MEDİNE MAMEDOĞLU

Amed- Kadına yönelik şiddet çok boyutlu bir şekilde devam ediyor. Amed Şiddetle Mücadele Ağı bileşenlerinin 25 Kasım’da açıkladığı rapora göre; şiddetin en yaygın olduğu alanların başında cezaevleri geliyor.

Gözaltında Cinsel Taciz ve Tecavüze Karşı Hukuki Yardım Bürosu ise; 2024 yılı içerisinde kendilerine 55 kadın tutsağın başvurduğunu açıkladı.

Cezaevlerinde kadın tutsaklara yönelik ihlaller artarken, yaşanan sorunları yerinde tespit etmek için Amed Barosu Kadın Hakları Merkezi, Diyarbakır Kadın Kapalı Cezaevi’ne ziyaret gerçekleştirdi.

Amed Barosu Kadın Hakları Merkezi, 2’si adli 10’u siyasi, toplam 12 kadın tutuklu ile görüşme gerçekleştirdi. Kadın Hakları Merkez Yürütme Kurulu Üyesi Avukat Zilan Esen, görüşmelerde açığa çıkan ihlalleri ajansımıza anlattı.

Zilan Esen, tutukluların hijyen ürünlerine erişememe, hastaneye sevklerinin engellenmesi ve istenilen kitapların ve ilaçların verilmemesi gibi sorunlar yaşadıklarını belirtti. Zilan Esen aynı zamanda 10 günlük bir bebeği ile tutuklu bulunan Suriyeli bir kadının da keyfi gerekçelerle ailesiyle görüştürülmediğini sözlerine ekledi.

‘10 günlük bebeği ile tutsak’

Görüşmedikleri çok sayıda kadın tutuklunun olduğunu belirten Zilan Esen, ihlallerin çok yönlü yaşandığına dikkat çekti. İhlallere karşı tutukluların yaptığı itirazlardan da bir sonuç alınamadığını aktaran Zilan Esen şöyle konuştu: “Son süreçte cezaevlerinde yaşanan hak ihlalleri aslında herkesin gündeminde, toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin yansımasını orada net bir şekilde görüyoruz. Cezaevlerinde kadın tutuklulara daha farklı bir muamele ile yaklaşılıyor. Tutukluların aile ile iletişimi noktasında ciddi ihlaller olduğunu tespit ettik. Adli koğuşlarda görüşme süresi çok az, telefonda da görüşmelerin sürekli kesildiğini öğrendik. Buraya yeni sevk edilen ve 10 günlük bebeği olan tutuklunun ailesi iki defa cezaevi önüne gelmesine rağmen görüşe alınmıyor. Suriyeli olduğu için Türkçe kendini ifade edemiyordu. Bu durum nedeniyle yaşadığı mağduriyeti anlatırken de çok zorluk çekiyordu.”

‘İlaçlar ya çok geç geliyor ya da hiç gelmiyor’

Revir kontrolü, ilaç kullanımı ve hastane sevklerinde kadın tutukluların keyfi muameleye maruz bırakıldığını belirten Zilan Esen, “Doktor kontrollerinde tutukluların şikâyetlerinin ciddiye alınmadığı bilgisi bizlere ulaştı. Yazdıkları ilaçlar ya eksik geliyor ya da çok geç geliyor. İlaçlar ellerine ulaşana kadar hastalıkları artmış oluyor. Yasaklı olmamasına rağmen tutuklulara kitap verilmiyor. Yine hijyen pedleri çok geç geliyor ya da hijyenik verilmiyor. Hijyen ve pahalılık nedeniyle yeterli ve sağlıklı yemeğe hiç ulaşamıyorlar” dedi.

‘Çıplak arama işkencesi devam ediyor’

Tutsakların ve onları ziyarete gelen ailelerinin çıplak aramaya maruz kaldıklarını ifade eden Zilan Esen, “Yıllardır çözüme ulaşmayan çıplak arama işkencesinin de devam ettiğini öğrendik. Gerek tutuklular gerek ise tutuklu yakınları buna maruz kalıyor. Bu çok hukuksuz ve onur kırıcı bir davranış, bunun için hâkimlik kararı gerekiyor ama maalesef cezaevlerinde bu durum keyfi bir şekilde yapılıyor. Bu ihlaller ile yetkililer görevini kötüye kullanıyor. Bu aramaya tepki gösteren tutuklular ve ailelere de ‘bir daha sizi görüştürmeyiz’ tehditlerine maruz bırakılıyor” şeklinde konuştu.

‘Kelepçeli muayene ediliyorlar’

Tutsakların kelepçeli bir şekilde muayene edildiğini ifade eden Zilan Esen, “Avukat ve müvekkil görüşmelerinde de gardiyanlar tutuklulara psikolojik baskı kuracak şekilde görüşü izliyor. Yine hastane sevkleri noktasında da ciddi sorunlar var. Hasta tutuklular hastaneye çok geç götürülüyor, yine kelepçeli muayene çok yoğun. Kadınlar hastanede doktorla yalnız bırakılmadığı için kendi sağlık sorunlarını anlatamıyor” açıklamasında bulundu.

İhlallere karşı başvuru yapacaklar

Yapılan görüşmeler sonucu açığa çıkan hak ihlallerine karşı hukuki başvuru yapacaklarını belirten Zilan Esen, konuşmasını şu sözlerle sonlandırdı: “Biz bu ihlallere dair gerekli başvuruları yapacağız. Tutuklular bu durumda hem işkenceye ihlalle maruz bırakılıyor hem de bir muhatap bulamıyor. İşletilebilecek yollar işlevsiz bırakılıyor ve tutukluların hakları bu şekilde de ihlal ediliyor. Bahsettiğimiz bu engellemeler ve daha fazlası cezaevlerindeki kötü muamele ve hak ihlalini açık bir şekilde gösteriyor. Yaşanan bu sorunların takipçisi olacağız. Cezaevleri ziyaretlerimizi sistematik olarak gerçekleştireceğiz. Yaşanan ihlallerin ve tutukluların talepleri çerçevesinde hukuki süreçlerin takipçisi olacağız.”