Haber Merkezi- Amed Kent Koruma ve Dayanışma Platformu Amed'in Xana Axpar (Çınar) ilçesi ile Mêrdîn’in Şemrex (Mazıdağı) ilçeleri arasında 20 Haziran’da meydana gelen ve 15 kişinin yaşamını yitirdiği yangına dair hazırladığı raporu açıkladı. Amed Barosu Tahir Elçi Konferans Salonu’nda yapılan açıklamaya platform üyeleri katıldı.

‘Yetkili kurum hakkında neden soruşturma yürütülmüyor’

Raporun açıklanmasından önce Platform Eşsözcüsü aynı zamanda Amed Baro Başkanı olan Nahit Eren, hem heyetlerin hem de soruşturma yürüten Çınar Cumhuriyet Basşavcılığı’nın ilk raporunda yangının elektrik direkleri ve kablolarından kaynaklandığının somut olarak ortaya çıktığını belirtti. “Sigorta üzerine iletken tellerin sarılmış olduğu, söz konusu iletken tellerin yangına sebep verdiği” bilgisinin savcılık raporunda olduğunu belirten Nahit Eren, “Yetkili kurum hakkında neden soruşturma yürütülmüyor?” diye sordu.

‘Etkin soruşturma yürütülerek failler ortaya çıkarılmalı’

Savcılık makamının bu raporu eksik bulduğunu ve eksik yönlerin olduğunu ifade ederek, yeni rapor talebinde bulunduğunu aktardığını belirten Nahit Eren, “Teknik mesele olduğundan geniş rapor bekleniyor. Devletin pozitif yükümlülükleri var. Gerek önlem ve tedbirler gerek müdahale konusunda etkin bir soruşturma yürütülerek faillerin ortaya çıkarılmasıdır. Neticede 15 insan ölmüş onlarca insanımız yaralanmıştır. Söz konusu kamu tarafından hizmetleri yerine getirirken eksik denetimlerden bu hususların ortaya çıktığını biliyoruz” diye kaydetti.

’55 bin dekar alan etkilendi’

Daha sonra platformun hazırladığı raporu SES Eşbaşkanı Yıldız Ok Orak okudu. Yangın bölgesinde yapılan incelemelerin ardından raporun hazırlandığını belirten Yıldız Ok Orak, yangında yaklaşık 55 bin dekar alanın etkilendiği, bunun yaklaşık 20 bin dekardan fazlasının ekili tarım alanı olduğunu belirtti. Yıldız Ok Orak, yangında 1’i çocuk olmak üzere 15 insanın yaşamını yitirdiği, çok sayıda kişinin yaralandığını aktararak, yangında yaşamını yitirenlerin köy sakinleri olduğunu, bir kısmının yangından doğrudan etkilendiği, diğerlerinin ise yangına müdahale etmek isterken yaşamlarını yitirdiğini söyledi. Yıldız Ok Orak, ayrıca yangında 302 keçi, 622 koyunun öldüğünü 100’ün üzerinde hayvanın tedavisinin devam ettiğini dile getiren Yıldız Ok Orak,  bu verilerin yangının ekolojik ve ekonomik yıkımının boyutunu gösterdiğini vurguladı.

Yangın bölgesindeki gözlemler, görgü tanıkları ve köy sakinleriyle yapılan görüşmeler sonucunda yangının elektrik tellerinden yayılan kıvılcımdan kaynaklandığının tespit edildiğinin belirtildiği raporda, yer alan tespitler şöyle sıralandı:

“* Yangının çıktığı yerin ekili alan olduğu tespit edilmiştir.

* İletim hatlarında birçok noktada eklerin ve liflenmelerin olduğu tespit edilmiştir.

* Direkteki OG sigortalarının yerinde olmadığı, bunun yerine iletkenlerle bypass edildiği ve bu bağlantıların gevşeklikten dolayı arka sebebiyet verebileceği, birçok direkte kırık izolatörlerin olduğu bu durumun atlamalara sebebiyet verebileceği, OG hatlarda ekili tarım alanlarında ağaç direkleri mevcudiyeti görüldü. Bu ağaç direklerin kullanılması uygun görülmediği,  hatların geçtiği güzergâhlarda direklerin etrafında yangına karşı bir önlem alınmadığı gözlemlenmiştir.

* Direk diplerinde süs betonu olmadığı, otların direk dibinde biçilmediği tespiti yapılmıştır. OG (orta gerilim) hatlarının dibindeki ağaçların atlamaya sebebiyet verebileceği gözlemlenmiştir.

* İzolatörlerdeki gevşek ve sıkı bağların tekniğine uygun yapılmadığı gözlemlenmiştir. Şebekelerin bakım onarımı yapılmadığı teknik işletme sorumluluğu hizmetlerden yararlanılmadığı gözlemlenmiştir.

* Parafudr olmayışı aşırı gerilimlerin oluşmasına dolayısıyla ark oluşumuna sebebiyet vermektedir. (Hat başlarında hat sonlarında ve Trafo girişlerinde mutlaka parafudr kullanılmalıdır.”

 ‘Bölge Afet Bölgesi ilan edilmelidir’

Çınar Cumhuriyet Başsavıclığı’nın ön raporu, Amed Büyükşehir Belediyesi’nin açıklama ve raporuna da yer verilen raporda şu talepler sıralandı:

 “* Yangından etkilenen bölgenin ivedilikle Afet Bölgesi ilan edilmelidir.

* Yangınlara hızlı ve etkili bir şekilde müdahale edebilmek için acil durum planlarının güncellenmesi ve düzenli tatbikatlar yapılması gerekmektedir. Havadan müdahale kapasitesinin artırılması önemlidir.

* Elektrik altyapısının düzenli bakımı ve güncellenmesi, yangın risklerini azaltmak için hayati önem taşımaktadır.

* Yangından etkilenen bölge halkına ekonomik destek sağlanmalı ve psikolojik yardım hizmetleri sunulmalıdır.

* Çevre hakkı, temel haklar sisteminin bütünlüğü içinde değerlendirmelidir. Ulusal ve uluslararası çevre hukuku ve politikaları; çevrenin dünyanın her yerinde ve her koşulda korunması anlayışına dayanmalıdır.

* Yangından etkilenen ekosistemin yeniden yapılandırılması ve ağaçlandırma çalışmalarının yapılması gerekmektedir.

* Hayvanların yangınlardan korunması için özel tedbirler alınmalı, yangın anında ve sonrasında hayvanların kurtarılması ve tedavi edilmesi için veteriner ekipleri hazır bulundurulmalıdır.

* Yaban hayatının korunması ve yangın sonrası ekosistemin yeniden dengelenmesi için projeler geliştirilmelidir.”