Irak’ta 12 yaşındaki bir kız çocuğun babası tarafından zorla ikinci eşinin kardeşiyle evlendirilmek istemesine ilişkin tepkiler büyüyor. Kadınlar çocuk yaşta evliliğe karşı çıkarak, bunun önüne geçmenin yolunun yasaları aktifleştirmekten geçtiğini söyledi. Zorla evlendirilen çocuklar ve aileleri ajansımıza konuştu.

XOFRAN EL-RADÎ

Bağdat– Irak’ta 18 yaşından küçük çocukların evlendirilmesi giderek arttı.  Bu evlilikler ağırlıklı olarak gelenek ve göreneklere bağlı olarak gerçekleştirilirken, Ekim ayı sonunda sosyal medya üzerinden 12 yaşında olan bir kız çocuğunun evlendirilirken videosunun yayınlanması, tepkilerin büyümesine neden oldu.

Kampanya başlatıldı

Sosyal medya üzerinden yayınlanan videoda kız çocuğunun annesi, hükümet yetkililerine seslenerek, kızının babasının elinden kurtarılmasını istiyor. Edinilen bilgiye göre kız çocuğunun babası, onu ikinci eşinin kardeşiyle evlendirmeye karar verdi. Bu hukuksuz ve adetler kapsamında yapılmak istenen evliliğe karşı kampanya başlatıldı. Bu kampanya kapsamında seslerini hükümet yetkililerine duyurmak isteyen eylemciler, yetkililerin harekete geçmesini istedi.

Bakanlıktan şaşırtıcı açıklama

Irak İçişleri Bakanlığı’nın konu ile ilgili verdiği cevap şaşırttı. Bakanlık 29 Ekim’de yayınladığı açıklamada, “Şeriat ve kanunlar babanın izni varsa küçük yaşta evliliğe izin veriyor” dedi. Bu açıklama büyük bir öfkeye neden oldu ve bakanlığa yönelik ciddi eleştiriler geliştirildi. 

Kanunlar evliliğin önünü açıyor

Irak Kişisel Statü Kanunu’nun 1959 yılında çıkarılan 188’inci maddesi 18 yaşını doldurmamış kız çocuklarının evliliğini yasaklıyor. Kanun küçük yaşta ve zorla evlendirmeyi suç olarak görüyor. Ancak 8’inci maddenin ilk paragrafında 15 yaşını dolduran kişinin eğer evlenmek isterse ebeveynlerinin onayıyla evlenebileceğini belirtiyor. Madde aynı zamanda kız çocuğu 18 yaşını doldurmamış olsa bile babasının onu evlendirebilmesinin önünü açıyor.

Kız çocuğu istismar edildi

Zorla evlendirilmek istenen küçük kızın annesi, ajansımıza konuşarak güvenlik nedeniyle ismini vermek istemedi.  İşi nedeniyle kızını ve oğlunu annesinin yanında bırakmak zorunda kaldığının ifade eden anne, bu durumu fırsat bilen eşinin iki çocuğunu da almaya çalıştığını söyledi. Anne ancak çocuğuyla telefon yolu ile görüştüğünü ve üvey annesinin kardeşi tarafından istismar edildiğini kendisine söylediğini belirtti. Kızının tecavüze uğradığını kendisine anlattığını aktaran anne, kızının babası tarafından baskı gördüğünü ve evlendirmek istediğini kendisine anlattığını ifade etti.

Tecavüz ve evlilik suçu

Eşinin sorunu evlilik ile çözmeye çalıştığını aktaran anne, “Kızım bu konuyu benle paylaştığı zaman bu konuyu sosyal medya da duyurmak dışında aklıma bir şey gelmedi. Kızımın başına gelen suçtur. Tecavüz suçu evlilik suçuna dönüşmüş durumda” dedi.

Küçük yaşta evlendirme suçtur

Aktivist Banin İlyas da kız çocuğu ve annenin olayını takip ettiğini söyledi. Kız çocuğunun haklarını elde etmek için medya ile iletişime geçmeye karar verdiğini sözlerine ekleyen Banin İlyas, küçük yaşta bir kız çocuğunun evlendirilmeye çalışılmasının suç olduğunu belirtti. Banin İlyas, meselenin artık sadece evlendirme meselesi olmadığını aynı zamanda davanın tecavüz ve saldırganla evlendirmeye çalışılan bir davaya dönüştüğünü söyledi.

“Rüya olmasını diliyorum”

15 yaşındaki L.A, iki yıl önce amcasının oğlu ile evlendirilmesine ilişkin konuşarak, “Okuldan döndüğüm bir gün amcam ve oğlunun bizim evde olduğunu gördüm. Selam verdiklerinde şaşırdım ve ne olduğunu anlamadım. Sonradan beni oğluna istemeye geldiğini ve babamın da bunu kabul ettiğini öğrendim” dedi. Küçük yaşta olduğu için evliliğin ne olduğunu bilmediğini ve bunun kendisine oyun gibi geldiğini söyleyen L.A, “Evlilikten hiçbir şey anlamadım. Beni korkutuyordu. Sağlık sorunlarım var ve iyileşmek için de hastaneye gidiyorum. Eşim ile ilişkilerim güçlü değil. Çok konuşmuyoruz. Sabah erken evden çıkıyor ve geç geliyor.  Benim işimde 12 kişilik bir aileye bakmak. Evi temizlemek ve yemek yapmak. Bütün bunların bir rüya olmasını diliyorum” dedi.

Kızı zorla evlendirildi

45 yaşındaki S.W, eşinin ölümünden sonra yaşamını 3 kız çocuğuna adadığını söyleyerek, “Bütün her şeye rağmen kızlarımın gözümün önünde büyüyor olması beni mutlu ediyordu. Çocuklarımın büyümesiyle bu mutluluğum uzun sürmedi. Amcaları ve onların çocukları aile reisliği bahanesiyle yaşamımıza müdahale ettiler. Namus adı altında eşimin kardeşlerinden biri 12 yaşındaki kızımı oğlu ile evlendirmek istedi” diye konuştu. Bu duruma itiraz edemediğini söyleyen S.W, “Kendimi suçlu hissediyorum. Her ne kadar küçük yaşta evlenmesini kabul etmesem de onu evin erkeklerin elinden kurtaramadım” diye belirtti. S.W, kızının küçük yaşta hamile kaldığı için yaşamını yitirdiğini anlattı.

Yasalar aktifleştirilmeli

Öğretim görevlisi Nada Al-Abeyd, Irak erkek egemen zihniyeti, erkeklerin kendi mantığına göre hareket etmelerini sağladığını ifade etti. Nada Al-Abedy, Irak toplumu üzerindeki kontrol ve etkinin referans noktalarının, dine atıfta bulunmanın yanı sıra, yasa, kabile, gelenek ve vicdanları temsil ettiğini ifade ederek, hukukun zayıflaması ve kabile toplumunun doğası gereği bu sonuçta büyük bir rol aldığını aktardı. Küçük yaşta evlendirmelere karşı kanunların aktif hale getirilmesi gerektiğini vurgulayan Nada Al-Abeyd, kadınların ekonomik olarak güçlendirilmesi gerektiğinden de söz etti.