Haber Merkezi- Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) Diyarbakır Milletvekili Sevilay Çelenk, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı’nın (TİKA) 22 Ağustos 2024’te kendi resmi sitesinden yaptığı açıklamayla Afganistan’da Herat Kültür ve Bilgi Müdürlüğü, Basın ve Yayın Birimine geniş kapsamlı bir teknik ekipman desteği yaptığı duyurusu hakkında soru önergesi verdi.

Önergede “Türkiye’nin kapsamlı bir destek verdiği Afganistan Medyasını, Afgan Kadınların Siyasi Katılım Ağı, geçtiğimiz mayıs ayında Dünya Basın Özgürlüğü Günü dolayısıyla protesto etmiş ve gazetecilerin, medyanın ve ifade özgürlüğünün içinde bulunduğu kötü durumu dünya kamuoyuna duyurmuştu. Afgan Kadınlar, Afganistan Kültür ve Bilgi Müdürlüğü Basın ve Yayın Birimi’ni de Taliban yönetimi tarafından kullanıldığını belirterek eleştirmişti. Afgan kadınlar ayrıca, Taliban'ın iktidarını sağlamlaştırma ve bilgiyi kontrol etme çabalarına dikkat çekmiş, Afganistan’da ifade özgürlüğü sorununa ve medyaya uygulanan sansüre değinmişlerdi. Ayrıca kadınlar Afgan medyasının Taliban’ın sansür kılıcı altında olduğunu vurgulamıştı” ifadelerine yer verildi.

Taliban’ın toplum üzerindeki baskı ve kontrolü aşırı ölçülerde derinleştiren yeni “Ahlak kurallarını/erdem yasasını” yürürlüğe koyduğu hatırlatılan önergede Taliban’ın onaylanarak yürürlüğe giren bu yeni kurallar çerçevesinde ahlak polisinin yetkilerinin de iyiden iyiye  genişlediği belirtildi.

Sevilay Çelenk şu soruları yöneltti

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’a şu sorular yöneltildi:

“*TİKA tarafından Afganistan'ın Herat kentindeki Talibancı medya merkezine sağlanan teknik ekipman desteği, Taliban rejiminin cinsiyetçiliği, dışlayıcılığı ve medya üzerindeki ağır sansür dikkate alındığında, medya ve ifade özgürlüğünün ve insan haklarının gözetilmesi bağlamında uygun mu?

*Daha birkaç gün evvel, kadınların ses ve yüzünü kamusal alanda yasaklayan yeni “ahlak kuralları” getiren bir rejimin medyasına, hem de bu halkın parasıyla destek olmanın anlamı nedir? Taliban rejiminin gücünü pekiştirip kadınlar ve kız çocuklarına her geçen gün daha ağır hak ihlalleri yaşatmasına destek olan bu medya değil mi?

*TİKA'nın Taliban yönetimindeki medya merkezlerine sağladığı desteğin -Taliban'ın medyayı iktidarını sağlamlaştırma aracı olarak gördüğü göz önüne alındığında- amacı nedir?

*Bu yardımlar yapılırken, Afganistan’da baskıcı ve ağır hak ihlallerine yol açan Taliban yönetimi ve bu yönetimi güçlendiren yayıncılığa destek olunduğu da değerlendirilmiş mi?

*Basın özgürlüğünün ciddi şekilde kısıtlandığı bir ortamda TİKA’nın desteği hangi kriterlere göre verildi?

*TİKA’nın sağladığı teknik ekipman desteği, uluslararası insan hakları standartlarına uygun mudur? Bu tür yardımların uluslararası standartlara ve Türkiye’nin insan hakları taahhütlerine uygunluğu nasıl sağlanıyor ve denetleniyor?

*2021 yılından bu yana, TİKA'nın Taliban yönetimindeki basın kuruluşlarına sağladığı toplam maddi destek ve ekipman yardımının miktarı ne?

*TİKA ve/veya Bakanlığınız Taliban yönetimi altındaki hangi basın kuruluşlarına ve diğer kurumlara yardım yaptı? Bu desteğin detayları ve dağıtım şekli ne?

*TİKA tarafından sağlanan yardımların şeffaflığı ve hesap verebilirliği konusunda ne tür denetim mekanizmaları bulunmaktadır? Bu yardımların Taliban yönetimi altında nasıl kullanıldığını izleme ve değerlendirme mekanizmaları ne?”