bu kanunun radikal, kapsamlı ve derin bir şekilde yeniden ele alınmasının gerekliliği ifade ediliyor.

İnsan hakları aktivisti ve avukat Aisha Lakhmas, Fas yasalarındaki reformu destekleyen toplumsal farkındalığa acil ihtiyaç olduğunu vurguladı. Değişim istenen meselelerden en önemlisi, pek çok değişiklikle dolu olan Fas Ceza Kanunu. Aisha Lakhmas, yeni bir metnin ortaya çıkması için ceza hukukunun köklü ve kapsamlı bir şekilde değiştirilmesi yönünde adım atılmasını isterken Fas toplumunun 21. yüzyılın değişimlerine uyum sağlaması içinde bulunduğu mevcut durumun dikkate alınması gerektiğini söylüyor.

Yasa yetersiz kalıyor

Ceza hukukunda pek çok ayrımcı ifadelerin olduğuna inanan Aisha Lakhmas, eşitliğin yasalarca sağlanması gerektiğini dile getiriyor. Aisha Lakhmas, anayasal düzeyde eşitliğin garanti altına alınmasının önemine değinerek ceza kanununda parçalı değişikliklerin yapıldığını ancak bunların günümüz koşullarında yetersiz kaldığını belirtiyor. Aisha Lakhmas, ceza kanununa işaret ederek “Kanun siyasi, ekonomik, kültürel ve sosyal boyutlarıyla bugün yaşadığımızdan farklı bir zaman bağlamında yaratıldı” dedi ve kanunun aynı zamanda uluslararası yasalar ve sözleşmelere entegre edilmesi gerektiğini aktardı.

Eşitlik görünürde

Ayrımcılığın ceza hukukundaki tezahürlerine ilişkin olarak Aisha Lakhmas, şunları söyledi: “Görünürdeki eşitliğe rağmen, ceza kanunu ayrımcılığın pek çok tezahürünü içermektedir. Örneğin evlilikte sadakatsizlik hâlâ yalnızca kadının erkeğe teslim olmasıyla şikayetin reddedilmesiyle başlıyor. Yolsuzluktan yargılanan kadınlar için geçerli olmasa da bunun adaletsiz ve ayrımcı olduğunu düşünüyoruz.”

Kadınların yaşamını ve sağlığını korumak amacıyla, gizli kürtajdan kaynaklanan trajedilere son vermek için hamileliğin tıbbi olarak sonlandırılmasının suç olmaktan çıkarılmasıyla ilgili olarak, kürtajı suç olmaktan çıkarmanın ve bunu sağlık kanununa eklemenin zamanının geldiğini vurgulayan Aisha Lakhmas, “Kadın, istenmeyen bir hamilelik meydana geldiğinde bunun bedelini tek başına öder ve sonuçlarına katlanır” diyor.

Faslı kadınları şiddetten koruma konusunda net ve bütüncül bir vizyonun bulunmadığını ifade eden Aisha Lakhmas, “Bugün kadınları şiddetten koruyan, ceza hukukundan bağımsız, kadınlara tam koruma sağlayacak bir yasaya ihtiyacımız var” diye konuşuyor.

Faslı kadınlar kanun değişikliği için parlamentoda görüşmeler gerçekleştirmişti. En son 2 yıl öncesine kadar değişiklik taslağı parlamento gündemine getirildi ama kimi siyasi tartışmalar nedeniyle geri plana atıldı.