NOOR SURAIB

Yemen – Ortadoğu’da iç savaşın, mezhepsel çatışmaların uzun yıllardır sürdüğü ülkelerden biri Yemen duruyor önümüzde. Yemen'deki feminist bileşenler, siyasi partiler tarafından süregelen ötekileştirmeye rağmen, ülkedeki barışın inşasına katkıda bulunmak ve siyasi katılım hakkına erişim sağlamak için öneriler sunmaya çabalaması nedeniyle, geniş bir feminist bileşen grubla barış taslağı hazırladı.

Barış Yolu Girişimi Başkanı Rasha Jarhoum, ajansımıza konuyla ilgili şunları söyledi: "Barış Yolu Girişimi, Yemen içinde ve dışında siyasi liderler, sivil toplum temsilcileri ve bağımsız uzmanlar da dahil olmak üzere otuz kadınla dokuz istişare gerçekleştirdi. Tartışmalar kadınların önceliklerini belirlemeye odaklandı. Yemen'de barış için ve yer alan konuların tartışılmasına dayalı olarak BM Temsilciliği Ofisi tarafından hazırlanan ortak bildiri taslağına Kadın Dayanışma Ağı, Barış ve Güvenlik İçin Kadın Mutabakatı, Ulusal Mutabakat Hareketi ve diğer kadın örgütlerinden temsilciler katıldı” diye aktardı.

Tartışmalarda yerelin katılımına önem

Öte yandan Judd İnsan Güvenliği Vakfı’ndan Maha Awad, "Taslak Haziran 2021'de üst düzey bir konferansta sunuldu ve bu konferansın tavsiyelerinden biri, taslağı tartışmak için yerel halkın katılımını genişletmekti. Yerel halkın katılımı için büyük bir fırsattır ve valiliklerde çalıştayların, uygulamaların başlatılmasında ortağız” dedi. Ayrıca yerel ile bağların oluşturulmasının, fikir alışverişinin yapılmasının barışta yol haritasının belirleyiciliğinde önemli olduğuna dikkat çekti.

‘Kadınlar siyasi istişare ve faaliyetlerden dışlanıyor’

Al-Shabi Al-Nasseri Örgütü'nün Genel Sekreteri Rana Ghanem, haritanın amacı ile ilgili olarak şunları söyledi: "Kadınlar, ülkenin kaderini belirlemeye yönelik tüm siyasi istişare ve faaliyetlerden dışlanıyor.  Ulusal diyalog konferansında, kadınların temsil ve katılım hakları tanındıktan sonra, kadınların amacı, BM elçisinin ortak durum bildirgesini analiz etmek ve bunu kadın barışı haritasına aktarmaktır.”

‘Taslak belgelerle güçlendirilecek’

Yemen’de barışnı tesisinde önemli bir rolü olacak olan yol haritasında yer alan eylem belgelerinin detaylarına ilişkin olarak Rasha Jarhoum, "Bu taslak, Barış Gücü'nün desteğiyle kadın örgütlerinin ikinci diplomatik yola ilişkin istişarelerinin sonuçlanmasından kaynaklanan ayrıntılı belgelerle güçlendirilecektir. Farklı sektörlerden kadın ve erkeklerle yol girişimi ve gözden geçirilecek bir dizi makale yayınlanacak” şeklinde konuştu. Ayrıca tartışma belgelerinde 9 kadın örgütünün görüşlerinin olduğunu da söyledi.

Harita ilkeleri ve aşamaları

Barış için taslak yol haritasının hazırlanmasına katılan Akon Haklar ve Özgürlükler Enstitüsü İcra Direktörü Laila Al-Shabibi, "Barış için Feminist Yol Haritası'nın amacı, Yemen'de barışı sağlamak için bir eylem çerçevesi sağlamaktır. Ateşkes aşaması, kapsamlı barış müzakereleri aşaması ve siyasi geçiş aşaması olmak üzere üç aşama var önümüzde. Kadınlar için barış, mutabakat, kapsayıcılık ve birbirini tanıma ilkelerine dayalı yerel bir barışın inşa sürecinde herkes için barış ve güvenliğin aranmasında rol oynayacak” dedi.

Ulusal Mutabakat Hareketi'nin kurucu üyelerinden Houria Mashhour, Yemen’de yaşanan çatışmalardan etkilenmeyen Yemenlinin ülke sınırları içinde ya da dışında neredeyse olmadığını söylerken, barışın tesis edilmesinin tüm bölge için elzem olduğunu savunuyor. Yol haritasının da kadınların görüşleri ile hazırlanması ve barışın tesis edilmesinden, uygulalanmasına kadınlara önemli roller düştüğünü söylüyor.